Drzewiak rudy
Drzewiak rudy[6] (Dendrolagus matschiei) – gatunek ssaka z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).
| Dendrolagus matschiei | |||
| Förster & W. Rothschild, 1907[1] | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
drzewiak rudy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Taksonomia edytuj
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1907 roku niemiecko-brytyjski zespół zoologów – Niemiec Friedrich Förster i Brytyjczyk Walter Rothschild – nadając mu nazwę Dendrolagus matschiei[1]. Miejsce typowe to według oryginalnego opisu to „góry Rawlinson, Nowa Gwinea Niemiecka” (ang. Rawlinson Mountains, German New Guinea)[1], tj. góry Rawlinson, półwysep Huon, Morobe, Papua-Nowa Gwinea[7][8][9]. Holotyp to skóra (sygnatura BM 1939.2927) z kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Tring[10][9].
Badania oparte o dane genetyczne umiejscawiają D. matschiei w kladzie goodfellowi jako takson siostrzany w stosunku do D. spadix[11]. We wcześniejszych opracowaniach taksony D. goodfellowi i D. spadix traktowano jako podgatunki D. matschiei, ale badania genetyczne i morfologiczne wspierają ich status jako odrębnych gatunków[8].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[8].
Etymologia edytuj
- Dendrolagus: gr. δενδρον dendron ‘drzewo’; λαγως lagōs ‘zając’[12].
- matschiei: Georg Friedrich Paul Matschie (1861–1926), niemiecki zoolog[13].
Zasięg występowania edytuj
Drzewiak rudy występuje na półwyspie Huon, w północno-wschodniej Nowej Gwinei; także na wyspie Umboi (prawdopodobnie wprowadzony w czasach prehistorycznych)[8]. Jest endemitem ekoregionu Górskie lasy deszczowe półwyspu Huon[14].
Wygląd edytuj
Długość ciała (bez ogona) samic 51,2–63 cm, samców 61,5–66 cm, długość ogona samic 45,5–68,5 cm, samców 55,5–62 cm; masa ciała samic 8,4–10,5 kg, samców 7–10 kg[15][16]. Drzewiak ten ma gęstą sierść i tak jak inne kangury nadrzewne potężne kończyny przednie i krótsze kończyny tylne. Ubarwienie jest zróżnicowane – od barwy czarnej do bladobrązowej.
Tryb życia edytuj
Drzewiak rudy prowadzi nocny tryb życia. Świetnie wspina się po drzewach, których liśćmi i owocami się żywi. Potrafi skakać ukośnie z drzewa na drzewo bądź z drzewa na ziemię. Samica ma dobrze rozwiniętą torbę, która otwarta jest do przodu. Ciąża trwa około 32 dni, zwykle rodzi się tylko jedno młode.
Status zagrożenia edytuj
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii EN (ang. endangered ‘zagrożony’)[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c J.F.N. Förster & W. Rothschild. Description of a new tree kangaroo. „Novitates Zoologicae”. 14, s. 506, 1907. (ang.).
- ↑ P. Matschie. Zwei neue Rassen des roten Baumkänguruhs aus Deutsch-Neuguinea. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1912, s. 572, 1912. (niem.).
- ↑ E.L.G. Troughton & A.S. Le Souef. Two new tree kangaroos from Papua, with notes on allied forms. „The Australian Zoologist”. 8, s. 195, 1936. (ang.).
- ↑ W. Rothschild & G. Dollman. The genus Dendrolagus. „Transactions of the Linnean Society of London”. Second Series. Zoology. 21, s. 482, 1936. (ang.).
- ↑ a b M. Ziembicki & G. Porolak, Dendrolagus matschiei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-1 [dostęp 2021-06-17] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 15. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dendrolagus matschiei. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 96. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Dendrolagus matschiei Förster & W. Rothschild, 1907. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-12]. (ang.).
- ↑ Dendrolagus matschiei Foerster and Rothschild, 1907. [w:] Data portal [on-line]. Natural History Museum. [dostęp 2023-08-12]. (ang.).
- ↑ M.D.B. Eldridge, S. Potter, K.M. Helgen, M.H.Sinaga, K.P. Aplin T.F. Flannery & R.N. Johnson. Phylogenetic analysis of the tree-kangaroos (Dendrolagus) reveals multiple divergent lineages within New Guinea. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 127, s. 589–599, 2018. DOI: 10.1016/j.ympev.2018.05.030. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 222, seria: North American Fauna. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 264. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ Southeastern Asia: Eastern Papua New Guinea. [w:] Tropical and subtropical moist broadleaf forests [on-line]. WWF. [dostęp 2022-02-19].
- ↑ M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 706. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 65. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).