Cristóbal Halffter

hiszpański kompozytor

Cristóbal Halffter Jiménez-Encina[1] (ur. 24 marca 1930 w Madrycie[1][2][3], zm. 23 maja 2021 w Villafranca del Bierzo[4]) – hiszpański kompozytor.

Cristóbal Halffter
Imię i nazwisko

Cristóbal Halffter Jiménez-Encina

Data i miejsce urodzenia

24 marca 1930
Madryt

Pochodzenie

hiszpańskie

Data i miejsce śmierci

23 maja 2021
Villafranca del Bierzo

Gatunki

muzyka poważna, muzyka współczesna

Zawód

kompozytor

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Alfonsa X Mądrego (Hiszpania)

Życiorys

edytuj

Bratanek Rodolfa i Ernesta[1][2][3]. W latach 1947–1951 studiował w konserwatorium w Madrycie u Conrado del Campo[1][2][3], był też uczniem Aleksandra Tansmana w Paryżu (1959)[1][3]. W 1952 roku nawiązał współpracę z Radio Nacional de España[2][3]. Od 1955 do 1963 roku dyrygował orkiestrą im. Manuela de Falli[3]. W latach 1961–1966 był wykładowcą Conservatorio Superior de Música, a od 1964 do 1966 roku także jego dyrektorem[1][2]. W latach 1965–1966 dyrektor muzyczny orkiestry symfonicznej radia hiszpańskiego[3]. W 1967 roku był stypendystą Berliner Künstler-Programm, a w latach 1968–1970 stypendystą Fundacji Forda[2]. W latach 1970–1978 był docentem na Uniwersytecie Nawarry w Pampelunie[1][2]. Od 1976–1978 roku kierował hiszpańską sekcją Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej[1][2]. Był wykładowcą Międzynarodowych Letnich Kursów Nowej Muzyki w Darmstadcie[2]. W 1979 roku został dyrektorem artystycznym Experimentalstudio der Heinrich Strobel-Stiftung des Südwestfunks we Fryburgu Bryzgowijskim[1][2]. Od 1983 roku członek Królewskiej Akademii Sztuki Pięknych[2], także członek berlińskiej Akademie der Künste (1985) i szwedzkiej Królewskiej Akademii Muzycznej (1988)[1].

Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Cywilnego Alfonsa X Mądrego (2015)[5].

Twórczość

edytuj

Początkowo był kontynuatorem stylu narodowego w muzyce hiszpańskiej, później zaczął nawiązywać do twórczości Strawinskiego i Bartóka[2]. Pod koniec lat 50., pod wpływem zetknięcia się z dorobkiem szkoły darmstadzkiej, przeszedł na pozycje awangardowe[2]. Przejściowo uprawiał punktualizm w stylu postwebernowskim, z czasem zaczął interesować się sonorystyką, stosując nałożenia skomplikowanych, zagęszczonych płaszczyzn dźwiękowych i procedury aleatoryczne[2]. Sięgał po zdobycze muzyki elektronicznej, łącząc zespół wykonawczy z taśmą magnetyczną lub stosując bezpośrednie przetworzenia brzmienia orkiestry z wielokanałową projekcją przestrzenną[2].

Kompozycje

edytuj

Na podstawie materiałów źródłowych[1][2]:

Utwory orkiestrowe

  • Scherzo (1951)
  • Concertino na smyczki (1956)
  • Dos movimientos na kotły i smyczki (1956)
  • Partita na wiolonczelę i orkiestrę (1957–1958), także wersja na gitarę i orkiestrę (1973)
  • Rapsodia española na fortepian i orkiestrę (1959–1960)
  • 5 mikroforma (1960)
  • Sinfonía para tres grupos instrumentales (1963)
  • Secuencias (1965)
  • Anillos (1968)
  • Requiem por la libertad imaginada (1971)
  • Elegías a la muerte de tres poetas españoles (1975)
  • Tiento (1980)
  • Versus (1983)
  • Tiento del primer tono y Batalla Imperial (1986)
  • Líneas y puntos na 20 instrumentów dętych i dźwięki elektroniczne (1967)
  • Planto por las victimas de la violencia na zespół kameralny i elektronicznie przetworzony dźwięk (1971)
  • Variaciones sobre la resonancia de un grito na 11 instrumentów, taśmę i elektronicznie przetworzony dźwięk (1977)
  • Slava da budjet mir s toboj na 15 instrumentów dętych blaszanych (1986)
  • Concertino na orkiestrę smyczkową (1965)
  • Pourquoi na orkiestrę smyczkową (1975)
  • Fantasia sobre una sonoridad de G.F. Händel na orkiestrę smyczkową (1981)
  • Fibonaciana na flet i orkiestrę (1969)
  • Pinturas negras na orkiestrę z koncertującymi organami (1969)
  • Procesional na 2 fortepiany, instrumenty dęte i perkusję (1974)
  • 2 koncerty wiolonczelowe (I 1974, II „No queda mas que el silencio” 1984)
  • 2 koncerty fortepianowe (I 1952–1953 zrewid. 1956, II 1987)
  • Koncert skrzypcowy (1979)
  • Sínfonia ricercata na organy i orkiestrę (1983)
  • Koncert podwójny na skrzypce i altówkę (1984)
  • Tiempo para espacios na klawesyn i smyczki (1974)
  • Mizar na 2 flety, smyczki i perkusję (1977)
  • Koncert na flet i sekstet smyczkowy (1982)
  • Dortmunder Variationen (1986–1987)
  • Preludio à Nemesis (1988–1989)
  • Koncert na kwartet saksofonowy (1989–1990)
  • Passacalle escurialense na smyczki (1992)
  • Mural Sonante (1993–1994)
  • Odradek: Hommage à Franz Kafka (1997)

