Entoloma exile
Entoloma exile (Fr.) Hesler – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].
_Hesler_1927975417.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Entoloma exile |
| Nazwa systematyczna | |
| Entoloma exile (Fr.) Hesler Beih. Sydowia 23: 178 (1967) | |
_Hesler_2332449920.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1818 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus exilis. Obecną nazwę nadał mu Lexemuel Ray Hesler w 1967 r.[1]
Ma 13 synonimów. Niektóre z nich:
- Leptonia pyrospila Romagn. ex P.D. Orton 1960
- Rhodophyllus pyrospilus (Romagn. ex P.D. Orton) M.M. Moser 1967[2].
Morfologia
edytujŚrednica 5–20 mm, początkowo stożkowaty, dzwonkowaty lub półkulisty, później wypukły z garbkiem, lekko lub wyraźnie zagłębionym środkiem, rzadko głęboko pępówkowaty, z brzegiem początkowo podwiniętym, potem prostym, dość ostrym, higrofaniczny; przezroczyście prążkowany co najmniej do połowy promienia. Powierzchnia na środku drobno pomarszczona lub delikatnie łuskowata, reszta zazwyczaj promieniście włókienkowata, prawie gładka, w stanie wilgotnym blado żółtobrązowa lub blado szarobrązowa, często z sino lub oliwkowym odcieniem, środek zawsze wyraźnie ciemniejszy, po wyschnięciu brudnobiała[3].
Od 12 do 30, l = 1–5, raczej rzadkie, szeroko przyrośnięte lub zbiegające ząbkiem, początkowo bladoszare lub sine, potem bladoróżowe. Ostrza postrzępione tej samej barwy lub brązowawe[3].
Wysokość 20–60 mm, grubość 1–3 mm, cylindryczny, czasami przy podstawie rozszerzony. Powierzchnia bladoszara, blado żółtawo-ochrowa lub bladobeżowa, często ze słabym, ale wyraźnym zielonkawym odcieniem, wierzchołek drobno oprószony lub nie, dolna część gładka, błyszczący, przy podstawie z białą grzybnią. Uszkodzony często zmienia kolor na czerwony[3].
Kruchy, blady o niewyraźnym zapachu i smaku[3].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 4-zarodnikowe bez sprzążek. Zarodniki 9–12,5 × 6–8(-9) µm, Q = 1,2–1,7, w widoku z boku 5–7–kątne. Krawędź blaszek sterylna. Cheilocystydy 20–100(–120) x 5–20 µm, cylindryczne do maczugowatych, czasem septowane, bardzo obfite, tworzące na brzegach gęste skupiska, często z brązowym pigmentem wewnątrzkomórkowym. Strzępki skórki w kapeluszu cylindryczne lub nieco napęczniałe, o szerokości 5–12 µm, typu przejściowego między cutis a trichoderma, lub typu trichoderma, złożone z nabrzmiałych elementów końcowych o wymiarach 40–100 × 10–25 um. W strzępkach skórki jasnobrązowy, wewnątrzkomórkowy pigment. Brak sprzążek[3].
Występowanie i siedlisko
edytujPodano występowanie Entoloma exile głównie w Europie i w Ameryce Północnej, poza tym na pojedynczych stanowiskach w Ameryce Południowej i na wyspach Oceanu Indyjskiego[4]. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, miejscami dość powszechny, głównie w regionach borealnych, atlantyckich i górskich zachodniej i północnej Europy[3]. Brak go w wykazie wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski Władysława Wojewody z 2003 r.[5] Po raz pierwszy w Polsce jego stanowiska podano w 2018 r.[6]
Grzyb naziemny występujący na łąkach, wałach przeciwpowodziowych, na murawach kserofitycznych oraz na wilgotnych, kwaśnych zaroślach z mchami. Owocniki tworzy od lipca do listopada[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-11] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-02-11] (ang.).
- ↑ a b c d e f g M.E. Noordeloos, Entoloma, s. 1, „Fungi Euroaei”, 5 (1), Mycobank, s. 1–760 [dostęp 2023-02-08].
- ↑ Występowanie Entoloma exile na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-02-11] (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-02-11].