Ryby Polski

lista w projekcie Wikimedia
Główny artykuł: Fauna Polski.

Ryby Polskigatunki wodnych kręgowców oddychających skrzelami i poruszających się za pomocą płetw, występujących w czasach nowożytnych (po roku 1500), na terenie Polski. Pierwsze opisy ryb występujących w Polsce sporządził w XV w. Jan Długosz[1] w dziele Chorographia Regni Poloniae.

Wykaz obejmuje przedstawicieli następujących, dość odlegle spokrewnionych ze sobą grup kręgowców tradycyjnie zaliczanych do ryb (Pisces) i krągłoustych (Cyclostomata), a współcześnie klasyfikowanych jako gromady lub nadgromady: ryby kostnoszkieletowe, chrzęstnoszkieletowe oraz krągłouste. Zawiera on słodkowodne i dwuśrodowiskowe gatunki rodzime i obce oraz morskie gatunki bytujące stale lub pojawiające się okazjonalnie w południowej części Morza Bałtyckiego. Wymieniono również gatunki obce, które nie zaaklimatyzowały się pomimo celowej lub incydentalnej introdukcji w wodach Polski. Do 2012 roku do polskich wód słodkich z różnych powodów (m.in. akwakultura, uzupełnienie rodzimego składu gatunkowego, wędkarstwo, zwalczanie niepożądanych organizmów i hodowla ryb ozdobnych) usiłowano wprowadzić 37 gatunków obcych[2].

Gatunki edytuj

Objaśnienia:
§§ – gatunek objęty ochroną ścisłą[3].
§ – gatunek objęty ochroną częściową[3].
(I) – gatunek obcy, w tym uciekinierzy z hodowli
(IE) – gatunek obcy, który wyginął w Polsce
Ф – poszczególne tzw. formy ekologiczne troci, tradycyjnie traktowane jak osobne gatunki.
Środowisko życia:
Swoda słodka
Mwoda morska
↑Sgatunek anadromiczny
↓Mgatunek katadromiczny

Ryby kostnoszkieletowe (Osteichthyes)' edytuj

Nazwa systematyczna Nazwa zwyczajowa Przypisy Uwagi
Rząd: Acipenseriformes – jesiotrokształtne
Rodzina: Acipenseridae – jesiotrowate
Acipenser baeri jesiotr syberyjski [4][2] (M)↑S (IE) Gatunek obcy, sprowadzony w 1985[2].
Acipenser gueldenstaedti jesiotr rosyjski [4][2][5] M↑S (I) Gatunek obcy, sprowadzony w 1985[2], w 2000 pojawił się w Bałtyku[5], występuje w hodowlach.
Acipenser oxyrinchus jesiotr ostronosy [4][6][a] M↑S §§[b], [c]
Acipenser ruthenus sterlet [1][4][2] S(M) (IE) Nieudana próba introdukcji w 1837 roku, ponownie wprowadzony w 1985[2].
Huso huso bieługa [7] M↑S (I) Wsiedlony do środowiska przyrodniczego około 1971 roku, wyginął[7].
Rodzina: Polyodontidae – wiosłonosowate
Polyodon spathula wiosłonos amerykański [4][2] S (I) Sprowadzony do hodowli w latach 90. XX wieku, sporadycznie spotykani są uciekinierzy z hodowli[2].
Rząd: Anguilliformes – węgorzokształtne
Rodzina: Anguillidae – węgorzowate
Anguilla anguilla węgorz europejski [1][4][6] S↓M
Rząd: Clupeiformes – śledziokształtne
Rodzina: Clupeidae – śledziowate
Alosa alosa aloza [1][4][6] M↑S §
Alosa fallax parposz [1][4][6] M(S) §
Clupea harengus śledź atlantycki [1][6] M
Sardina pilchardus sardynka europejska [8] M[d]
Sprattus sprattus szprot [1][6] M
Rodzina: Engraulidae – sardelowate
Engraulis encrasicolus sardela europejska [1][9] M, [d]
Rząd: Cypriniformes – karpiokształtne
Rodzina: Balitoridae – przylgowate
Barbatula barbatula śliz pospolity [1][4][6] S §
Rodzina: Catostomidae – czukuczanowate
Ictiobus niger buffalo czarny [4][2] S (IE) Sprowadzony do hodowli w 1989, próby aklimatyzacji zostały zaniechane[2].
