Elnath
Elnath (Beta Tauri, β Tau) – druga co do jasności gwiazda w gwiazdozbiorze Byka (wielkość gwiazdowa: 1,65m), odległa od Słońca o około 134 lata świetlne.
| β Tauri | |||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
05h 26m 17,513s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+28° 36′ 26,83″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−173,58 ± 0,18 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
9,2 ± 2,0 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
B7 III[1] | ||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
0,20 ± 0,04[3] | ||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||
| Temperatura |
13 600 K[2] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
6550 pc[3] | ||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,1380[3] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Nazwa edytuj
Tradycyjna nazwa gwiazdy, Elnath, pochodzi od arabskiego النطح an-naţħ, „bodący”, co wiąże się z jej położeniem na końcu jednego z rogów sylwetki Byka, choć pierwotnie odnosiła się do gwiazd gwiazdozbioru Barana[2][4]. Nazwa była też zapisywana w formie El Nath lub Al Nath[4]. Gwiazda znajduje się na granicy gwiazdozbiorów Byka i Woźnicy; w Almageście Ptolemeusza przedstawiała prawą stopę Woźnicy[5], a w katalogu Bayera była oznaczona także jako Gamma Aurigae (γ Aur)[2][4]. Po ustaleniu granic gwiazdozbiorów w 1930 roku została jednoznacznie powiązana z Bykiem[5], a alternatywne oznaczenie wyszło z użycia[2]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna formalnie zatwierdziła użycie nazwy Elnath dla określenia tej gwiazdy[6].
Charakterystyka obserwacyjna edytuj
Z jasnych gwiazd nieba Elnath jest najbliżej antycentrum Galaktyki, co znaczy, że znajduje się obecnie dalej od centrum Galaktyki niż Słońce. Leży w pobliżu ekliptyki, więc może być zakrywana przez Księżyc. Zakrycia takie jednak widoczne są głównie z południowej półkuli Ziemi, ponieważ gwiazda leży na północnej krawędzi strefy zakrywanej przez Księżyc. Najbliższa seria zakryć rozpocznie się 7 września 2023 roku[7].
Absolutna wielkość gwiazdowa Elnath to −1,42m[3].
Właściwości fizyczne edytuj
Jest to niebieskobiała gwiazda[8], olbrzym należący do typu widmowego B7[1]. Ma temperaturę około 13 600 K i jasność prawie 700 razy większą niż jasność Słońca (po uwzględnieniu emisji w ultrafiolecie). Gwiazda ta ma osobliwy skład chemiczny, odbiegający od słonecznego – ma m.in. 25 razy więcej manganu, ale zaledwie 1/8 słonecznej zawartości wapnia i magnezu. Te cechy są związane z separacją pierwiastków w atmosferze przez promieniowanie i ciążenie. Elnath ma masę około 4,5 masy Słońca, a jego promień według modeli fizyki gwiazd i starszych pomiarów jest 4,6 razy większy od promienia Słońca (wartość ta nie jest pewna, nowszy pomiar sugeruje, że promień jest o 35% większy). Na swej drodze ewolucyjnej gwiazda zeszła już z ciągu głównego, stając się olbrzymem, a w ciągu kilku milionów lat przeistoczy się w większego i chłodniejszego pomarańczowego olbrzyma[2].
Washington Double Star Catalog wymienia osiem optycznych towarzyszek tej gwiazdy[9].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i Elnath w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h Jim Kaler: Elnath. STARS. [dostęp 2017-12-11]. (ang.).
- ↑ a b c d e Anderson E., Francis C: HIP 25428. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2017-12-11]. (ang.).
- ↑ a b c Taurus, the Bull. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 313–314. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ a b Taurus, the bull. W: Ian Ridpath: Star Tales. James Clarke & Co., 1988. ISBN 978-0-7188-2695-6.
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2017-12-11].
- ↑ Bruce McClure: Elnath is close to the galactic anticenter. EarthSky, 2017-01-19. [dostęp 2017-12-12]. (ang.).
- ↑ Ian Ridpath: Gwiazdy i planety. Przewodnik Collinsa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 238–242. ISBN 978-83-7073-928-7.
- ↑ Mason et al.: WDS J05263+2836A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.