Dianthus pungens L. – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae Juss.). Występuje naturalnie w południowo-wschodniej Francji oraz we wschodniej części Hiszpanii[4]. We Francji został zarejestrowany w departamentach Aude, Hérault, Lozère, Pireneje Wschodnie, Tarn oraz Tarn i Garonna, natomiast w Ariège i Aveyron jego występowanie musi zostać potwierdzone, a w departamencie Aisne gatunek ten wyginął[5].

Dianthus pungens
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

goździk

Gatunek

Dianthus pungens

Nazwa systematyczna
Dianthus pungens L.
Mant. Pl. 2: 240 1771[3]
Synonimy
  • Dianthus insignitus Timb.-Lagr.
  • Dianthus purpureus Poir.
  • Dianthus serratus Lapeyr[3].

Morfologia

edytuj
Pokrój
Bylina dorastająca do 10–30 cm wysokości. Pędy są trochę kanciaste i cienkie, lekko zdrewniałe u podstawy. Ma zdrewniałe kłącza[4][6].
Liście
Mają równowąski kształt[4]. Są sztywne, prawie ostre[6]. Mierzą 10–50 mm długości oraz 1–2 mm szerokości. Blaszka liściowa jest o wierzchołku od ostrego do prawie tępego[4].
Kwiaty
Są pojedyncze lub zebrane po 2–6 w rozproszone wierzchotki, rozwijają się na szczytach pędów. Osadzone na dość długich szypułkach. Kieliszek składa się z czterech szeroko rozłożonych łusek, lekko zrośniętych ze sobą, sięgających do połowy długości kielicha. Kielich ma cylindryczny lub ostro stożkowy kształt, prążkowany na całej długości, z lancetowato spiczastymi ząbkami na brzegach, dorasta do 6–28 mm długości. Płatki są gładkie, mają kształt od eliptycznego do odwrotnie jajowatego i barwę od różowej do purpurowej, osiągają do 5–10 mm długości, brzegi płatków są postrzępione[4][6].
Owoce
Podłużne torebki[6].
Gatunki podobne
Roślina jest podobna do gatunku D. subacaulis, ale różni się od niego owłosioną lub omszoną łodygą przynajmniej u podstawy (nigdy nie jest całkowicie bezwłosa). Ponadto brzegi liści są chropowate[6]. Różnią się też zasięgiem występowania – D. pungens rośnie najczęściej w Roussillon, masywie Corbières oraz w górach Montagne Noire, podczas gdy D. subacaulis jest spotykany w Prowansji[7].

Biologia i ekologia

edytuj

Rośnie na skałach, grzbietach i klifach, czasami również na piargach[4][6]. Występuje na wysokości od 100 do 800 m n.p.m.[7], podczas gdy na grzbietach górskich spotykany jest na wysokości od 400 do 1200 m n.p.m.[6] Kwitnie od maja do sierpnia[4].

Zmienność

edytuj

W obrębie tego gatunku oprócz podgatunku nominatywnego wyróżniono cztery inne podgatunki[3]:

  • Dianthus pungens subsp. brachyanthus (Boiss.) B.Fern.Casas, G.López & M.Laínz
  • Dianthus pungens subsp. gredensis (Pau ex Caball.) Crespí, C.P.Fern., A.Castro, Bernardos & Amich
  • Dianthus pungens subsp. hispanicus (Asso) O.Bolòs & Vigo
  • Dianthus pungens subsp. ruscinonensis (Boiss.) M.Bernal, Laínz & Muñoz Garm. – dorastające do 10–40 cm wysokości. Kwitnie obficie i długotrwale przez okres kilku miesięcy. Znajduje się pod ochroną we francuskim regionie Midi-Pireneje[8].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
  3. a b c Dianthus pungens L.. The Plant List. [dostęp 2015-12-01]. (ang.).
  4. a b c d e f g Dianthus pungens. Plantes & botanique. [dostęp 2015-12-01]. (fr.).
  5. Dianthus pungens L.. Tela Botanica. [dostęp 2015-12-01]. (fr.).
  6. a b c d e f g Dianthus Pungens subsp. pungens: oeillet piquant [Caryophyllacées]. Fleurs du Sud. [dostęp 2015-12-01]. (fr.).
  7. a b Dianthus pungens. canope.ac-besancon.fr/. [dostęp 2015-12-01]. (fr.).
  8. Galerie - Dianthus pungens subsp. ruscinonensis : oeillet du roussillon. Fleurs du Sud. [dostęp 2015-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 sierpnia 2016)]. (fr.).