Rodzina: Cobitidae – piskorzowate
Cobitis elongatoides koza dunajska [10][11] S §
Cobitis taenia koza pospolita [1][4][6] S §
Misgurnus fossilis piskorz [1][4][6] S §
Sabanejewia aurata koza złotawa [1][4] S §§
Sabanejewia baltica [12][13] S
Sabanejewia balcanica kózka bałkańska [14] S(M)
Rodzina: Cyprinidae – karpiowate
Abramis ballerus rozpiór [1][4][6] S
Abramis brama leszcz [1][4][6] S(M)
Abramis sapa sapa [4] S
Alburnoides bipunctatus piekielnica [1][4][6] S §
Alburnoides rossicus piekielnica wschodnia [15] S
Alburnus alburnus ukleja [1][4][6] S
Aristichthys nobilis tołpyga pstra [1][4][6][2] S (I) Gatunek obcy, introdukowany w 1965[2].
Barbus barbus brzana [1][4][6] S
Barbus carpathicus brzanka [4][6][e] S §[f]
Barbus (cyclolepis) waleckii brzana karpacka [1][4] S
Blicca bjoerkna krąp [1][4][6] S
Carassius auratus karaś chiński [4][g] S (I) Złota rybka (Carassius a. auratus), takson obcy, sprowadzony z Azji[4].
Carassius carassius karaś pospolity [1][4][6] S
Carassius gibelio karaś srebrzysty [1][4][6][2][h] S (I) Gatunek obcy, sprowadzony z Azji[4] w latach 1930–1933[2].
Chondrostoma nasus świnka [1][4][6] S
Ctenopharyngodon idella amur biały [1][4][6][2] S (I) Gatunek obcy, introdukowany w 1964[2].
Cyprinus carpio karp [1][4][6][2] S (I) Gatunek obcy, sprowadzony pomiędzy XII a XIII w.[2]
Eupallasella percnurus strzebla błotna [1][4][6] S §§[b]
Gobio gobio kiełb [1][4][6] S
Hypophthalmichthys molitrix tołpyga biała [1][4][6][2] S (I) Gatunek obcy, introdukowany w 1965[2].
Leucaspius delineatus słonecznica [1][4][6] S
Leuciscus aspius boleń [1][4][6] S(M)
Leuciscus cephalus kleń [1][4][6] S(M)
Leuciscus idus jaź [1][4][6] S(M)
Leuciscus leuciscus jelec europejski [1][4][6] S(M)
Pelecus cultratus ciosa [1][4][6] S §[i]
Phoxinus phoxinus strzebla potokowa [1][4][6] S
Pseudorasbora parva czebaczek amurski [4][2] S (I) Gatunek obcy, introdukowany przypadkowo w 1990[2].
Rhodeus amarus różanka europejska [1][4][6][j] S §[k] Popularny synonim Rhodeus sericeus w rzeczywistości jest nazwą gatunkową ryby występującej w dorzeczu Amuru.
Romanogobio albipinnatus kiełb białopłetwy [1][4] S §
Romanogobio belingi [16][13] S
Romanogobio kesslerii kiełb Kesslera [1][4] S §
Romanogobio uranoscopus kiełb długowąsy [17] S
Romanogobio vladykovi [18] S
Rutilus rutilus płoć [1][4][6] S(M)
Rutilus virgo [19] S
Scardinius erythrophthalmus wzdręga [1][4][6] S
Tinca tinca lin [1][4][6] S(M)
Vimba vimba certa [1][4][6] (M)↑S
Rząd: Siluriformes – sumokształtne
Rodzina: Clariidae – długowąsowate
Clarias gariepinus sum afrykański [4][2] S (IE) Sprowadzony do hodowli w 1990[2].
Rodzina: Ictaluridae – sumikowate
Ameiurus melas sumik czarny [2] S (I) Gatunek obcy, stwierdzony w 2007[2].
Ameiurus nebulosus sumik karłowaty [1][4][6][2] S(M) (I) Gatunek obcy, sprowadzony z Ameryki Północnej w 1885[2].
Rodzina: Loricariidae – zbrojnikowate
Pterygoplichthys gibbiceps zbrojnik lamparci [2] S (IE) Gatunek obcy, stwierdzony w 2006 w Brdzie[2].
