Sum pospolity

Sum pospolity[3], sum[4], sum europejski[5] (Silurus glanis) – gatunek ryby z rodziny sumowatych (Siluridae).

Sum pospolity
Silurus glanis[1]
Linnaeus, 1758
Ilustracja
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada promieniopłetwe
Rząd sumokształtne
Rodzina sumowate
Rodzaj Silurus
Gatunek sum pospolity
Synonimy
  • Siluris glanis Linnaeus, 1758
  • Silurus glanis aralensis Kessler, 1872
  • Silurus silurus Wulff, 1765
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania
Obszar:
  • czerwony – naturalny zasięg
  • niebieski – zasiedlone wody słone
  • pomarańczowy – obszar wsiedlenia
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

WystępowanieEdytuj

Zasiedla wody zlewiska Morza Bałtyckiego, Morza Czarnego i Morza Kaspijskiego na wschodzie aż po Hiszpanię na zachodzie. Na północ sięga do Zatoki Botnickiej (płd. i środkowa Szwecja i płd. część Finlandii. Introdukowany we Francji[6] i we Włoszech oraz na Półwyspie Iberyjskim[potrzebny przypis].

Spotykany w dużych rzekach i zbiornikach zaporowych, w jeziorach jest rzadszym mieszkańcem. Najczęściej aktywny po zachodzie słońca, w dzień przebywa na dolnych partiach, przy dnie w miejscach o spokojnym przepływie. Prowadzi osiadły tryb życia i z natury jest samotnikiem. Zimą, od grudnia do lutego, nie żeruje.

OpisEdytuj

Druga co do wielkości (po biełudze) ryba Europy i największa europejska ryba słodkowodna. Osiąga długość 3 m i masę ciała ponad 100 kg (maksymalnie 3,5 m i wagę 306 kg)[7]. W Polsce przedstawiciele tego gatunku osiągają mniejsze rozmiary (ok. 2,5 m) ze względu na klimat i dostępność pożywienia. Ciało długie pozbawione łusek, głowa duża, otwór gębowy jest duży, silnie uzębiony. Nad górną szczęką znajdują się dwa długie, a pod dolną cztery krótkie wąsy. Płetwa grzbietowa jest silnie zredukowana, posiada tylko 3-5 promieni, natomiast płetwa odbytowa jest bardzo długa i sięga prawie do zaokrąglonej płetwy ogonowej. Ogon bardzo długi, stanowi 3/5 długości ciała. Oczy małe, nozdrza zakończone krótkimi mięsistymi rurkami.

Ubarwienie zależy od środowiska. Grzbiet jest ciemny lub prawie czarny, czasem z zielonkawym, niebieskawym lub brązowawym odcieniem. Boki ciemnożółtawobiałe z wyraźnym szarobrązowym marmurkowym wzorem, brzuch szarobiały z ciemnymi nieregularnymi plamami. Czasami występują czerwonookie osobniki albinotyczne.

OdżywianieEdytuj

Młodociane osobniki zjadają początkowo skorupiaki, robaki itp. Starsze są drapieżnikami. Poluje na ryby różnych gatunków. Czasem zjada żaby, ropuchy i salamandry i wszelkiego innego rodzaju płazy, a nawet pożywia się gadami, ssakami, ptakami[8]. Gdy nie ma możliwości normalnego odżywiania, pożywia się padliną[9]. Choć najbardziej lubią jeść pływające ptaki[10], to większość zdobyczy to niewielkie rybki o długości kilkunastu centymetrów[potrzebny przypis].

RozródEdytuj

Dojrzałość płciową osiąga w wieku 3–6 lat. Tarło odbywa się od V–VII w temperaturze nie mniejszej niż 20 °C, na zarośniętych płyciznach[11]. Samica buduje na oczyszczonym z roślin podłożu prymitywne gniazdo[11] i składa do niego około 500 tys. ziaren ikry, której pilnuje samiec. Wylęg następuje po 3-4 dniach. Okres larwalny kończy się po około 21 dniach. Młode osobniki wyglądem przypominają kijanki.W zależności od sprzyjających warunków sumy mogą osiągnąć metr długości nawet w przeciągu niecałych 2 lat. W prywatnych hodowlach (np. w Niemczech, Hiszpanii), już 10 miesięczne sumy mierzą przeciętnie około 60 cm. Nie jest jeszcze znana maksymalna długość życia tej ryby, ale szacuje się, że może dożyć ponad 80 lat.[potrzebny przypis]

Znaczenie gospodarczeEdytuj

Największe znaczenie gospodarcze ma w rejonie Morza Czarnego. Wędkarze łowią go przede wszystkim na żywca lub martwą rybkę, z gruntu lub na spławik oraz na spinning.

Ochrona w PolsceEdytuj

  • okres ochronny:
    • w terminie od dnia 1 maja do dnia 15 czerwca na obszarze morskich wód wewnętrznych na zachód od południka 15°23ʹ14ʺ E oraz na jeziorze Dąbie.[12]
    • w wodach śródlądowych od 1 stycznia do 31 maja.[13]
  • wymiar ochronny: 70 cm [13]

Rekordy wędkarskieEdytuj

Rekord Polski wagowy: 105.5 kg, 259 cm (złowiony 17 października 2017 r. w Jeziorze Rybnickim) - łowca Władysław Bombik[14]

Rekord Polski długości: 102 kg wagi i 260 cm (złowiony 18 października 2018 r. w Jeziorze Rybnickim - łowca Szymon Nowowiejski.

Największy sum złowiony w Polsce metodą trollingową 254 cm, łowcy: Jacek Wargocki, Marek Szymański i Szymon Szymański rz. Wisła 2015 r.

Oficjalny rekord świata: ok. 135 kg (według organizacji IGFA), złowiony w rzece Pad we Włoszech[15].

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Silurus glanis, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Silurus glanis. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
  3. ↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
  4. ↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  5. ↑ Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
  6. ↑ Menno Schilthuizen: Ewolucja w miejskiej dżungli. s. 218. ISBN 978-83-7229-841-6.
  7. ↑ FishBase.org za Frimodt, C., 1995. Multilingual illustrated guide to the world's commercial coldwater fish. Fishing News Books, Osney Mead, Oxford, England. 215 p.
  8. ↑ Sum pospolity, www.medianauka.pl [dostęp 2020-11-21] (pol.).
  9. ↑ Sum pospolity, www.medianauka.pl [dostęp 2020-11-21] (pol.).
  10. ↑ Czym żywią się sumy?, swiatsuma.com [dostęp 2020-11-21].
  11. ↑ a b Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
  12. ↑ Obwieszczenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wymiarów i okresów ochronnych organizmów morskich poławianych przy wykonywaniu rybołówstwa rekreacyjnego oraz szczegółowego sposobu i warunków wykonywania rybołówstwa rekreacyjnego, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2019-12-05].
  13. ↑ a b Obwieszczenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 25 września 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie połowu ryb oraz warunków chowu, hodowli i połowu innych organizmów żyjących w wodzie, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2019-12-05].
  14. ↑ Nowy rekord Polski. Sum wyłowiony w Rybniku miał 259 cm i 105,5 kg, Sport.pl [dostęp 2020-05-20] (pol.).
  15. ↑ Rekordowy sum na Rapalę. „Wędkarski świat”, 06-2011. ISSN 1425-719X. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sum_pospolity&oldid=61705532”