Chwostka szafirowa[4] (Malurus cyaneus) – gatunek małego ptaka z rodziny chwostkowatych (Maluridae). Występuje w południowo-wschodniej i wschodniej części Australii oraz na Tasmanii. Nie jest zagrożony.

Chwostka szafirowa
Malurus cyaneus[1]
(Ellis, 1782)
Ilustracja
Samiec (po lewej) i samica chwostki szafirowej
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

chwostkowate

Podrodzina

chwostki

Rodzaj

Malurus

Gatunek

chwostka szafirowa

Synonimy
  • Motacilla cyanea Ellis, 1782[2]
Podgatunki

zobacz opis w tekście

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Podgatunki i zasięg występowania

edytuj

Wyróżnia się 6 podgatunków M. cyaneus, które zamieszkują[2][5]:

  • chwostka szafirowa[4] (M. c. cyaneus) (Ellis, 1782) – Tasmania
  • M. c. samueli Mathews, 1912Wyspa Flindersa (u wybrzeży południowo-wschodniej Australii)
  • M. c. elizabethae A.J. Campbell, 1901wyspa King (u wybrzeży południowo-wschodniej Australii)
  • chwostka eukaliptusowa[4] (M. c. cyanochlamys) Sharpe, 1881 – południowo-wschodnia i wschodnia Australia
  • M. c. leggei Mathews, 1912 – południowo-środkowa Australia
  • M. c. ashbyi Mathews, 1912Wyspa Kangura (u wybrzeży południowej Australii)

Morfologia

edytuj
Wygląd
Występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec chwostki ma niebiesko-szafirowe, bardzo jaskrawe upierzenie, aby przyciągnąć uwagę samicy podczas okresu godowego. Długi turkusowy ogon, głowa i policzki oraz barkówki. Poza tym cały wierzch ciała granatowy, spód brudnobiały. Reszta skrzydeł brązowa. Samica jest natomiast barwy szarobrązowej, bardzo podobnej do słowika szarego.
Wymiary
  • długość ciała: 15–20 cm[2]
  • rozpiętość skrzydeł: 13 cm
  • masa ciała: 9–14 g[2]

Ekologia i zachowanie

edytuj
Biotop
Zamieszkuje lasy o gęstym poszyciu, trawiaste tereny oraz podmiejskie ogrody i parki. Chwostki są słabymi lotnikami. Wspinają się na zarośla, a po otwartym terenie skaczą. Rzadko oddalają się od kryjówki.
Głos
Osobniki komunikują się ze sobą za pomocą szerokiego zakresu melodyjnych nawoływań.
Pożywienie
Chwostka szafirowa żywi się drobnymi stawonogami, owadami oraz małymi ilościami nasion.
Rozród
Buduje zamknięte gniazda z pajęczyn, trawy oraz kory, wyścieła je sierścią i piórami. Ukrywa je w zaroślach, zwykle nisko. Składa białe jaja upstrzone czerwonymi plamkami. Dwa lub trzy lęgi, 2–4 jaja, które inkubuje przez 13–15 dni. Pisklęta potrafią latać po 12 dniach. Chwostki szafirowe tworzą pary i grupy rodzinne. Ostatnio stwierdzono, że grupy te składają się z pary lęgowej jednej samicy z dominującym samcem oraz kilku młodych samców o skromnym upierzeniu pełniących funkcję pomocników lęgowych. Młode samice są przepędzane z grupy. Grupy rodzinne mają matriarchalną strukturę społeczną, ale terytoriów bronią samce, które pomagają też w wychowywaniu młodych. Samice same budują gniazda i wysiadują jaja. Samce często przynoszą samicom żółte płatki kwiatów, by zdobyć ich przychylność.

Status

edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje chwostkę szafirową za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Całkowita liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[3].

Przypisy

edytuj
  1. Malurus cyaneus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d Rowley, I. & Russell, E.: Superb Fairy-wren (Malurus cyaneus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2007. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-14)].
  3. a b Malurus cyaneus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Malurinae Swainson, 1831 - chwostki (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-15].
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Lyrebirds, scrubbirds, bowerbirds, Australasian wrens. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-15]. (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Chandler D., Couzens D., Dunn E., Elphic J., Hume R. i inni. Fakty o zwierzętach świata: Ptaki. Multico, 2008. ISBN 978-83-7073-583-8.

Linki zewnętrzne

edytuj