Rodzina: Pangasiidae
Pangasianodon hypophthalmus sum rekini [2] S (IE) Stwierdzony w 2005[2].
Rodzina: Siluridae – sumowate
Silurus glanis sum europejski [1][4][6] S
Rząd: Characiformes – kąsaczokształtne
Rodzina: Serrasalmidae – piraniowate
Piaractus brachypomus pirapitinga [20][21] S (I) Gatunek obcy, dwa osobniki wyłowione w czerwcu 2002 w ciepłym kanale w Szczecinie, dwa złowione we Wrocławiu i jeden w Jelczu-Laskowicach[20][21].
Rząd: Esociformes – szczupakokształtne
Rodzina: Esocidae – szczupakowate
Esox lucius szczupak pospolity [1][4][6] S(M)
Rodzina: Umbridae – muławkowate
Umbra krameri muławka bałkańska [1][4][2] S (IE) Gatunek obcy, stwierdzony w 1921 i 1967[2].
Umbra pygmaea muławka wschodnioamerykańska [4][2] S (I) Gatunek obcy, stwierdzony w 1995[2].
Rząd: Osmeriformes – stynkokształtne
Rodzina: Osmeridae – stynkowate
Osmerus eperlanus stynka [1][4][6] M↑S
Rząd: Salmoniformes – łososiokształtne
Rodzina: Salmonidae – łososiowate
Coregonus albula sielawa [1][4][6] S(M)
Coregonus fera [2] S (IE) Nieudane próby introdukcji w latach 1858–1862, gatunek wymarły[2].
Coregonus lavaretus sieja pospolita [1][4][6][22][13] M↑S[l]
Coregonus muksun muksun [4][2] (M)↑S (I) Gatunek obcy, introdukowany do Wisły i Odry w 1984[2].
Coregonus nilssoni sieja szlachetna [24][13] S (I) Gatunek obcy, introdukowany do kilku jezior w dorzeczu Odry[13].
Coregonus peled peluga [1][4][6][2] S (I) Gatunek obcy, introdukowany w 1966[2].
Coregonus widegreni sieja wolasta [25][13] (M)↑S
Hucho hucho głowacica [1][4][6] S §§[m]
Oncorhynchus gorbuscha gorbusza [2] M↑S (IE) Podejmowano próby introdukcji w latach 70. XX wieku[2].
Oncorhynchus kisutsch kiżucz [2] ↑S Gatunek obcy, introdukowany w 1859, bez powodzenia[2].
Oncorhynchus mykiss pstrąg tęczowy [1][4][6][2] S (I) Gatunek obcy, sprowadzony z Ameryki Północnej w latach 1881–1889[2].
Oncorhynchus tshawytscha czawycza [1][2] M↑S (IE) Nieudana próba introdukcji w 1889[2].
Salmo labrax troć czarnomorska [26] M↑S
Salmo salar łosoś szlachetny [1][4][6] M↑S
Salmo trutta m. fario pstrąg potokowyФ [1][4][6] S
Salmo trutta m. lacustris troć jeziorowaФ [1][4][6] S
Salmo trutta m. trutta troć wędrownaФ [1][4][6] M↑S
Salvelinus alpinus golec zwyczajny [1][2] M↑S (IE) Podejmowano próby introdukcji w 1603(?) i 1840 roku[2].
Salvelinus fontinalis pstrąg źródlany [1][4][6][2] S (I) Gatunek obcy, sprowadzony z Ameryki Północnej w 1890[2].
Thymallus baicalensis lipień bajkalski [4][27] S (IE) Gatunek obcy, w 1973 r. wydostał się z hodowli w Czechach, potem wyginął[4][27] lub skrzyżował się z rodzimym lipieniem pospolitym[4].
Thymallus thymallus lipień pospolity [1][4][6] S
Rząd: Aulopiformes – skrzelokształtne
Rodzina: Paralepididae
Magnisudis atlantica [28] M[d]
Rząd: Gadiformes – dorszokształtne
Rodzina: Gadidae – dorszowate
Enchelyopus cimbrius motela [1][6] M
Gadus morhua dorsz [1][6] M
Lota lota miętus pospolity [1][4][6] S
Melanogrammus aeglefinus plamiak [1][9] M[d]
Odontogadus merlangus witlinek [1][6] M
Pollachius virens czarniak [1][29] M[d]
Pollachius pollachius rdzawiec [1][30][n] M
Raniceps raninus żabogłów [32][n] M[d]
Trisopterus esmarkii okowiel [33][n] M
Trisopterus minutus karlik [34] M[d], 1 osobnik złowiony w 2017 roku[34].