Utwory kameralne

  • 3 kwartety smyczkowe (I „Trez piezas” 1955, II „Mémoires” 1970, III 1978)
  • Espejos na 4 perkusje i taśmę (1963)
  • Antiphonismói na 7 wykonawców (1969)
  • Oda para felicitar a un amigo na flet altowy, klarnet basowy, altówkę, wiolonczelę i perkusję (1969)
  • Noche activa del espiritu na 2 fortepiany i modulatory kołowe (1973)
  • Mizar I na 2 flety, 3 perkusje i smyczki (1977)
  • Mizar II na 2 flety i elektronicznie przetworzony dźwięk (1979)
  • Sonata na skrzypce (1959)
  • Codex na gitarę (1963)
  • Wariacje na temat eSACHERe na wiolonczelę (1975)
  • Adieu na klawesyn (1978)
  • Debla na flet (1980)
  • Ricercare na organy (1981)
  • Cadencia na fortepian (1983)
  • Canción callada na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1988)
  • Con bravura y sentimiento na kwartet smyczkowy (1991)
  • Fractal na kwartet saksofonowy (1991)
  • Tinguely-Fanfare na zespół dęty (1996)
  • Sonata na gitarę solo (1998)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • Antífona Pascual na solistów, chór i orkiestrę (1952)
  • Misa Ducal na chór i organy lub orkiestrę (1955–1956)
  • Misa de la juventud na chór i orkiestrę (1965)
  • In Memoriam Anaïck na recytatora dziecięcego, chór, instrumenty dęte i perkusję (1966)
  • Gaudium et spes na 2 chóry 16-głosowe i taśmę (1972)
  • Oración a Platero na chór dziecięcy, recytatora, chór mieszany i 5 perkusji (1975)
  • Jarchas de dolor de ausencia na 12 głosów solowych (1979)
  • Brecht-Lieder na głos i orkiestrę, także w wersji na głos i 2 fortepiany (1967)
  • Noche pasiva del sentido na sopran, 2 perkusje i 4 magnetofony z dwoma pętlami (1971)
  • Himno a Santa Teresa na sopran, chór, instrumenty dęte, perkusję i organy (1981)
  • Leyendo a Jorge Guillén na narratora, altówkę i wiolonczelę (1982)
  • Dona nobis pacem na chór i instrumenty (1983–1984)
  • Tres poemas de la lirica española na baryton i orkiestrę (1986)
  • In exspectatione resurrectionis Domini na baryton, chór mieszany lub 4-głosowy chór męski i orkiestrę (1965)
  • kantata Yes, speak out, yes na sopran, baryton, 2 chóry mieszane i 2 orkiestry z 2 dyrygentami (1968)
  • Symphosion na baryton, chór mieszany i orkiestrę (1968)
  • Officium defunctorum na chór mieszany, głos chłopięcy i orkiestrę (1977)
  • Canciones de Al Andalus na mezzosopran i kwartet smyczkowy (1987–1988)
  • Dos motetes na 3 chóry (1988)
  • Siete cantos de España na sopran, baryton i orkiestrę (1991–1992)
  • Veni creator spiritus na 2 chóry i zespół instrumentalny (1992)

Utwory sceniczne

  • balet Saeta (1955)
  • dziecięca telewizyjna opera kameralna El pastor y la estrella (1959)
  • environment akustyczno-operowy Le soledad sonora (...) La musica callada (1983)
  • opera Don Quijote (2000)

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1420–1421. ISBN 978-0-02-865528-4.
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 4. Część biograficzna hij. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993, s. 17–18. ISBN 83-224-0453-0.
  3. a b c d e f g The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 347–348. ISBN 0-674-37299-9.
  4. Muere a los 91 años el compositor y director de orquesta Cristóbal Halffter. rtve.es, 2021-05-23. [dostęp 2021-05-24]. (hiszp.).
  5. Real Decreto 918/2015, de 9 de octubre, por el que se concede la Gran Cruz de la Orden Civil de Alfonso X el Sabio a don Cristóbal Halffter Jiménez-Encina.. Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado. [dostęp 2020-09-06]. (hiszp.).