Danioninae – podrodzina słodkowodnych i słonawowodnych[2] ryb promieniopłetwych z rodziny karpiowatych (Cyprinidae). Obejmuje 42 rodzaje i blisko 362 gatunki[2], czyniąc ją największą podrodziną karpiowatych. Gatunki z tego rodzaju są małe lub średniej wielkości, większość bywa hodowana w akwariach. Większość pochodzi z Azji i nieliczne z Afryki. Do tej podrodziny zalicza się najmniejsze ryby kostne i jedne z najmniejszych kręgowców świata – przykładem mogą być gatunki z rodzajów Paedocypris[3], Sundadanio[4] lub Microdevario[5].

Danioninae
Bleeker, 1863[1]
Ilustracja
danio pręgowany (Danio rerio)
Ilustracja
razbora klinowa (Trigonostigma heteromorpha)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

karpiokształtne

Rodzina

karpiowate

Podrodzina

Danioninae

Taksonomia

edytuj

William Neil Eschmeyer w swojej pracy Catalog of Fishes, jak i portal internetowy FishBase klasyfikuje Danioninae jako rodzina Danionidae[6]. Eschmeyer dzieli Danioninae (uznając ją za rodzinę) na kilka innych podrodzin: Chedrinae, Rasborinae, Danioninae i Esominae[6]. Systematykę tą, jak wcześniej wspomniano popiera portal internetowy FishBase, bazujący na CAS[2]. Według badań z 2010 te domniemane podrodziny dzieli się na plemiona: Chedrini, Rasborini i Danionini[7]. Do plemienia Chedrini zalicza się w większości rodzaje afrykańskie oraz niektóre linie azjatyckie (Opsarius, azjatyckie populacje rodzaju Raiamas, Salmostoma)[7]. Do Rasborini zalicza się wszelkie rasbory: Trigonostigma, Rasbora i Boraras, a do plemienia Danionini tradycyjnie zalicza się Danio oraz małe gatunki ryb z rodzaju Danionella, wg badań takson siostrzany do całego Danio[7].

George Sprague Myers początkowo ustanowił 3 rodzaje: Danio, Brachydanio, and Daniops[8]. Podczas gdy rodzaj Daniops z jednym gatunkiem, D. myersi został zaliczony jako synonim Devario laoensis, rodzaj Brachydanio przetrwał dłużej. Zaliczano doń wiele gatunków z rodzaju Danio, natomiast do Danio zaliczano gatunki z rodzaju Devario. Obecnie tej systematyki się nie stosuje[8].

Maurice Kottelat et al., w 2007 roku opublikowano analizę powiązań filogenetycznych niedawno opisanego rodzaju Paedocypris, umieszczając go jako takson siostrzany w stosunku do Sundadanio[3]. Stwierdzono, że klad utworzony przez te dwa rodzaje jest śladem siostrzanym obejmującym wiele rodzajów danio, a także niektóre rodzaje razbor, takie jak Rasbora, Trigonostigma i Boraras, co sprawia, że ​​grupa Danioninae jest parafiletyczna bez tych rodzajów razbor na podstawie tych wyników. W tym artykule uznano, że rodzaje danio należą do większego Rasborinae[3].

Czasami przez akwarystów rodzaj Tanichthys jest zaliczany do Danioninae, ale badania filogenetyczne zaprzeczają bliskiemu pokrewieństwu[8]. Ponadto w badaniach z 2006 wydaje się, że Danioninae i Rasborinae to synonim. Popierają to także inne powyższe badania.

W badaniach z 2010 roku wykazano brak monofiletyzmu Danioninae, z nielicznymi incertae sedis w rodzinie karpiowatych[7].

Do podrodziny zalicza się następujące rodzaje:

Niektóre źródła zaliczają rodzaj Kottelatia do podrodziny Leuciscinae, choć FishBase uznaje ją za przedstawicielkę Danionidae(nae)[9].

Poniższy klad obrazuje położenie filogenetyczne Danioninae razem z innymi podrodzinami karpiowatych (uproszczono)[10]:


Cyprinidae









Labeoninae



Barbinae + Cyprininae + Oreininae












Danioninae





Acheilognathinae



Opsariichthyinae



reszta Opsariichthyinae




Xenocypridinae



Cultrinae





Występowanie

edytuj

Występują licznie w Azji i w prawie całej Afryce[11]. Izolacją dla gatunków z tych kontynentów może być basen rzek Tygrys i Eufrat[11].

Budowa

edytuj

Większość gatunków jest do siebie bardzo podobna pod względem morfologicznym, dlatego identyfikacja gatunków jest często trudna[12]. Zwykle większość samców ma wydłużoną płetwę odbytową[13]. Samce mogą być także jaśniejsze od samic, ogółem mieć dłuższe płetwy[13]. Nie stwierdza się wysypki tarłowej. Do tej podrodziny zalicza się najmniejsze ryby kostne i jedne z najmniejszych kręgowców świata – przykładem mogą być gatunki z rodzajów Paedocypris[3], Sundadanio[4] lub Microdevario[5]. Dlatego ze względu na swą wielkość i ubarwienie, są dobrze znane w akwarystyce[13].

