Sum pospolity
Sum pospolity[3], sum[4], sum europejski[5] (Silurus glanis) – gatunek ryby z rodziny sumowatych (Siluridae).
| Silurus glanis[1] | |||
| Linnaeus, 1758 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
sum pospolity | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Obszar:
| |||
Występowanie
edytujZasiedla wody zlewiska Morza Bałtyckiego, Morza Czarnego i Morza Kaspijskiego na wschodzie aż po Hiszpanię na zachodzie. Na północ sięga do Zatoki Botnickiej (płd. i środkowa Szwecja i płd. część Finlandii). Introdukowany we Francji[6] i we Włoszech oraz na Półwyspie Iberyjskim[potrzebny przypis].
Spotykany w dużych rzekach i zbiornikach zaporowych, w jeziorach jest rzadszym mieszkańcem. Najczęściej aktywny po zachodzie słońca, w dzień przebywa na dolnych partiach, przy dnie, w miejscach o spokojnym przepływie. Prowadzi osiadły tryb życia i z natury jest samotnikiem. Zimą, od grudnia do lutego, nie żeruje.
Opis
edytujDruga co do wielkości (po biełudze) ryba Europy i największa europejska ryba słodkowodna. Osiąga długość 3 m i masę ciała ponad 100 kg (największy okaz miał długość 2,73 m i ważył 130 kg)[7]. W Polsce przedstawiciele tego gatunku osiągają mniejsze rozmiary (ok. 2,7 m) ze względu na klimat i dostępność pożywienia. Ciało długie pozbawione łusek, głowa duża, otwór gębowy jest duży, silnie uzębiony. Nad górną szczęką znajdują się dwa długie, a pod dolną cztery krótkie wąsy. Płetwa grzbietowa jest silnie zredukowana, posiada tylko 3–5 promieni, natomiast płetwa odbytowa jest bardzo długa i sięga prawie do zaokrąglonej płetwy ogonowej. Ogon bardzo długi, stanowi 3/5 długości ciała. Oczy małe, nozdrza zakończone krótkimi mięsistymi rurkami.
Ubarwienie zależy od środowiska. Grzbiet jest ciemny lub prawie czarny, czasem z zielonkawym, niebieskawym lub brązowawym odcieniem. Boki ciemnożółtawobiałe z wyraźnym szarobrązowym marmurkowym wzorem, brzuch szarobiały z ciemnymi nieregularnymi plamami. Czasami występują czerwonookie osobniki albinotyczne.
-
albinotyczna forma suma pospolitego
Odżywianie
edytujMłodociane osobniki zjadają początkowo skorupiaki, robaki itp. Starsze są drapieżnikami. Poluje na ryby różnych gatunków. Czasem zjada żaby, ropuchy, salamandry i wszelkiego innego rodzaju płazy, a nawet pożywia się gadami, ssakami, ptakami[8]. Gdy nie ma możliwości normalnego odżywiania, pożywia się padliną[8]. Choć najbardziej lubi jeść pływające ptaki[9], to większość zdobyczy stanowią niewielkie rybki o długości kilkunastu centymetrów[potrzebny przypis].
Rozród
edytujDojrzałość płciową osiąga w wieku 3–6 lat. Tarło odbywa się od maja do lipca, w wodach o temperaturze nie mniejszej niż 20 °C, na zarośniętych płyciznach[10]. Samica buduje na oczyszczonym z roślin podłożu prymitywne gniazdo[10] i składa do niego około 500 tys. ziaren ikry, której pilnuje samiec. Wylęg następuje po 3–4 dniach. Okres larwalny kończy się po około 21 dniach. Młode osobniki wyglądem przypominają kijanki.
Znaczenie gospodarcze
edytujNajwiększe znaczenie gospodarcze ma w rejonie Morza Czarnego. Wędkarze łowią go przede wszystkim na żywca lub martwą rybkę, z gruntu lub na spławik oraz na spinning.
Ochrona w Polsce
edytuj- okres ochronny:
- w terminie od dnia 1 maja do dnia 15 czerwca na obszarze morskich wód wewnętrznych na zachód od południka 15°23ʹ14ʺ E oraz na jeziorze Dąbie[11]
- w wodach śródlądowych od 1 stycznia do 31 maja[12]
- wymiar ochronny: 70 cm[12]
Rekordy wędkarskie
edytujRekord Polski wagowy: 105,5 kg, 259 cm (złowiony 17 października 2017 r. w Jeziorze Rybnickim) – łowca Władysław Bombik[13].
Oficjalny rekord świata: ok. 135 kg (według organizacji IGFA), złowiony w rzece Pad we Włoszech[14].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Silurus glanis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Silurus glanis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- ↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
- ↑ Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
- ↑ Menno Schilthuizen: Ewolucja w miejskiej dżungli. s. 218. ISBN 978-83-7229-841-6.
- ↑ FishBase.org za Frimodt, C., 1995. Multilingual illustrated guide to the world's commercial coldwater fish. Fishing News Books, Osney Mead, Oxford, England. 215 p.
- ↑ a b Sum pospolity [online], www.medianauka.pl [dostęp 2020-11-21] (pol.).
- ↑ Czym żywią się sumy? [online], swiatsuma.com [dostęp 2020-11-21].
- ↑ a b Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
- ↑ Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 października 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wymiarów i okresów ochronnych organizmów morskich poławianych przy wykonywaniu rybołówstwa rekreacyjnego oraz szczegółowego sposobu i warunków wykonywania rybołówstwa rekreacyjnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 2056)
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 lipca 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków ochrony i połowu ryb w powierzchniowych wodach śródlądowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1373)
- ↑ Nowy rekord Polski. Sum wyłowiony w Rybniku miał 259 cm i 105,5 kg [online], Sport.pl [dostęp 2020-05-20] (pol.).
- ↑ Rekordowy sum na Rapalę. „Wędkarski świat”, 06-2011. ISSN 1425-719X.