Dybków

wieś w województwie podkarpackim

Dybkówwieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Sieniawa[4][5]. Obejmuje powierzchnię 456 ha.

Dybków
wieś
Ilustracja
Remizo-świetlica w Dybkowie
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

przeworski

Gmina

Sieniawa

Liczba ludności (2021)

819[2]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-530[3]

Tablice rejestracyjne

RPZ

SIMC

0611212[4]

Położenie na mapie gminy Sieniawa
Mapa konturowa gminy Sieniawa, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Dybków”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Dybków”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Dybków”
Położenie na mapie powiatu przeworskiego
Mapa konturowa powiatu przeworskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Dybków”
Ziemia50°10′08″N 22°37′28″E/50,168889 22,624444[1]

Wieś Dypkow należąca do miasta Jarosławia[6] położona była na przełomie XVI i XVII wieku w powiecie przemyskim ziemi przemyskiej województwa ruskiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Części wsi

edytuj
Integralne części wsi Dybków[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0611229 Biedaczów przysiółek

Historia

edytuj

Najstarsze wzmianki o Dybkowie pochodzą z XV wieku, gdy wieś była wymieniana jako własność Jana Morawy wójta Tapina. W 1569 roku Dybków stał się posiadłością Jana Kostki poprzez małżeństwo z Zofią Odrowąż. W 1571 roku Kostkowie ufundowali kościół drewniany, a w 1602 roku została erygowana parafia rzymskokatolicka. W 1624 roku kościół został zniszczony podczas najazdu tatarskiego, jednak staraniem córki Katarzyny, która w 1693 roku została zaślubiona z Adamem Hieronimem Sieniawskim, kościół został odbudowany. Według dokumentu wydanego w Brzeżanach w 1629 roku, w Dybkowie istniały: kościół parafialny, plebania z ogrodem, ruska cerkiew, szkoła, dom wójta, folwark i trzy stawy. W 1647 roku Katarzyna Sieniawska ufundowała szpital dla ubogich. Dybków był ośrodkiem dóbr własności Sieniawskich nad Sanem[8].

Wieś Dybków była wzmiankowana w Regestrach poborowych, które zapisali poborcy podatkowi ziemi przemyskiej w latach: 1515 roku (wieś posiadała 4 łanów kmiecych)[9], 1589 roku[10], 1628[11], 1651[12], 1658[13]. W 1674 roku w Dybkowie było 38 domów i folwark z 15 domami zarządzany przez Orlickiego[14].

W 1674 roku w Dybkowie istniała cerkiew z popem (cum popone)[a].

Około 1650 roku z powodu niestabilnej sytuacji politycznej na wschodzie, na wzgórzu wzniesiono ceglaną fortecę o nazwie „Sieniawa”, zabezpieczoną bastionami i nasypami ziemnymi, w której stacjonowała prywatna dragonia, broniąca pobliskich posiadłości Sieniawskich. W II połowie XVII wieku nastąpił intensywny rozwój Dybkowa, zrealizowano liczne projekty, inwestycje i zmiany w układzie przestrzennym. W 1676 roku z wydzielonego terytorium Dybkowa, w kierunku Sanu, utworzono Sieniawę, która otrzymała prawa miejskie[8].

W 1899 roku w Dybkowie wybrano zwierzchność gminną, której naczelnikiem został Michał Hlek, a w 174 domach było 924 mieszkańców[15]. W 1945 roku na Ukrainę wysiedlono 91 osób z 49 domów.

W latach 1954–1960 Dybków należał do Gromady Leżachów, a po jej zniesieniu w latach 1960–1972 do Gromady Sieniawa. Od 1973 roku Dybków należy do Gminy Sieniawa.

Zabytki

edytuj

We wsi znajdują się dwie zabytkowe kapliczki, jedna z XIX w. i jedna w przełomu XVIII i XIX w.[16].

Osoby związane z miejscowością

edytuj
  • ks. Tadeusz Wawryszko – kanonik biecki, ppor. Wojska Polskiego, kapelan strażaków powiatu jasielskiego.
  1. Rejestr pogłównego ziemi przemyskiej z 1674 roku podaje że istniały wówczas cerkwie w Dybkowie, Rzuchowie i Wierzbnej.

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 27738
  2. Wieś Dybków w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-12-27], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 238 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 7. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 1, Warszawa 1901, s. 4.
  7. Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej, Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 2.
  8. a b Miejskie początki Sieniawy na terenie Dybkowa. [dostęp 2017-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-07)].
  9. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. Aleksander Jabłonowski Źródła dziejowe. Tom XVIII, część I. Polska pod względem geograficzno-statystycznym. Tom VII, część 1. Ziemie Ruskie, Ruś Czerwona Warszawa. 1902. (s. 135)
    [Cytat: Dipkow, lan, 4, tab. vect. gr. 6.]
  10. Źródła dziejowe. Tom XVIII, część I. Polska pod względem geograficzno-statystycznym. Tom VII, część 1. Ziemie Ruskie, Ruś Czerwona (s. 4)
    [Cytat: Dypkow, lan. 4½, taber. 2, lan. 1, hort. c. agr. 18, inq. c. pec., inq. paup. 4, hidraulus.]
  11. Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 1. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1628. Wydawnictwo WSP Rzeszów 1997 ISBN 83-87288-55-1 (s. 48)
    [Cytat: Dybkow: de laneis 4 cum medio per gr 30; tabernator de laneo 1 gr 30; hortulani in agris residentes 18 per gr 6; inquilini pecora habentes 5 per gr 8; inquilini pauperes 4 per gr 2; a propinatione vini cremati gr 6.......10/27/0].
  12. Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 2. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1651. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 1997 ISBN 83-87288-55-1 (s. 31)
    [Cytat: Dybkow: de laneis 4 cum medio per gr 30, tabernator cum medio laneo gr 15, hortulani in agris 18 per gr 6, inqiulini cum pecore 5 gr 8, inquilini pauperes 4 per gr 2, a propinatione cremati gr 6........11/3/0[10/12/0]
  13. Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 3. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1658. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 2000 ISBN 83-87288-55-1 (s. 56)
    [Cytat: Dypkow: de laneis 4 cum medio per gr 30, tabernator de laneo 1 gr 30, hortulani in agris 18 per gr 6, inquilini cum pecore 5 per gr 8, imquilini pauperes 4 per gr 2, a propinatione vini cremati gr 6.......10/27/0.
  14. Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 4. Rejestr pogłównego ziemi przemyskiej 1674. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 2000 ISBN 83-87288-55-1 (s. 93)
    [Cytat: Dybkow, m[a]g[nifi]ci rexill[iferi] r[eg] ni: curia n[obi]lis Orlicki a persona sua, consortis et famuli in summa [fl] 5/15. A personis subditorum tam romanorum quam rutenorum utriusque sexus cum popone n[umer]o triqinta septem in summa fl......38/0]
  15. Skorowidz Powiatu Jarosławskiego na rok 1902. pbc.rzeszow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-11)]. (s. 52) [dostęp 2017-10-10]
  16. Kapliczki w Dybkowie

Linki zewnętrzne

edytuj