Rząd: Beloniformes – belonokształtne
Rodzina: Belonidae – belonowate
Belone belone belona pospolita [1][6] M
Rodzina: Scomberesocidae – makreloszowate
Scomberesox saurus makrelosz [35] M[d]
Rząd: Gasterosteiformes – ciernikokształtne
Rodzina: Gasterosteidae – ciernikowate
Gasterosteus aculeatus ciernik [1][4][6] S(M)
Gasterosteus gymnurus [36] S(M)
Pungitius pungitius cierniczek [1][4][6] S(M)
Spinachia spinachia pocierniec [1][6] M §
Rząd: Mugiliformes – mugilokształtne
Rodzina: Mugilidae – mugilowate
Chelon auratus cefal złocisty [37] M(S)[d]
Chelon labrosus tępogłów grubowargi [29] M(S)[d]
Liza ramada cefal cienkowargi [38] M(S)[d]
Rząd: Perciformes – okoniokształtne
Podrząd: Percoidei – okoniowce
Rodzina: Percidae – okoniowate
Gymnocephalus cernuus jazgarz [1][4][6] S(M)
Perca fluviatilis okoń europejski [1][4][6] S(M)
Sander lucioperca sandacz [1][4][6] S(M)
Sander volgensis bersz [39] S(M)
Zingel streber czop żółty [40] S
Zingel zingel czop czarny [41] S
Rodzina: Bramidae – bramowate
Taractichthys longipinnis [42] M[d]
Rodzina: Carangidae – ostrobokowate
Trachurus trachurus ostrobok pospolity [1][29][9] M[d]
Rodzina: Centrarchidae – bassowate
Micropterus salmoides bass wielkogębowy [1][4][6][2] S (IE) Gatunek obcy, sprowadzony prawdopodobnie w 1912, hodowany z powodzeniem, przez ostatnie 40 lat nie został zaobserwowany[2].
Lepomis gibbosus bass słoneczny [1][4][2] S (I) Gatunek obcy, sprowadzony w 1927[2].
Rodzina: Moronidae – moronowate
Dicentrarchus labrax labraks [29] M(S)[d]
Rodzina: Mullidae – barwenowate
Mullus surmuletus barwena [1][29] M
Podrząd: Labroidei – wargaczowce
Rodzina: Cichlidae – pielęgnicowate
Oreochromis niloticus tilapia nilowa [4][2] S (IE) Gatunek obcy, sprowadzony do hodowli w 1994[2]. Obecnie hodowany w zamkniętej akwakulturze[43].
Rodzina: Labridae – wargaczowate
Labrus bergylta wargacz kniazik [29] M[d]
Podrząd: Zoarcoidei – węgorzycowce
Rodzina: Pholidae – ostropłetwcowate
Pholis gunnellus ostropłetwiec [1][6] M
Rodzina: Stichaeidae – stychejkowate
Lumpenus lampretaeformis taśmiak długi [1][44][9] M §
Rodzina: Zoarcidae – węgorzycowate
Zoarces viviparus węgorzyca [1][6] M
Rodzina: Anarhichadidae – zębaczowate
Anarhichas lupus zębacz pasiasty [1] M
Podrząd: Trachinoidei – ostroszowce
Rodzina: Ammodytidae – dobijakowate
Ammodytes marinus dobijak niebieski [6][45] M(S)
Ammodytes tobianus tobiasz [1][6] M(S)
Rodzina: Trachinidae – ostroszowate
Trachinus draco ostrosz [1][46] M[d]
Hyperoplus lanceolatus dobijak [1][47][48] M
Podrząd: Gobioidei – babkowce
Rodzina: Gobiidae – babkowate
Aphia minuta babka przezroczysta [1] M
Gobius niger babka czarna [1][6] M §
Gobiusculus flavescens babka czarnoplamka [1][6] M §
Neogobius fluviatilis babka szczupła [2][49] SM (I) Inwazyjny gatunek obcy[49], stwierdzony w 1997[2].
Neogobius gymnotrachelus babka łysa [4][2][49] M(S) (I) Inwazyjny gatunek obcy[49], stwierdzony w 1995[2].
