Płoć
Płoć[3], płotka[4] (Rutilus rutilus) – gatunek ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).
Rutilus rutilus[1] | |||||
(Linnaeus, 1758) | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Typ | |||||
Podtyp | |||||
Gromada | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek |
płoć | ||||
| |||||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
Występowanie
edytujWystępuje w całej Europie z wyjątkiem Półwyspu Iberyjskiego, zlewiska Adriatyku, Grecji oraz północnej Skandynawii, na wschodzie sięga daleko w głąb Azji. Występuje we wszystkich wodach słodkich w Polsce (w rzekach, jeziorach i stawach, z wyjątkiem gór), także w wodach przybrzeżnych Bałtyku.
Inne, dawne nazwy płoci to: wandrówka, srebrzatka, ramiennica.[potrzebny przypis]
Tryb życia
edytujŻyją w stadach, żerują gromadnie. Ryby te są płochliwe i bardzo ostrożne. Osiągają: 30–40 (maksymalnie 50) cm długości, 0,5–2 kg masy ciała. Niektóre z płoci żerują w morzu, a trą się w wodach słodkich – jest to anadromiczna forma płoci występująca w Bałtyku. Stanowi pokarm dla szczupaków, sandaczy, sumów oraz boleni.
Cechy morfologiczne
edytujCiało krótkie, wysoko wygrzbiecone, bocznie ścieśnione, w wodach ubogich w pokarm bardziej wysmukłe. Głowa krótka, szczęka nieco wysunięta przed mały, końcowo położony otwór gębowy. Płetwy piersiowe najdłuższymi promieniami sięgają nasad płetw brzusznych. Grzbiet ciemnobrązowy lub szaroczarny z niebieskawym lub zielonkawym połyskiem, boki jasnosrebrzyste, brzuch biały. Płetwa grzbietowa i ogonowa są szare z czerwonawym odcieniem, inne płetwy czerwonawe. Tęczówka oka czerwona.
Odżywianie
edytujZjada pokarm roślinny i zwierzęcy. Rodzaje pokarmu i żerowiska zmienia kilkakrotnie. Narybek żywi się planktonem skorupiakowym na płyciznach; roczniaki przechodzą na pokarm denny – skorupiaki, mniejsze larwy owadów oraz glony i inne rośliny. Przy długości około 20 cm płoć zaczyna odżywiać się mięczakami, głównie racicznicami.
Podgatunki
edytujWyróżniono liczne podgatunki płoci, m.in.:
- płoć aralska[3] (Rutilus rutilus aralensis) – Jezioro Aralskie
- płoć karpacka[4] (Rutilus rutilus carpathorossicus) – dorzecze Dunaju
- płoć rzeczna[4], sieruszka[5] (Rutilus rutilus fluviatilis) – dorzecze Peczory, Uralu i Wołgi
- płoć syberyjska[3], czebak[5] (Rutilus rutilus lacustris) – jeziora i rzeki Syberii
- płoć uzbojska[4] (Rutilus rutilus uzboicus) – jeziora w Dolinie Uzboj
- płoć zakaukaska[3] (Rutilus rutilus schelkovnikovi) dorzecze rzeki Kury
Rozród
edytujSamice osiągają dojrzałość płciową w 3–4 roku życia, przy długości około 10 cm, samce o rok wcześniej. Tarło odbywa się zazwyczaj na przełomie kwietnia i maja przy temperaturze 15–16 °C. Ikra ginie przy temperaturze poniżej 8 °C. Składana jest na różnym podłożu, zazwyczaj są to rośliny podwodne, stare liście i łodygi trzcin; z ich braku mogą to być kamienie. Ikra trzyma się podłoża dzięki specjalnym kosmkom. Samica o długości 10 cm składa około 2500 ziaren ikry. Wylęg następuje po upływie około 12 dni. Po około 20 dniach wylęg napełnia pęcherz pławny i rozpoczyna aktywne życie. Ciało pokrywa się łuską przy długości około 5 cm. Płoć rośnie wolno, w wieku 10 lat osiąga długość 22 cm. Żyje 15–18 lat.
Znaczenie gospodarcze
edytujW niektórych regionach ma dość duże znaczenie gospodarcze. Chętnie poławiana przez wędkarzy na spławik i grunt.
Ochrona
edytujWymiar ochronny | brak lub 15 cm w zależności od okręgu PZW[6] |
Okres ochronny | brak |
Wędkarski Rekord Polski wagowy: 2,20 kg i 53 cm (1963)[7].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Rutilus rutilus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Rutilus rutilus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- ↑ a b c d Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
- ↑ a b Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
- ↑ Okręg PZW Sieradz [online], www.pzw.org.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Wiadomości Wędkarskie
Bibliografia
edytuj- Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
- Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
- Rutilus rutilus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 20 czerwca 2009]