Ekologia

edytuj

Ewolucja szczęk

edytuj

Danioninae obejmują trzy główne linie, z których każda stosuje inną strategię żywienia[14]. W 2022 roku zbadano dane na temat formy i funkcji czaszki od gatunków w każdym kladzie tej podrodziny, a następnie oceniono ich dynamikę ewolucyjną za pomocą metod filogenetyczno-porównawczych[14]. Różnice między rodzajami są silnie związane z różnicami w wysunięciu szczęki[14]. Rodzaj Danionella w ogóle nie wysuwa szczęk, gdy chwyta ofiary, członkowie taksonu Danio wysuwają szczęki do zassania i chwytania zdobyczy, a członkowie siostrzanego kladu Devario i Microdevario wysuwają szczęki, aby przytrzymać zdobycz po schwytaniu[14]. Kość przedszczękowa ewoluowała szybko, co wskazuje, że została poddana silnej selekcji naturalnej[14].

W tych badaniach główną dietą tych ryb były skorupiaki z rodzaju Artemia[14].

Przypisy

edytuj
  1. Richard Van der Laan, William Eschmeyer, Ronald Fricke, Family-group names of Recent fishes, „Zootaxa”, 2014, DOI10.11646/zootaxa.3882.1.1, PMID25543675 [dostęp 2022-11-19] (ang.).
  2. a b c Family details for Danionidae – Danios, [w:] FishBase [online] [dostęp 2022-11-19] (ang.).
  3. a b c d Lukas Rüber i inni, Evolution of miniaturization and the phylogenetic position of Paedocypris, comprising the world's smallest vertebrate, „BMC Evolutionary Biology”, 2007, s. 1-10, DOI10.1186/1471-2148-7-38 [dostęp 2022-11-19] (ang.).
  4. a b Froese, Rainer and Pauly, Daniel, Species of Sundadanio, [w:] FishBase [online], 2022 [dostęp 2022-11-19] (ang.).
  5. a b Froese i inni, Species of Microdevario, [w:] FishBase [online], 2013 [dostęp 2022-12-04] (ang.).
  6. a b Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard Van der Laan, Danionidae, [w:] CAS: Catalog of Fishes [online] [dostęp 2022-11-19] (ang.).
  7. a b c d Mary Agnew i inni, Systematics of the subfamily Danioninae (Teleostei: Cypriniformes: Cyprinidae), „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 1, 57, 2010, s. 189–214, DOI10.1016/j.ympev.2010.05.021 [dostęp 2022-10-19] (ang.).
  8. a b c Martin Ralph Brittan, Danios, A guide to the identification, care and breeding of fishes of the genera Danio and Brachydanio, 1958 [dostęp 2022-11-19] (ang.).
  9. Froese i inni, Kottelatia brittani (Axelrod, 1976) [online], 2011 [dostęp 2022-12-03] (ang.).
  10. Te-Yu Liao, Sven O. Kullander, Fang Fang, Phylogenetic position of rasborin cyprinids and monophyly of major lineages among the Danioninae, based on morphological characters (Cypriniformes: Cyprinidae), „Journal of Zoological systematics Evolutionary Research”, 3, 49, 2011, s. 224-232, DOI10.1111/j.1439-0469.2011.00621.x [dostęp 2022-11-19] (ang.).
  11. a b Te-Yu Liao, Erhan Unlu, Sven Kullander, Distribution of the Danioninae (modified from Howes 1991), „Zootaxa”, 2011, s. 31-40, DOI10.11646/zootaxa.2880.1.3 [dostęp 2022-11-19] (ang.).
  12. Sebastian Hüllen i inni, On the Challenge to Correctly Identify Rasboras (Teleostei: Cyprinidae: Danioninae) Inhabiting the Mesangat Wetlands, East Kalimantan, Indonesia, „Diversity”, 2021, DOI10.3390/d13010008 [dostęp 2022-12-04] (ang.).
  13. a b c Mariam I. Adeoba i inni, Re-evaluation of the discriminatory power of DNA barcoding on some specimens of African Cyprinidae (subfamilies Cyprininae and Danioninae), „Zookeys”, 2018, DOI10.3897/zookeys.746.13502, PMID29674898 [dostęp 2022-12-04] (ang.).
  14. a b c d e f M.R. Conith i inni, The evolution of feeding mechanics in the Danioninae, or why giant danios don't suck like zebrafish, „Integrative Organismal Biology”, 2022, DOI10.1093/iob/obac049 [dostęp 2022-12-04] (ang.).