Neogobius melanostomus babka bycza [2][49] M(S) (I) Inwazyjny gatunek obcy[49], od 1990 w Zatoce Puckiej, w 2002 stwierdzony w wodach śródlądowych[2].
Pomatoschistus microps babka piaskowa [1][50] M §
Pomatoschistus minutus babka mała [1][6] MS §
Proterorhinus marmoratus babka marmurkowata [51] S(M) (I) Gatunek obcy, stwierdzony w 2008[51].
Proterorhinus semilunaris babka rurkonosa [2] S (I) Gatunek obcy, stwierdzony w 2008[2].
Rodzina: Odontobutidae
Perccottus glenii trawianka [4][49] S (I) Inwazyjny gatunek obcy[49] zawleczony lub introdukowanym przed rokiem 1993[2].
Podrząd: Scombroidei – makrelowce
Rodzina: Scombridae – makrelowate
Scomber scombrus makrela atlantycka [1][6] M
Thunnus thynnus tuńczyk [1][6] M[d]
Rodzina: Xiphiidae – włócznikowate
Xiphias gladius włócznik (miecznik) [1][29] M
Rząd: Pleuronectiformes – flądrokształtne
Rodzina: Pleuronectidae – flądrowate
Hippoglossoides platessoides niegładzica [1][9] M[d]
Limanda limanda zimnica [1][6] M
Platichthys flesus stornia [1][6] M(S)
Pleuronectes platessa gładzica [1][6] M
Rodzina: Scophthalmidae – nagładowate
Scophthalmus rhombus nagład [1][6] M
Scophthalmus maximus skarp (turbot) [1][6] M
Rodzina: Soleidae – solowate
Solea solea sola zwyczajna [52][53] M[d]
Rząd: Scorpaeniformes – skorpenokształtne
Rodzina: Agonidae – lisicowate
Agonus cataphractus lisica [1][6] M[d]
Rodzina: Cottidae – głowaczowate
Cottus gobio głowacz białopłetwy [1][4][6] S §
Cottus microstomus [54] S(M)
Cottus poecilopus głowacz pręgopłetwy [1][4][6] S §
Myoxocephalus quadricornis kur rogacz [1][55][53] MS §[d],
Myoxocephalus scorpius kur diabeł [1][6] M
Taurulus bubalis kur głowacz [1][6] M[d]
Rodzina: Cyclopteridae – taszowate
Cyclopterus lumpus tasza [1][6] M
Rodzina: Liparidae – dennikowate
Liparis liparis dennik [1][9] M §
Rodzina: Triglidae – kurkowate
Trigla guarnardus kurek szary [1][6] M[d]
Trigla lucerna kurek czerwony [1][29] M[d]
Rząd: Syngnathiformes – igliczniokształtne
Rodzina: Syngnathidae – igliczniowate
Entelurus aequoreus wężyna [29] M[d]
Nerophis ophidion wężynka [1][6] M §
Syngnathus rostellatus igliczka [6] M
Syngnathus typhle iglicznia [1][56] M §
Rząd: Tetraodontiformes – rozdymkokształtne
Rodzina: Molidae – samogłowowate
Mola mola samogłów [57][58] M

Ryby chrzęstnoszkieletowe (Chondrichthyes) edytuj

Nazwa systematyczna Nazwa zwyczajowa Przypisy Uwagi
Rząd: Pristiformes – piłokształtne
Rodzina: Pristidae – piłowate
Pristis pectinata piła drobnozębna [1] M[d]
Rząd: Rajiformes – rajokształtne
Rodzina: Rajidae – rajowate
Amblyraja radiata płaszczka gwiaździsta [1] M[d]
Rząd: Squaliformes – koleniokształtne
Rodzina: Etmopteridae
Etmopterus spinax kolczak czarny [59] M[d], Stwierdzony w 2016[59].
Rodzina: Squalidae' – koleniowate
Squalus acanthias koleń pospolity [1][o]
M[d]

Bezżuchwowce Agnatha edytuj

Nazwa systematyczna Nazwa zwyczajowa Przypisy Uwagi
Rząd: Petromyzontiformes – minogokształtne
Rodzina: Petromyzontidae – minogowate
Eudontomyzon mariae minóg ukraiński [1][4] S §
Eudontomyzon vladykovi minóg Władykowa [1] S
Lampetra fluviatilis minóg rzeczny [1][4][6] M(S) §
Lampetra planeri minóg strumieniowy [1][4][6] S §
Petromyzon marinus minóg morski [1][4][6] M↑S §§[b]

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. Brylińska i in. 2000, Rudnicki 1989 – jesiotr zachodni Acipenser sturio zamiast jesiotra ostronosego A. oxyrinchus[4][6].
