Tygrys (rzeka)
 |
Ten artykuł od 2015-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Tygrys (gr. Τίγρης Tígrēs lub Τίγρις Tígris, arab. دجلة, Nahr Dijlah) to obok Eufratu jedna z dwóch największych rzek Mezopotamii. Wypływa z gór Taurusu Wschodniego położonych w Turcji i przepływa przez Syrię (tylko 40 km) oraz Irak, w dolnym biegu łącząc się z Eufratem w okolicach Al Qurnah i formując rzekę Szatt al-Arab, która wpada do Zatoki Perskiej. Długość Tygrysu wynosi 1900 km, a powierzchnia dorzecza 375 tys. km². Na zachodnim brzegu Tygrysu leży stolica Iraku, Bagdad. Najważniejsze dopływy to Duży Zab, Mały Zab, Dijala (wszystkie lewostronne). Normalnie żeglowny jest od Bagdadu, a w trakcie wysokiego stanu wód nawet od Mosulu położonego w północnym Iraku.
 Tygrys w okolicach Diyarbakır (Turcja) | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Rzeka | |
| Długość | 1850 km |
| Powierzchnia zlewni |
375 000 km² |
| Średni przepływ |
1,014 m³/s |
| Źródło | |
| Miejsce | Jezioro Hazar, Turcja |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | |
| Miejsce | Szatt al-Arab |
| Współrzędne | |
| Mapa | |
 Dorzecza Tygrysu i Eufratu | |
Położenie na mapie Azji  | |
Tygrys jest szybszy, głębszy i skłonny do gwałtowniejszych wylewów w okresie wiosny, od lutego do maja, gdy w górach topnieją śniegi, a także jesienią. Wykopaliska świadczą o tym, że rzeki wylewały już w starożytności. Żyzność dolin Tygrysu i Eufratu sprawiła, że stały się one kolebką cywilizacji. Ludność nauczyła się sztuki irygacji, a żeglowność miała znaczenie dla rozwoju handlu, państwowości i religii. Wokół Tygrysu usytuowane są takie krainy historyczne jak Asyria, Akad, Elam, Sumer. Wzdłuż rzeki odkryto takie starożytne miasta jak: Maltai, Niniwa, Kalchu, Aszur, Samarra.
Zbudowany w latach 50. XX wieku zbiornik retencyjny pozwolił ograniczyć niebezpieczeństwa związane z wylewami.
W styczniu 2017 poinformowano o wysokim zagrożeniu zawalenia się tamy na Tygrysie, na wysokości Mosulu. Zawalenie tej tamy stanowi zagrożenie życia około 1,5 miliona osób[1].
Tygrys w religiach i mitologiach edytuj
Stary Testament wspomina o Tygrysie jako o jednej z czterech rzek Edenu (Rdz 2,14), występuje tam pod imieniem Chiddekel (nazwa rzeki w języku hebrajskim biblijnym). Pozostałe to Piszon, Gichon, Eufrat.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ arb: Irak: Tama na Tygrysie grozi zawaleniem. Zginąć może 1,5 miliona osób. Rzeczpospolita, 2017-01-07. [dostęp 2017-01-12].