Dusznik australijski

Dusznik australijski
	Macroderma gigas
	(Dobson, 1880)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Nadrodzina	Rhinolophoidea
Rodzina	lironosowate
Rodzaj	dusznik
Gatunek	dusznik australijski
Synonimy
	Megaderma gigas Dobson, 1880; Macroderma gigas: G.S. Miller, 1906;
	Megaderma gigas Dobson, 1880; Macroderma gigas: G.S. Miller, 1906;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dusznik australijski^[5] (Macroderma gigas) – gatunek ssaka z podrodziny lironosowatych(Megadermatidae).

Systematyka edytuj

Takson po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1880 roku irlandzki zoolog George Edward Dobson nadając mu nazwę nazwą Megaderma gigas^[2]. Holotyp pochodził z góry Margaret, nad rzeką Wilson River w stanie Queensland w Australii^[6]. Jedyny żyjący przedstawiciel rodzaju dusznik^[5] (Macroderma)^[6]^[7]^[8].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[8].

Etymologia edytuj

Macroderma: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē „wielki”^[9]; δερμα derma, δερματος dermatos „skóra”^[10].
gigas: łac. gigas, gigantis „ogromny”, od gr. γιγας gigas, γιγαντος gigantos „ogromny”^[11].

Zasięg występowania edytuj

Dusznik australijski występuje w oddzielonych od siebie obszarach w północnej Australii Zachodniej, północnym Terytorium Północnym, północno-wschodniego Queenslandzie i wysp przybrzeżnych, w tym Koolan, Milingimbi, Elcho, Groote Eylandt i Pellew^[8].

Morfologia edytuj

Długość ciała 100–130 mm, ogona brak, długość ucha 44–56 mm, długość tylnej stopy 20–27 mm, długość przedramienia 96–113 mm; masa ciała 130–170 g^[7]. Wzór zębowy: I ${\tfrac {0}{2}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {1}{2}}$ M ${\tfrac {3}{3}}$ = 26^[7].

Ekologia edytuj

Tryb życia edytuj

Występuje w lasach ze skalnymi jaskini. Dusznik australijski jest jednym z najbardziej drapieżnych gatunków nietoperzy. Żywi się przede wszystkim większymi zwierzętami, jak na jego rodzinę, takimi jak myszy, ptaki, gekony, a także inne nietoperze. Rzuca się na niczego nie spodziewającą się ofiarę i zadaje jej śmiertelny cios przez ukąszenie w kark. Obejmuje ją w międzyczasie mocno skrzydłami, aby mu jego zdobycz nie uciekła. Potrafi oderwać się od ziemi nawet wtedy, gdy w łapach trzyma gryzonia i dolecieć ze zdobyczą do miejsca położonego wysoko w jaskini lub dziupli, aby tam zjeść w spokoju. Ten gatunek nietoperza ma, podobnie jak jego cała rodzina, długie uszy, połączone do połowy ich długości płatami skóry. Jest również jednym z najładniejszych nietoperzy, który jest już w obecnych czasach coraz rzadszy.

Rozmnażanie edytuj

We wrześniu lub w październiku tuż przed urodzeniem młodych, samce opuszczają wspólne legowisko. Zazwyczaj już w styczniu młode dusznika australijskiego są już tak duże jak ich matki i towarzyszą im wspólnie w polowaniach. Samce powracają w stare miejsce przeważnie w kwietniu.

Przypisy edytuj

↑ Macroderma gigas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b G. E. Dobson. On some new or rare species of Chiroptera in the collection of the Göttingen Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1880, s. 641, 1880. (ang.).
↑ G. S. Miller. Twelve new Genera of Bats. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 19, s. 84, 1906. (ang.).
↑ K.N.K.N. Armstrong K.N.K.N. i inni, Macroderma gigas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-16] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 96. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Macroderma gigas. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-16].
↑ ^a ^b ^c Ch.M. Francis: Family Megadermatidae (False-vampire Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 193. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 116. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 133.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 70.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 96.

Bibliografia edytuj

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

[itis-1] Macroderma gigas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Dobson-2] G. E. Dobson. On some new or rare species of Chiroptera in the collection of the Göttingen Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1880, s. 641, 1880. (ang.).

[Miller-3] G. S. Miller. Twelve new Genera of Bats. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 19, s. 84, 1906. (ang.).

[iucn-4] K.N.K.N. Armstrong K.N.K.N. i inni, Macroderma gigas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-16] (ang.).

[miiz-5] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 96. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Macroderma gigas. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-16].

[Francis-7] Ch.M. Francis: Family Megadermatidae (False-vampire Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 193. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[Burgin&inni-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 116. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=163_133]-9] Jaeger 1944 ↓, s. 133.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=100_70]-10] Jaeger 1944 ↓, s. 70.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=126_96]-11] Jaeger 1944 ↓, s. 96.

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]