  2. a b c Gatunek wymaga ochrony czynnej.
  3. Dawniej uważano, że w Bałtyku żyje jesiotr zachodni. Zobacz wyjaśnienie w artykule Jesiotr ostronosy.
  4. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac Gatunek rzadko spotykany w Bałtyku.
  5. Barbus carpathicus: Brylińska i in. 2000 – jako B. peloponnesius[4], Rudnicki 1989 – jako B. meridionalis petenyi[6].
  6. Barbus peloponnesius (B. carpathicus, B. meridionalis).
  7. Brylińska i in. 2000 – Carassius auratus z występującymi w Polsce podgatunkami C. a. auratus i C. a. gibelio[4].
  8. Brylińska i in. 2000, Rudnicki 1989 – jako Carassius auratus gibelio[4][6].
  9. Osobniki poza populacją Zalewu Wiślanego.
  10. Rudnicki 1989 – jako R. s. amarus[6].
  11. Rhodeus amarus (Rhodeus sericeus)
  12. Coregonus lavaretus: wg nowszych ujęć taksonomicznych w odniesieniu do populacji z basenu Morza Bałtyckiego powinna być stosowana nazwa C. maraena[23][22][13] (sieja miedwiańska).
  13. Osobniki występujące w dorzeczu Dunaju.
  14. a b c Nazwa polska za Grabda 1970[31].
  15. W 2007 roku kuter rybacki z Kołobrzegu złowił rekina. W artykule prasowym jest on uznany za żarłacza śledziowego[60], jednak rybak na zamieszczonym zdjęciu trzyma kolenia pospolitego.

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz da db dc dd de df dg dh di dj dk dl dm dn do J. M. Rembiszewski, H. Rolik. Krągłouste i ryby Cyclostomata et Pisces. „Katalog Fauny Polski”. 24, s. 251, 1975. PAN – Instytut Zoologii, PWN, Warszawa. 
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br Andrzej Witkowski, Joanna Grabowska. The non-indigenous freshwater fishes of Poland: Threats for native ichthyofauna and consequence for fishery: A review. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 42 (2), s. 77-87, 2012. DOI: 10.3750/AIP2011.42.2.01. (ang.).  (pdf)
  3. a b Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
  4. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn Brylińska Maria (red.): Ryby słodkowodne Polski. Wyd. nowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13100-4.
  5. a b Sławomir Keszka, Tomasz Heese. Occurrence of exotic Russian sturgeons, Acipenser gueldenstaedtii Brandt et Ratzeburg, 1833 (Actinopterygii: Acipenseridae) in the Baltic Sea. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 33 (2), s. 173-178, 2003. DOI: 10.3750/AIP2003.33.2.07. (ang.).  (pdf)
  6. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp Andrzej Rudnicki: Ryby wód polskich; Atlas. Tablice kolorowe wykonał Janusz Towpik. Wyd. piąte. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1989. ISBN 83-02-01071-5.
  7. a b Huso huso L. – Bieługa – Beluga. [w:] Gatunki obce w Polsce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2014-01-26].
  8. P. Tous i inni, Sardina pilchardus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T198580A15542481.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  9. a b c d e f Włodzimierz Grygiel, Kordian Trella. Appearance of the ‘visiting’ fish species in the Polish research catches conducted in the southern Baltic (autumn–winter 1976–2004). „ICES CM”. E:06, s. 1–19, 2007. 
  10. J. Freyhof, M. Kottelat, Cobitis elongatoides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135597A4156685.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  11. Marcin Popiołek, Tomasz Łuczyński, Hubert Jarnecki, Jan Kotusz. The first record of Gyrodactylus latus Bychowsky, 1933 (Monogenea, Gyrodactylidae) from Cobitis elongatoides Bacescu et Maier, 1969 (Teleostei, Cobitidae) in Poland. „Wiadomoœci Parazytologiczne”. 55 (4), s. 441–443, 2009. PMID: 20209823. (ang.). 
  12. J. Freyhof, Sabanejewia baltica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135655A4171932.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  13. a b c d e f g Froese, R. and D. Pauly. Editors: FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org. 08/2021. [dostęp 2021-10-22]. (ang.).
  14. J. Freyhof, M. Kottelat, Sabanejewia balcanica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135661A4173614.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  15. J. Freyhof, Alburnoides rossicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2011-1.RLTS.T184451A8278633.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  16. J. Freyhof, Romanogobio belingi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135668A4175041.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  17. J. Freyhof, M. Kottelat, Romanogobio uranoscopus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T9298A12980699.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  18. J. Freyhof, M. Kottelat, Romanogobio vladykovi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135652A4171268.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  19. J. Freyhof, M. Kottelat, Rutilus virgo, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135722A4193052.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  20. a b Walter A. Boeger, Wojciech Piasecki, Ewa Sobecka. Neotropical Monogenoidea. 44. Mymarothecium viatorum sp. n. (Ancyrocephalinae) from the gill of Piaractus brachypomus (Serrasalmidae, Teleostei) captured in a warm-water canal of a power plant in Szczecin, Poland. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 32 (2), s. 157–161, 2002. DOI: 10.3750/AIP2002.32.2.06. (ang.).  (pdf)
  21. a b Witkowski A. i Kotusz J.. Pirapitinga, Piaractus brachypomus (Cuvier, 1818) (Serrasalmidae: Osteichthyes) w Polsce – kolejny introdukowany gatunek. „Przegląd Zoologiczny”. 47, 3-4, s. 221-224, 2003. (pol.). 
  22. a b J. Freyhof, Coregonus maraena, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135672A4176316.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  23. J. Freyhof, M. Kottelat, Coregonus lavaretus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T5369A174778292.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  24. J. Freyhof, Coregonus nilssoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135490A4131488.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  25. J. Freyhof, M. Kottelat, Coregonus widegreni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135612A4162338.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  26. J. Freyhof, Salmo labrax, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135658A4172650.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  27. a b Thymallus baicalensis Dybowski, 1874. [w:] Gatunki obce w Polsce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2014-01-26].
  28. B. Russell, Magnisudis atlantica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T13485635A15603270.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  29. a b c d e f g h i Beata Więcaszek, Ewa Sobecka, Stanisław Dudko, Sławomir Keszka. New and ‘visiting’ fish species collected off the western coast of Poland (Baltic Sea) in 2007–2008 with a description of their parasite fauna. „Oceanologia”. 53 (1), s. 163–179, 2011. Institute of Oceanology PAS. 
  30. R. Cook i inni, Pollachius pollachius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2014-3.RLTS.T18125103A45098355.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  31. Eugeniusz Grabda. O nazewnictwie ichtiologicznym w związku z pracą A. Klimaj i S. Rutkowicz — Atlas ryb północnego Atlantyku. „Przeg. Zool.”. XV (4), s. 399-401, 1970. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie. [dostęp 2014-11-29]. 
  32. P. Fernandes i inni, Raniceps raninus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2014-3.RLTS.T18125145A45098685.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  33. R. Cook i inni, Trisopterus esmarkii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2014-3.RLTS.T18125208A45098689.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  34. a b Final Report of the Baltic International Fish Survey Working Group, 27-31 March 2017, Riga, Latvia (WGBIFS REPORT 2017)
  35. B.B. Collette, Scomberesox saurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T190211A15590295.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  36. J. Freyhof, M. Kottelat, Gasterosteus gymnurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135591A4155004.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  37. J. Freyhof, M. Kottelat, Chelon auratus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135579A136078144.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  38. Remigiusz Panicz, Sławomir Keszka. First occurrence of thinlip grey mullet, Liza ramada (Risso, 1827) in the Odra River estuary (NW Poland): Genetic identification. „Oceanologia”. 58, s. 196-200, 2016. Institute of Oceanology PAS. DOI: 10.1016/j.oceano.2016.02.001. 
  39. J. Freyhof, Sander volgensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T20862A9232509.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  40. J. Freyhof, Zingel streber, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T23208A9428331.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  41. J. Freyhof, Zingel zingel, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T23209A9428565.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  42. S. Singh-Renton i inni, Taractichthys longipinnis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T190394A16510617.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  43. Największa i najbardziej nowoczesna akwakultura w Europie znajduje się w Polsce. GospodarkaMorska.pl, 2015-11-03. [dostęp 2018-11-06].
