Coronosaurus
Coronosaurus – wymarły rodzaj dinozaura, ceratopsa z rodziny Ceratopsidae[1].
| Coronosaurus | |||
| Ryan, Evans i Shepherd, 2012 | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Coronosaurus | ||
| Gatunki | |||
| |||
Skamieniałości dinozaura znaleziono w kanadyjskiej Albercie, 50 km od Brooks. Spoczywały wśród skał formacji Oldman, na terenie Dinosaur Provincial Park, 14,6 m poniżej skał formacji Dinozaur Park, 645 m nad poziomem morza, pośród piaskowców Comrey. Okaz skatalogowany jako TMP 2002.68.1. ustanowiono holotypem nowego gatunki dinozaura, którego zaliczono do rodzaju centrozaur jako Centrosaurus brinkmani[1].
Zwierzę cechowało się sprawiającymi wrażenie nadętych rdzeniami rogów nadoczodołowych ale nie wydłużonymi jak u Zuniceratops czy Chasmosaurinae, sterczącymi bocznie znad oczodołów. Mniejsze rdzenie, być może osobników młodocianych, miały kształt ściętej piramidy, w dystalnej połowie przeginając się lekko ku bokowi. Kolejną cechą diagnostyczną jest duża ilość skostnień epiparietalnych łączących się z powierzchnią tylną i grzbietową kości ciemieniowej. W miarę rozwoju zwierzęcia kości te wytwarzały krótkie kolce, a ich przylegające do siebie brzegi zrastały się ze sobą, tworząc nieregularne w kształcie masy kostne budujące złożone kości epiparietalne P1 i P2. Z kolei kość epiparietalna P3 jest różnie rozwinięta, tworzyć może językowatego kształtu krótki hak bądź też skierowany grzbietowo-bocznie tępy kolec[1].
W 2012 opisano szczątki kolejnego przedstawiciela Ceratopsidae, Xenoceratops z formacji Foremost z kampańskiej Alberty. Początkowo analiza filogenetyczna przeprowadzana przez Ryana, Evansa i Shepherda nie dawała konkluzywnych wyników. Dopiero rezygnacja z cech tradycyjnie uwzględnianych w takiej analizie[1], wskazanych przez Sampsona et al. w 1997[2] i oparcie się o zmodyfikowaną macierz danych z pracy Farke et al. opisującej innego centrozauryna z Alberty Spinops[3] pozwoliła na umiejscowienie Xenoceratops na drzewie rodowych Ceratopsidae. Jednakże przeprowadzona w ten sposób analiza wpłynęła także na inne taksony. Centrosaurus brinkmani nie był już taksonem siostrzanym dla Centrosaurus apertus. Był natomiast bliżej spokrewniony ze styrakozaurem. Stosunki te obrazuje przedstawiony przez badaczy kladogram[1]:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stan taki wymagał zmian w nazewnictwie, które Ryan et al. przeprowadzili w dodatku do swej pracy opisującej Xenoceratops. W efekcie gatunek Centrosaurus brinkmani przeniesiono do odrębnego rodzaju, któremu nadano nazwę Coronosaurus. Badacze wykorzystali do jej stworzenia łacińskie słowo corona oznaczające koronę oraz zlatynizowane greckie słowo saurus oznaczające jaszczura. Autorzy stworzyli w ten sposób nową kombinację Coronosaurus brinkmani, ustanawiając zarazem gatunek typem nomeklatorycznym nowego rodzaju. W rezultacie miejscem typowym pozostało cmentarzysko 138 w Dinosaur Provincial Park[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Michael J. Ryan, David C. Evans i Kieran M. Shepherd, A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta, „Canadian Journal of Earth Sciences”, 49, 2012, s. 1251–1262, DOI: 10.1139/e2012-056 (ang.).
- ↑ Scott D Sampson, Michael J. Ryan, Darren H. Tanke, Craniofacial ontogeny in centrosaurine dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae): taxonomic and behavioral implications, „Zoological Journal of the Linnean Society”, 121 (3), 1997, s. 293-337 (ang.).
- ↑ Andrew A. Farke i inni, A new centrosaurine from the Late Cretaceous of Alberta, Canada, and the evolution of parietal ornamentation in horned dinosaurs, „Acta Palaeontologica Polonica”, 4, 56, 2011, s. 691–702, DOI: 10.4202/app.2010.0121 (ang.).