David Levy (astronom)
David H. Levy (ur. 22 maja 1948 w Montrealu) – kanadyjski astronom amator i popularyzator nauki. Najbardziej znany jako współodkrywca komety Shoemaker-Levy 9, która w 1994 roku zderzyła się z Jowiszem.
Życiorys
edytujW latach 1968–1972 studiował w Acadia University, gdzie uzyskał stopień licencjata filologii angielskiej, a następnie w 1979 roku zrobił magisterium w Queen’s University. Chociaż w latach studenckich miał mało czasu na obserwacje nieba, temat jego pracy magisterskiej o Gerardzie Manleyu Hopkinsie brzmiał: Gwiaździsta noc – Hopkins i astronomia.
17 grudnia 1965 roku rozpoczął poszukiwania komet za pomocą amatorskiego teleskopu o średnicy 7,6 cm. Przez wiele lat obserwował komety zauważone przez innych, nie udało mu się znaleźć żadnej nowej. W 1979 przeprowadził się do Tucson w stanie Arizona, ponieważ niebo było tam znacznie ciemniejsze. Na swoją pierwszą kometę czekał kolejnych pięć lat, do 13 listopada 1984 roku. Ta pierwsza kometa, nazwana imieniem Levy’ego i radzieckiego specjalisty od energetyki Jurija Rudenki, podobnie po amatorsku zajmującego się astronomią, została odkryta za pomocą amatorskiego teleskopu. Następną zauważył dopiero 5 stycznia 1987 roku[1]. Odkrył, samodzielnie bądź wraz z innymi astronomami (głównie Eugene’em i Carolyn Shoemakerami), 22 komety i 65[2] planetoid. Jako członek zespołu Shoemakerów, 20 czerwca 1990 roku odkrył, wraz z Henrym Holtem, planetoidę (5261) Eureka, pierwszą asteroidę trojańską Marsa. Ostatnim jego odkryciem jest kometa 255P/Levy (wcześniej C/2006 T1 Levy, zaobserwowana 2 października 2006 roku za pomocą 36 cm teleskopu, wyposażonego w kamerę CCD).
Napisał ponad 30 książek o tematyce astronomicznej i okołonaukowej, począwszy od wskazówek dla obserwatorów (Niebo. Poradnik użytkownika, wyd. Prószyński i S-ka Warszawa 1996), po połączenie naukowego i poetyckiego postrzegania nocnego nieba w More Things in Heaven and Earth (nie wydana w Polsce). W latach 2000–2011 wspólnie z żoną Wendee prowadził podcast „Let's Talk Stars”[3].
Komety odkryte przez Levy’ego
edytuj- Kometa Levy’ego-Rudenki, 1984t, 14 listopada 1984
- Kometa Levy’ego, 1987a, 5 stycznia 1987
- Kometa Levy’ego, 1987y, 11 października 1987
- Kometa Levy’ego, 1988e, 19 marca 1988
- Kometa Okazakiego-Levy’ego-Rudenki, 1989r, 25 sierpnia 1989
- Kometa Levy’ego, 1990c, 20 maja 1990
- Okresowa kometa Levy’ego, 14 czerwca 1991
- Kometa Takamaizawy-Levy’ego, 15 kwietnia 1994
- Kometa okresowa 255P/Levy, 2 października 2006
Z tych podwórkowych odkryć najważniejsza była kometa 1990c. Latem 1990 stała się „gwiazdą” niezwykłego spektaklu, jako że była wyraźnie widoczna z wielu obszarów na Ziemi, jak żadna inna kometa od pojawienia się komety Halleya w 1986 roku.
Komety odkryte z Gene’em i Carolyn Shoemakerami
edytuj- Okresowa kometa Shoemaker-Levy 1, 1990o
- Okresowa kometa Shoemaker-Levy 2, 1990p
- Kometa Shoemaker-Levy, 1991d
- Okresowa kometa Shoemaker-Levy 3, 1991e
- Okresowa kometa Shoemaker-Levy 4, 1991f
- Okresowa kometa Shoemaker-Levy 5, 1991z
- Kometa Shoemaker-Levy, 1991a1
- Okresowa kometa Shoemaker-Levy 6, 1991b1
- Okresowa kometa Shoemaker-Levy 7, 1991d1
- Okresowa kometa Shoemaker-Levy 8, 1992f
- Okresowa kometa Shoemaker-Levy 9, 1993e
- Kometa Shoemaker-Levy, 1993h, C/1993 K1
- Kometa Shoemaker-Levy, 1994d, C/1994 E2
Jego nazwiskiem nazwano planetoidę (3673) Levy[4].
Przypisy
edytuj- ↑ John Malone: Wielcy naukowcy-amatorzy. Warszawa: Wydawnictwo AMBER, 2003, s. 29-48. ISBN 83-241-1159-X.
- ↑ Minor Planet Discoverers. [w:] Minor Planet Center [on-line]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2022-07-29. [dostęp 2022-08-25]. (ang.).
- ↑ Let's Talk Stars. [dostęp 2015-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-22)].
- ↑ (3673) Levy w bazie Minor Planet Center (ang.)
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona domowa Davida Levy'ego. jarnac.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-11)]. (ang.)
- VADEMECUM OBSERWATORA NIEBA - DAVID LEVY - Wiedza i Życie - 5/1996. archiwum.wiz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].