  44. Piotr Pieckiel, Wawrzyniec Wawrzyniak. First record of rare fish snake blenny Lumpenus lampretaeformis (Walbaum 1792) in the Puck Bay; Pierwsze odnotowanie rzadkiego gatunku ryby taśmiaka długiego Lumpenus lampretaeformis (Walbaum 1792) w wodach Zatoki Puckiej. „Bulletin of the Maritime Institute in Gdańsk”. 31 (1), s. 7-1, 2016. DOI: 10.5604/12307424.1196266. 
  45. Fernandes i inni, Ammodytes marinus. The IUCN Red List of Threatened Species 2015: e.T18155957A44738265, 2015 [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  46. S. Krzykawski, Ewa Więcaszek, S. Keszka. The taxonomic review of representatives of the extremely rare species in Polish waters collected within 1993–1999. „Folia Univ. Agric. Stetin. Piscaria”. 218 (28), s. 53–62, 2001. 
  47. Beata Więcaszek, S. Krzykawski, A. Antoszek. Meristic and morphometric characters of small sandeel, Ammodytes tobianus L. (Actinopterygii: Ammodytidae), from the Gulf of Gdańsk, Baltic Sea. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 37 (1), s. 37-45, 2007. DOI: 10.3750/AIP2007.37.1.06. (ang.).  (pdf)
  48. P. Fernandes, B. Collette, H. Heessen, Hyperoplus lanceolatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2014-3.RLTS.T18155982A44739208.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  49. a b c d e f g h Kostrzewa J., Grabowski M., Zięba G. 2004. Nowe inwazyjne gatunki ryb w wodach Polski. Archives of Polish Fisheries 12 (suppl. 2): 21-34. (pdf)
  50. Ilona Złoch, Mariusz R. Sapota. Trophic interactions between preadult and adult Pomatoschistus minutus and Pomatoschistus microps and young Platichthys flesus occurring in inshore waters of the Gulf of Gdańsk (Southern Baltic). „Oceanological and Hydrobiological Studie”. 39 (2), s. 37-53, 2010. DOI: 10.2478/v10009-010-0018-4. ISSN 1730-413X. (ang.).  ((pdf))
  51. a b Grabowska J., Pietraszewski D., Ondrackova M.. Tubenose goby Proterorhinus marmoratus (Pallas, 1814) jointed three other Ponto-Caspian gobies in the Vistula River (Poland). „Aquatic Invasions”. 3, s. 250–254, 2008. (ang.). 
  52. P. Tous i inni, Solea solea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T198739A15595369.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  53. a b Zaucha Jacek (red): Pilot Draft Plan for the West Part of the Gulf of Gdańsk; First Maritime Spatial Plan in Poland. Gdańsk: Maritime Institute in Gdański, 2010, s. 14. ISBN 978-83-62438-05-1. (ang.).
  54. J. Freyhof, Cottus microstomus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135572A4149740.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  55. HELCOM Red List of Fish and Lamprey Species. helcom.fi. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-08)]., Species information sheet: Triglopsis quadricornis, HELCOM Red List Fish and Lamprey Species Expert Group, 2013.
  56. Katarzyna Tarnowska, Mariusz Sapota. Presence of the broad-nosed pipefish (Syngnathus typhle) in coastal waters of the Gulf of Gdańsk. „Oceanological and Hydrobiological Studies”. 36 (2), s. 39–48, 2007-04-20. DOI: 10.2478/v10009-007-0013-6. ISSN 1730-413X.  (pdf)
  57. J. Liu i inni, Mola mola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  58. Michał Bała, Krzysztof E. Skóra – Stacja Morska w Helu: Subtropikalna ryba w listopadowym Bałtyku. 2014-11-03. [dostęp 2016-08-03].
  59. a b Beata Więcaszek i inni, First record of the deep-water shark Etmopterus spinax (Chondrichthyes: Etmopteridae) from the southern Baltic Sea (Pomeranian Bay), „Oceanologia”, 3, 60, Institute of Oceanology PAS, 2018, s. 426-430, DOI10.1016/j.oceano.2018.02.001.
  60. Złowili rekina w Bałtyku. dziennik.pl, 2007-12-24. [dostęp 2018-11-07].

Bibliografia edytuj