Cryptocephalus bipunctatus

gatunek owada

Cryptocephalus bipunctatusgatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny Cryptocephalinae.

Cryptocephalus bipunctatus
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Rodzina

stonkowate

Podrodzina

Cryptocephalinae

Plemię

Cryptocephalini

Podplemię

Cryptocephalina

Rodzaj

Cryptocephalus

Podrodzaj

Cryptocephalus s. str.

Gatunek

Cryptocephalus (Cryptocephalus) bipunctatus

Taksonomia

edytuj

Gatunek po raz pierwszy został naukowo opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza pod nazwą Chrysomela 2-punctata[1].

Morfologia

edytuj
 
Forma o plamach zlanych w smugi

Chrząszcz o krępym, walcowatym ciele długości od 4 do 6 mm. Ubarwienie głowy, przedplecza, tarczki, spodu ciała i odnóży ma całkowicie czarne. Czułki mają cztery nasadowe człony pomarańczowe do czerwonych[2][3], zwykle z czarniawym przodem, człon piąty brunatny, a człony pozostałe czarne[2]. Pokrywy mają tło żółtopomarańczowe do czerwonego. Typowo mają one po dwie plamki – małą na przedzie i dużą w tyle. Zmienność desenia jest jednak bardzo duża. Plamek może nie być wcale, może występować tylko przednia lub tylko tylna, tylna może być rozciągnięta, a nawet zlewać się z przednią w jedną smugę. Wreszcie barwa czarna może na pokrywach dominować. U form najbardziej melanistycznych pokrywy są czarne z parą plam na wierzchołku[2][3], które mają przednie brzegi wygięte ku tyłowi, a nie ku przodowi jak u C. biguttatus. Przedplecze jest silnie błyszczące, dopiero przy 40-krotnym powiększeniu dostrzec można na nim bardzo drobne i skąpo rozmieszczone punkty. Wyraźne, acz stosunkowo drobne punkty na pokrywach układają się w regularne rzędy. Punkty na jasnym tle często są czarno podbawione[2].

Ekologia i występowanie

edytuj

Owad ten zasiedla stanowiska ciepłe i otwarte, w tym pobrzeża lasów, nasłonecznione polany, zarośla i murawy kserotermiczne, wąwozy i poręby[4][3][2]. Larwy żerują na roślinach z rodziny bobowatych, najchętniej na koniczynach[4][3]. Owady dorosłe spotyka się od kwietnia do lipca[3] na drzewach i krzewach liściastych oraz roślinach z rodziny bobowatych[4].

Gatunek palearktyczny o rozmieszczeniu eurosyberyjskim[2], znany z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburga. Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji, Turcji, europejskiej[5] i syberyjskiej części Rosji[4][2] oraz Azji Zachodniej i Afryki Północnej[5]. Na północy Europy sięga daleko poza koło podbiegunowe[4].

Przypisy

edytuj
  1. C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 374. (łac.).
  2. a b c d e f g Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971.
  3. a b c d e Cryptocephalus bipunctatus. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-07-24].
  4. a b c d e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990. 
  5. a b Cryptocephalus (Cryptocephalus) bipunctatus (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-07-24].