EBLM J0555-57

gwiazda w gwiazdozbiorze Malarza

EBLM J0555-57gwiazda potrójna w gwiazdozbiorze Malarza. Znajduje się w odległości około 600 lat świetlnych od Słońca[2]. Jeden z jej składników w chwili ogłoszenia odkrycia (2017) był najmniejszą znaną gwiazdą, najbliższą teoretycznej granicy, powyżej której mogą zachodzić reakcje syntezy jądrowej.

EBLM J0555-57
Ilustracja
Krzywa blasku.
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Malarz

Rektascensja

05h 55m 32,6868s

Deklinacja

−57° 17′ 26,064″

Paralaksa (π)

0,00516 ± 0,00036[1]

Odległość

632 +47−41 ly
194 +14−13[2] pc

Wielkość obserwowana
(pasmo V)

A: 9,98[2]m
B:10,76m[2]

Ruch własny (RA)

3,9 ± 1,1 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−39,71 ± 0,84 mas/rok[1]

Prędkość radialna

23,42 ± 0,74 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Typ widmowy

Aa: F8[3]

Masa

Aa: 1,13 ± 0,08 M
Ab: 85,2 +4,0−3,9[2] MJ

Promień

Aa: 0,99 +0,15−0,03 R
Ab: 0,84 +0,14−0,04 RJ
B: 0,94 ± 0,08[2] R

Gęstość

Aa: 1,16 +0,1−0,42[2] gęstości Słońca
Ab: 1,88 +0,25−0,69×105 kg/m³[2]

Metaliczność [Fe/H]

Aa: −0,24 ± 0,16[2]

Wiek

1,9 ± 1,2 mld lat[2]

Temperatura

Aa: 6460 ± 120 K
B: 5950 ± 200[2]

Alternatywne oznaczenia
2MASS: J05553262-5717261
Cordoba Durchmusterung: CD−57°1311
CPD−57°913, TYC 8528-926-1, WDS J05555-5717

Gwiazdy

edytuj

EBLM J0555-57 znana jest też jako CD−57°1311[1]. Jest to hierarchiczny układ potrójny, w którym dwa bliskie składniki (Aa i Ab) okrąża dalszy składnik – B. Składniki Aa i Ab tworzą układ zaćmieniowy, co pozwala na określenie parametrów gwiazd[2]. Gwiazdy nie są widoczne gołym okiem, przez teleskop optyczny widać dwa jaśniejsze składniki w odległości 2,5″ (pomiar z 2015)[4].

Najjaśniejszy składnik układu, EBLM J0555-57 Aa, to żółto-biały karzeł należący do typu widmowego F8[3]. Jest nieco gorętsza i masywniejsza od Słońca. Gwiazda ta ma obserwowaną wielkość gwiazdową 9,98m. Składnik EBLM J0555-57 B jest nieco słabszy niż składnik А, jego wielkość gwiazdowa wynosi 10,76m. Gwiazdy te mają podobne rozmiary, bliskie rozmiarom Słońca[2].

EBLM J0555-57 Ab

edytuj

Trzeci składnik układu, EBLM J0555-57 Ab, został odkryty przez zespół naukowców z University of Cambridge, biorących udział w projekcie EBLM (ang. Eclipsing Binary, Low Mass), na podstawie danych zebranych przez projekt WASP[5]. Gwiazda ta ma masę około 85 ± 4 mas Jowisza albo 0,081 masy Słońca[2][6]. Jest ona podobna do masy gwiazdy TRAPPIST-1. Gwiazda ta jest jednak mniejsza niż Jowisz i TRAPPIST-1, jej promień można porównać z promieniem Saturna[5].

Porównanie rozmiarów
Jowisz EBLM J0555-57 Ab
   

Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni EBLM J0555-57 Ab jest około 300 razy większe niż przyspieszenie ziemskie. Gdyby masa EBLM J0555-57 Ab była trochę mniejsza i wynosiła 7% słonecznej, to reakcje termojądrowe w jej jądrze nie zachodziłyby i obiekt byłby brązowym karłem[5]. Ocenia się, że dla gwiazd o metaliczności około -0,5 graniczna masa to około 83 MJ[2].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e EBLM J0555-57 w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f g h i j k l m n o Alexander von Boetticher, Amaury H.M.J. Triaud, Didier Queloz, Sam Gill i inni. The EBLM project III. A Saturn-size low-mass star at the hydrogen-burning limit. „Astronomy and Astrophysics”, 2017. DOI: 10.1051/0004-6361/201731107. arXiv:1706.08781. 
  3. a b Brian D. Mason, Gary L. Wycoff, William I. Hartkopf, Geoffrey G. Douglass i inni. The 2001 US Naval Observatory Double Star CD-ROM. I. The Washington Double Star Catalog. „The Astronomical Journal”. 122 (6), s. 3466, 2001. DOI: 10.1086/323920. Bibcode2001AJ....122.3466M. (ang.). 
  4. Mason et al.: WDS J05555-5717AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
  5. a b c Smallest-ever star discovered by astronomers. University of Cambridge, 2017-07-12. [dostęp 2017-11-24]. (ang.).
  6. John Wenz: This Is the Smallest Star Ever Discovered. [w:] Popular Mechanics [on-line]. 2017-07-12. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj