Kleń[3] (Squalius cephalus) – gatunek słodkowodnej ryby karpiokształtnej z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).

Kleń
Squalius cephalus[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Kleń (na górze) na wystawie Subaqueous Vltava w Pradze
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

karpiokształtne

Rodzina

karpiowate

Rodzaj

Squalius

Gatunek

kleń

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Występowanie

edytuj

Europa z wyjątkiem wysp Morza Śródziemnego, Portugalii, Irlandii, Islandii i północnej Szkocji oraz dorzecza Wołgi, Uralu, Tygrysu i Eufratu. W zasadzie jest rybą rzeczną, ale spotyka się go w jeziorach, zbiornikach zaporowych i zatokach morskich. Najchętniej przebywa w wodach o przepływie rzędu 0,2–1,6 m/s, chociaż potrafi pokonywać prąd o sile do 2,7 m/s. Bardzo odporny na wahania temperatur. Kleń nie podejmuje większych wędrówek.

Cechy morfologiczne

edytuj

Przeciętnie osiąga długość 50–60 cm i 3–5 kg masy ciała, maksymalnie dorasta do 80 cm. Ciało wrzecionowate, lekko bocznie spłaszczone, pokryte dużymi, czarno obrzeżonymi łuskami. Dzięki temu charakterystycznemu ułuszczeniu łatwo go odróżnić od jazia i jelca. Szeroki otwór gębowy w położeniu końcowym. Płetwa grzbietowa i ogonowa szarozielone, płetwy brzuszne i odbytowa – czerwone. Płetwa odbytowa zaokrąglona. Grzbiet szaro-brązowy z zielonym odcieniem, boki srebrzyste, brzuch jasny. Tęczówka szara. Liczba łusek w linii nabocznej 44–46[4].

Odżywianie

edytuj

Ryba wszystkożerna. Wylęg zjada głównie wrotki i widłonogi, osobniki o długości od 10 cm zjadają przede wszystkim mięczaki, rośliny naczyniowe i mniejsze ryby, głównie świnki, płocie, kiełbie, ukleje oraz małe osobniki własnego gatunku.

Rozród

edytuj

Dojrzałość płciową samce osiągają w wieku 3–4 lat (>16 cm), samice w wieku 6–7 (>20 cm). Kleń jest rybą litofilną, trze się w kwietniu i maju w temperaturze powyżej 18 °C. Tarło odbywa się w samo południe. Samica składa około 60 tys. ziaren ikry na kilogram masy ciała. Ikra ma średnicę 1,5–2 mm i trzyma się podłoża za pomocą lepkich osłonek. Inkubacja trwa 3–6 dni. Wylęg ma około 5,5 mm, przy długości 1,5 cm wykształcają się płetwy, przy 3 cm ciało pokrywa się łuską. W drugim roku życia kleń osiąga długość około 10 cm, w trzecim 15 cm, w czwartym 17 cm. W wieku 10 lat osiąga długość około 30–33 cm. Krzyżuje się z płocią i ukleją.

Znaczenie gospodarcze

edytuj

Gatunek poławiany gospodarczo na niewielką skalę. Z racji niezbyt smacznego mięsa nie cieszy się wielką popularnością. Natomiast jeśli chodzi o czujność i waleczność jest pierwszorzędnym trofeum wędkarskim. Klenie łowione są zarówno metodami gruntowymi, jak i na spinning. Z metod gruntowych szczególnie skuteczny jest klasyczny feeder, jak i gruntówka. Również dobrą metodą jest tzw. „bolonka”.

Rekord Polski wynosi 3,71 kg.

Ochrona

edytuj
Wymiar ochronny 25 cm
Okres ochronny brak
Limit połowowy 5 kg na dobę

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Squalius cephalus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Squalius cephalus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
  4. Wędkarski atlas ryb [online], www.pzwwalcz.pl [dostęp 2020-03-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-28].

Bibliografia

edytuj
  • Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb. Słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
  • Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
  • Squalius cephalus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 11 czerwca 2009]