Efraim Szreger, także Schroeger lub Schreger[1] (niem. Ephraim Schröger; ur. 18 lutego 1727 w Toruniu, zm. 16 marca 1783 w Warszawie) – polski architekt niemieckiego pochodzenia, przedstawiciel wczesnego klasycyzmu, reprezentował jego awangardową odmianę inspirowaną architekturą francuską.

Efraim Szreger
Data i miejsce urodzenia

18 lutego 1727
Toruń

Data i miejsce śmierci

16 marca 1783
Warszawa

Dziedzina sztuki

architektura

Epoka

klasycyzm

Ważne dzieła

Pałac Szustra
Pałac Prymasowski
Kościół Świętego Jakuba w Skierniewicach

dawny zbór ewangelicki w Toruniu

Życiorys

edytuj

Był synem Michała Schrögera, przybyłego do Torunia z Preszowa na Słowacji. W [1743 ukończył Gimnazjum Akademickie w Toruniu i udał się do Warszawy. W Warszawie uczył się dziewięć lat u Jana Zygmunta Deybla, od roku 1750 współpracował z Danielem Jauchem. W 1753 został królewskim konstruktorem budowlanym[2].

Od 1764] związany był z dworem Stanisława Augusta Poniatowskiego. Otrzymał wiele zamówień projektowych oraz stypendium, które pozwoliło Szregerowi zwiedzenie Włoch, południowych Niemiec, Francji i Holandii. Wczesne projekty Szregera noszą jeszcze znamiona baroku, od roku 1760 stał się on na ziemiach polskich prekursorem stylu wczesnoklasycystycznego. Budową pałacu Teppera w Warszawie zapoczątkował typ wielkomiejskiej kamienicy czynszowej.

Był członkiem kościoła ewangelicko-augsburskiego[2].

Ważniejsze prace

edytuj
 
Pałac Lelewelów

Przypisy

edytuj
  1. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 773. ISBN 83-01-08836-2.
  2. a b Tadeusz Cegielski, Efraim Szreger - architekt Warszawy i Skierniewic, w: Mówią Wieki, 2/2007, s. 20-21
  3. Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 261. ISBN 83-06-00089-7.
  4. Szczęsny Skibiński: Katedra Poznańska. Poznań: Księgarnia Św.Wojciecha, 2001, s. 88. ISBN 83-7015-548-0.

Bibliografia

edytuj
  • M. Arszyński, Efraim Schröger (1727–1783) architekt toruński i warszawski, w: Artyści w dawnym Toruniu, Poznań 1985, s. 124–130 ISBN 83-01-06916-3
  • S. Łoza, Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954
  • Kwartalnik Architektury i Urbanistyki nr 6, 1961 r., s. 153-60
  • Katedra gnieźnieńska, red. A. Świechowska, T. I-II. Poznań 1968-70
  • Stanisław Lorentz, Efraim Szreger. Architekt polski XVIII wieku, Warszawa: Państ. Wydaw. Naukowe, 1986, ISBN 83-01-05938-9, OCLC 835891883.