Dom Egipski w Krakowie

Dom Egipski
	nr rej. Gminna ewidencja zabytków – Kraków
	; Widok od strony dzisiejszej ul. Retoryka. Ówcześnie było to koryto rzeki Rudawy
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
Adres	ul. Retoryka 10–12; ul. Smoleńsk 10–12
Typ budynku	kamienica
Styl architektoniczny	modernizm
Architekt	K. Lachnik
Kondygnacje	3
Rozpoczęcie budowy	1893
Ukończenie budowy	1896
Ważniejsze przebudowy	lata 20./30. XX w.
Pierwszy właściciel	Józefa Kulesza
Kolejni właściciele	Joel Bauminger
	Położenie na mapie Krakowa Dom Egipski
	Położenie na mapie Polski Dom Egipski
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Dom Egipski
	50°03′30,6″N 19°55′43,7″E/50,058500 19,928806
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dom Egipski – modernistyczna kamienica zlokalizowana w Krakowie, na rogu ul. Retoryka 10–12 i ul. Smoleńsk 10–12.

Historia edytuj

Dom powstał w latach 1893–1896 na zlecenie Józefa Kuleszy, właściciela zakładu kamieniarsko-rzeźbiarskiego przy krakowskim Cmentarzu Rakowickim. Zaprojektowany został przez nieznanego z imienia inżyniera K. Lachnika. Budowniczym był Beniamin Torbe. Kamienica została ozdobiona różnymi motywami nawiązującymi do kultury starożytnego Egiptu. Są to m.in. figury sfinksów, faraonów, obeliski, pylony i płaskorzeźby bóstw oraz liczne malowidła^[1].

W 1894 roku Kulesza sprzedał ją Joelowi Baumingerowi^[1]. Kolejnym właścicielem był Józef Ostoja Zagórski, a po jego śmierci w 1905 roku kamienica przeszła na własność Funduszu Stypendyjnego imienia Zagórskiego, o czym informuje zachowana tablica^[2].

Pod adresem ul. Smoleńsk 10 w latach 1896–1914 znajdowało się mieszkanie krakowskiego rzeźbiarza, profesora Państwowej Szkoły Przemysłowej, Alojzego Bunscha^[3]. W 1898 urodził się w nim jego syn pisarz historyczny Karol Bunsch^[4].

Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku budynek przebudowano na styl modernistyczny i większość zdobień zniknęła. Do tej pory zachowały się drewniane drzwi wejściowe z motywem łodyg lotosu i papirusu oraz opatrzone ureuszami dyski słoneczne i kilka detali wewnątrz budynku^[2].

Nazwa Dom egipski pojawia się po raz pierwszy w Kalendarzu Krakowskim Józefa Czecha na rok 1904^[1].

Galeria edytuj

Portal od strony ul. Smoleńsk
Rzeźby znajdujące się kiedyś pomiędzy oknami pierwszego piętra, nad wejściem od strony dzisiejszej ul. Retoryka
Płaskorzeźba znajdująca się w sieni od ul. Smoleńsk
Drzwi frontowe, od strony ul. Retoryka

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c IwonaI. Fischer IwonaI., LeszekL. Zinkow LeszekL., Dom Egipski" w Krakowie. Przykład egiptomanii w architekturze polskiej, „Modus. Prace z Historii Sztuki” (V), 2004, s. 33-55 .
↑ ^a ^b Dom Egipski, [w:] Encyklopedia Krakowa, Wyd. 2 zm. i rozsz., t. 1, Kraków 2023, s. 269-270, ISBN 978-83-66334-91-5 .
↑ red. J. Knapik: Krakowska Księga Adresowa – Wielki Kraków 1908. Kraków: 1907, s. 161.
↑ Karol Bunsch. Polski pisarz historyczny – Kraków i dom rodzinny. [dostęp 2015-08-05].

Bibliografia edytuj

Leszek Zinkow. Dom w barwach piramid. „Alma Mater”. 61/2004. s. 39-41. ISSN 1427-1176.

[:1-1] IwonaI. Fischer IwonaI., LeszekL. Zinkow LeszekL., Dom Egipski" w Krakowie. Przykład egiptomanii w architekturze polskiej, „Modus. Prace z Historii Sztuki” (V), 2004, s. 33-55 .

[:0-2] Dom Egipski, [w:] Encyklopedia Krakowa, Wyd. 2 zm. i rozsz., t. 1, Kraków 2023, s. 269-270, ISBN 978-83-66334-91-5 .

[3] red. J. Knapik: Krakowska Księga Adresowa – Wielki Kraków 1908. Kraków: 1907, s. 161.

[4] Karol Bunsch. Polski pisarz historyczny – Kraków i dom rodzinny. [dostęp 2015-08-05].

[1]

[2]

[3]

[4]