Europejski wkład w Międzynarodową Stację Kosmiczną

Europejski wkład w Międzynarodową Stację Kosmiczną pochodzi od 10 członków Europejskiej Agencji Kosmicznej. Składa się on z szeregu modułów (głównie laboratorium Columbus) w amerykańskim segmencie orbitalnym, Automatycznych Statków Transferowych i oprogramowania.

Niemiecki astronauta Alexander Gerst

Moduły Międzynarodowej Stacji Kosmicznej edytuj

Największym fizycznym wkładem Europejskiej Agencji Kosmicznej w rozwój Międzynarodowej Stacji Kosmicznej było laboratorium Columbus, które zostało przyłączone do stacji w 2008 roku.[1] Moduł Columbus został zbudowany we Włoszech przez Thales Alenia Space, a oprogramowanie do niego zostało zaprojektowane przez Airbus Group w Niemczech. W przeciwieństwie do innych modułów zbudowanych przez Europejską Agencję Kosmiczną laboratorium Columbus jest obsługiwane przez Europejską Agencję Kosmiczną, a nie NASA i jest kontrolowane przez Centrum Kontroli Columbus znajdujące się w Niemczech. Budowa laboratorium Columbus kosztowała 1,4 miliarda euro, łącznie z eksperymentami, które będą na nim przeprowadzane, oraz infrastrukturą kontroli naziemnej niezbędną do jego obsługi.[2]

 
Laboratorium kosmiczne Columbus

Europejska Agencja Kosmiczna przyczyniła się do powstania dwóch modułów (Harmony i Tranquility), które łącza moduły stacji i posiadały porty dokowania dla odwiedzających statków kosmicznych. Oba zostały zostały zbudowane przez Europejską Agencję Kosmiczną we Włoszech dla NASA i wystrzelone w latach 2007 i 2010.[3][4] Włoska Agencja Kosmiczna, niezależnie od udziału w programach Europejskiej Agencji Kosmicznej, zbudowała także dla NASA Wielozadaniowy Moduł Logistyczny.[5] Podobnie Europejska Agencja Kosmiczna zbudowała moduł Cupola dla NASA, który został wystrzelony w 2009 roku, a obecnie jest używany do obsługi ramienia Canadarm2.[6]

W 2021 roku uruchomiono European Robotic Arm, które zostało dołączone do rosyjskiego modułu Nauka. Ramię to umożliwia obsługę rosyjskiego segmentu stacji, do którego nie dociera ramie Canadarm2.[7]

Europejska Agencja Kosmiczna dostarcza także system zarządzania danymi o nazwie DMS-R, który jest przeznaczony dla rosyjskiego segmentu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Zapewnia on kontrolę, nawigację, zarządzanie misją i zarządzanie awariami. DMS-R jest zainstalowany na module Zwiezda.[8]

Automatyczny Statek Transportowy edytuj

 
ATV Jules Verne dostarczający zaopatrzenie na Międzynarodową Stację Kosmiczną w 2008 roku
 
ATV Albert Einstein w pobliżu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w 2013 roku

Europejska Agencja Kosmiczna opracowała bezzałogowy Automatyczny Statek Transportowy, którego zadaniem było zaopatrywanie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Statek ten był w stanie dostarczyć na Międzynarodową Stację Kosmiczną 6,6 ton zaopatrzenia i automatycznie dokować do stacji. W drodze powrotnej statek ten był wypełniany odpadami i śmieciami, po czym spalał się w ziemskiej atmosferze.[9] Stację odwiedziło pięć Automatycznych Statków Transportowych nazwanych: Jules Verne, Johannes Kepler, Edoardo Amaldi, Albert Einstein i Georges Lemaître. Większa ilość Automatycznych Statków Transportowych nigdy nie została stworzona.[10]


Wykonawcą Automatycznego Statku Transportowego była firma EADS Astrium. Prace rozwojowe rozpoczęto w Les Mureaux we Francji, a później przeniesiono je do Bremy w Niemczech, gdy projekt przeszedł z fazy rozwojowej do etapu produkcyjnego. Aby ułatwić relacje między wykonawcą a Europejską Agencją Kosmiczną, na czas realizacji projektu utworzono zintegrowany zespół Europejskiej Agencji Kosmicznej w ośrodku w Les Mureaux. Koszt opracowania Automatycznego Statku Transportowego wyniósł około 1,35 miliardów euro[11], a każdy statek kosmiczny Automatycznego Statku Transportowego kosztuje około 300 milionów dolarów, nie licząc kosztów wystrzelenia.

