Tawada

Tawada
	Clarias gariepinus
	(Burchell, 1822)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	sumokształtne
Rodzina	długowąsowate
Rodzaj	Clarias
Gatunek	tawada
Synonimy
	Clarias capensis Valenciennes, 1840; Clarias depressus Myers, 1925; Clarias guentheri Pfeffer, 1896; Clarias lazera Valenciennes, 1840; Clarias longiceps Boulenger, 1899; Clarias macracanthus Günther, 1864; Clarias malaris Nichols & Griscom, 1917; Clarias microphthalmus Pfeffer, 1896; Clarias micropthalmus Pfeffer, 1896; Clarias moorii Boulenger, 1901; Clarias mossambicus Peters, 1852; Clarias muelleri Pietschmann, 1939; Clarias notozygurus Lönnberg & Rendahl, 1922; Clarias orontis Günther, 1864; Clarias robecchii Vinciguerra, 1893; Clarias smithii Günther, 1896; Clarias syriacus Valenciennes, 1840; Clarias tsanensis Boulenger, 1902; Clarias vinciguerrae Boulenger, 1902; Clarias xenodon Günther, 1864; Clarius gariepinus (Burchell, 1822); Silurus gariepinus Burchell, 1822;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tawada^[3], stawada^[4], sum afrykański^[5] (Clarias gariepinus) – gatunek słodkowodnej ryby sumokształtnej, jeden z największych przedstawicieli rodziny długowąsowatych (Clariidae).

Zasięg występowania edytuj

Afryka oraz azjatycka część zlewiska Morza Śródziemnego (Jordania, Izrael, Liban, Syria i południowa Turcja). Gatunek introdukowany w wielu krajach Afryki, Europy i Azji. W Polsce hodowany od 1990 roku^[6].

Charakterystyka edytuj

Głowa szeroka i płaska, z dużym otworem gębowym w położeniu półdolnym i z 4 parami wąsików. Oczy małe. Tułów spłaszczony grzbietobrzusznie, trzon ogonowy spłaszczony bocznie. Długa płetwa grzbietowa i odbytowa, płetwy piersiowe małe. Może dorastać do 170 cm długości oraz wagi ciała do 60 kg. Wykazuje dużą odporność na zmiany warunków środowiska. W naturze zasiedla wszystkie typy zbiorników z wodą słodką. Preferuje wody spokojne. Może oddychać powietrzem atmosferycznym. Ryba wszystkożerna.

Rozwój i warunki bytowania w naturze edytuj

W stabilnych warunkach środowiskowych dorosłe Clarias gariepinus mają przez cały rok dojrzałe gonady. W idealnych warunkach dojrzała samica może znieść około 60 000 jaj/kg masy ciała. Przed kryciem samce agresywnie rywalizują o samice, z którymi łączą się w pojedyncze pary, samica energicznie macha ogonem, aby wymieszać jaja i nasienie i rozprowadzić zapłodnione jaja. Jaja przyklejają się do zanurzonej roślinności i wylęgają się w ciągu 20–60 godzin, w zależności od temperatury. Woreczek żółtkowy wchłania się w ciągu 3–4 dni, a żołądek jest w pełni funkcjonalny w ciągu 5–6 dni po rozpoczęciu żywienia egzogennego. Różnicowanie płciowe rozpoczyna się między 10 a 15 dniem po wykluciu. Larwy żerują i szybko rosną na ciepłych (zwykle > 24° C) terenach zalewowych bogatych w składniki odżywcze, osiągając 3–7 g w ciągu 30 dni. Gdy pod koniec pory deszczowej wysychają zalane obszary brzegowe, młode i dorosłe osobniki wracają na głębsze wody. Na obszarach, na których występują dwie pory deszczowe, w ciągu roku zwykle występują dwa szczyty reprodukcyjne^[7].

Znaczenie gospodarcze edytuj

Mięso suma afrykańskiego nie zawiera ości i ma smak podobny do mięsa cielęcego. Pierwsze próby hodowli w Polsce podjął Zakład Ichtiobiologii i Gospodarki Rybackiej PAN w Gołyszu. Poziom produkcji suma afrykańskiego w Polsce systematycznie wzrasta – z 60–80 ton w latach 90. XX w. do 500–600 ton rocznie w ostatnich latach^[6].

Zobacz też edytuj

Ryby Polski

Przypisy edytuj

↑ Clarias gariepinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Clarias gariepinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
↑ Grabda, E., T. Heese, 1991. Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby. Cyclostomata et Pisces. Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie. Koszalin
↑ Adamek 2001 ↓.
↑ ^a ^b A. Witkowski, J. Grabowska. The non-indigenous freshwater fishes of Poland: Threats for native ichthyofauna and consequence for fishery: A review. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 42 (2), s. 77–87, 2012. DOI: 10.3750/AIP2011.42.2.01. (ang.).
↑ Sum Afrykański – informacje i biologia [online], Forfish – all for fish [dostęp 2021-04-14] (pol.).

Bibliografia edytuj

Jerzy Adamek: Sum afrykański. Technologia chowu. Olsztyn: IRŚ, 2001. ISBN 83-87506-64-8.
Clarias gariepinus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 20 lipca 2009]

[itis-1] Clarias gariepinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Clarias gariepinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[KRR-3] Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973

[Grabda-4] Grabda, E., T. Heese, 1991. Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby. Cyclostomata et Pisces. Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie. Koszalin

[CITEREFAdamek2001-5] Adamek 2001 ↓.

[W&G2012-6] A. Witkowski, J. Grabowska. The non-indigenous freshwater fishes of Poland: Threats for native ichthyofauna and consequence for fishery: A review. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 42 (2), s. 77–87, 2012. DOI: 10.3750/AIP2011.42.2.01. (ang.).

[7] Sum Afrykański – informacje i biologia [online], Forfish – all for fish [dostęp 2021-04-14] (pol.).

[3]

[4]

[5]

[1]

[2]

[6]

[7]