Cigánka (935 m)
Cigánka (935 m) – szczyt na południowo-wschodnim skraju Płaskowyżu Murańskiego w środkowej Słowacji. Wznosi się od północy nad miejscowością Murań w powiecie Revúca.
 Cigánka, widok z Murania | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
935 m n.p.m. |
Położenie na mapie Słowacji  | |
 48°45′25″N 20°03′23″E/48,756944 20,056389
| |
Stanowi południowo-zachodnie zakończenie wyraźnego, wydłużonego grzbietu, ciągnącego się od doliny Hrdzaveho potoku ku północnemu wschodowi i zakończonego tam szczytem Nižná Skalka (980 m n.p.m.) nad Murańską Hutą. Masyw Cigánki ogranicza od północnego zachodu głęboka dolina Suchý dol, którą spływa Dolinský potok (dopływ Hrdzaveho potoku), zaś od strony południowo-wschodniej - źródłowy tok rzeki Muráň[1].
Masyw Cigánki zbudowany jest ze skał węglanowych[2]. Podstawę masywu budują triasowe dolomity tzw. wettersteinskie, a sam wierzchołek wapienie, pochodzące z młodszego triasu[3]. Stoki masywu są strome lub bardzo strome, w większości mocno rozczłonkowane drobnymi formami geomorfologicznymi (żlebki, wąwoziki, usypy kamienne i in.). Porastają je mieszane lasy przechodzące miejscowo w formacje typu lasostepu, w których składzie występuje szereg gatunków flory panońskiej[4].
Partie szczytowe są skaliste, w niektórych miejscach obrywają się wysokimi ścianami i ambonami, rozcinanymi głębokimi szczelinami. Po południowo-wschodniej stronie masywu porastają je bogate zbiorowiska roślin ciepłolubnych i kserofilnych. Rośnie tu m. in. wawrzynek murański (Daphne arbuscula Celak.) - relikt trzeciorzędowy i endemit, występujący jedynie na Płaskowyżu Murańskim[4]. Występuje tu także odmiana jarząbu mącznego - jarząb Hazslinszkiego (Sorbus aria var. hazslinszkyana Soó), neoendemit wapiennych masywów pogranicza słowacko-węgierskiego[5].
Na grzbiecie góry, ok. 200 m na północny wschód od szczytu, znajdują się ruiny zamku Murań (Muranský hrad)[1]. Jest to trzeci co wysokości położenia nad poziomem morza zamek na Słowacji. Są udostępnione do zwiedzania. Wejście na zamek prowadzi przez zrekonstruowaną bramę. Poniżej ruin na grzbiecie Cigánki jest schronisko turystyczne Chata pod Muranským hradom[2].
Szczytowe partie góry wraz z kompleksem ruin i fragmentem południowo-wschodnich stoków do ok. 650-700 m n.p.m. są od 1984 r. objęte ochroną rezerwatową, pierwotnie jako Štatná prírodná rezervácia o powierzchni 36,3 ha[4], obecnie jako Národná prírodná rezervácia Cigánka (Rezerwat przyrody Cigánka)[5].
Szlaki turystyczne edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji. [dostęp 2017-12-05].
- ↑ a b Kopec Cigánka – Muráňsky hrad – Muránska planina. [dostęp 2015-12-10].
- ↑ Geoportál ŠGÚDŠ. [dostęp 2023-03-15]. (słow.).
- ↑ a b c Kamil Linhart a kolektív: Slovenské rudohorie. Stolické vrchy, Muránska planina. Bratislava: Šport. Slovenské telovýchovné vydavateľstvo, 1987, s. 176, seria: Turistický sprievodca ČSSR č. 25.
- ↑ a b J. Šmídtová, D. Blanár, Národný park Muránska planina, Banská Bystrica: Štátna ochrana prírody SR, 2015, ISBN 978-80-8184-018-0 [dostęp 2024-01-06].