Astronauci edytuj

Pierwszym astronautą Europejskiej Agencji Kosmicznej, który znalazł się na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, był Umberto Guidoni. Pierwszym astronautą Europejskiej Agencji Kosmicznej, który uczestniczył w stałej załodze Ekspedycji, był Thomas Reiter, a w 2009 roku Frank De Winne został pierwszym Europejczykiem, który służył jako dowódca Ekspedycji na Międzynarodową Stację Kosmiczną.[12]

Astronauta Państwo Misja Ekspedycja Rok
Umberto Guidoni   Włochy STS-100 Odwiedzający 2001
Claudie Haigneré   Francja Sojuz TM-33 Odwiedzający 2001
Roberto Vittori   Włochy Sojuz TM-34 Odwiedzający 2002
Philippe Perrin   Francja STS-111 Odwiedzający 2002
Frank De Winne   Belgia Sojuz TMA-1 Odwiedzający 2002
Pedro Duque   Hiszpania Sojuz TMA-3 Odwiedzający 2003
André Kuipers   Holandia Sojuz TMA-4 Odwiedzający 2003
Roberto Vittori   Włochy Sojuz TMA-6 Odwiedzający 2005
Thomas Reiter   Niemcy STS-121 Ekspedycja 13/Ekspedycja 14 2006
Christer Fuglesang   Szwecja STS-116 Odwiedzający 2006
Paolo A. Nespoli   Włochy STS-120 Odwiedzający 2007
Hans Schlegel   Niemcy STS-122 Odwiedzający 2008
Léopold Eyharts   Francja Ekspedycja 16 2008
Frank De Winne   Belgia Sojuz TMA-15 Ekspedycja 20/Ekspedycja 21 2009
Christer Fuglesang   Szwecja STS-128 Odwiedzający 2009
Paolo Nespoli   Włochy Sojuz TMA-20 Ekspedycja 26/Ekspedycja 27 2010
Roberto Vittori   Włochy STS-134 Odwiedzający 2011
André Kuipers   Holandia Sojuz TMA-03M Ekspedycja 30/Ekspedycja 31 2012
Luca Parmitano   Włochy Sojuz TMA-09M Ekspedycja 36/Ekspedycja 37 2013
Alexander Gerst   Niemcy Sojuz TMA-13M Ekspedycja 40/Ekspedycja 41 2014
Samantha Cristoforetti   Włochy Sojuz TMA-15M Ekspedycja 42/Ekspedycja 43 2014
Andreas Mogensen   Dania Sojuz TMA-18M Odwiedzający 2015
Timothy Peake   Wielka Brytania Sojuz TMA-19M Ekspedycja 46/Ekspedycja 47 2015
Thomas Pesquet   Francja Sojuz MS-03 Ekspedycja 50/Ekspedycja 51 2016–17
Paolo A. Nespoli   Włochy Sojuz MS-05 Ekspedycja 52/Ekspedycja 53 2017
Alexander Gerst   Niemcy Sojuz MS-09 Ekspedycja 56/Ekspedycja 57 2018
Luca Parmitano   Włochy Sojuz MS-13 Ekspedycja 60/Ekspedycja 61 2019-20
Thomas Pesquet   Francja SpaceX Crew-2 Ekspedycja 65/Ekspedycja 66 2021
Matthias Maurer   Niemcy SpaceX Crew-3 Ekspedycja 66/Ekspedycja 67 2021-22
Samantha Cristoforetti   Włochy SpaceX Crew-4 Ekspedycja 67/Ekspedycja 68 2022
Andreas Mogensen   Dania SpaceX Crew-7 Ekspedycja 69/Ekspedycja 70 2023
Marcus Wandt   Szwecja Axiom Mission 3 Odwiedzający 2024

Uczestnicy i koszty edytuj

 
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna widziana z wahadłowca Atlantis w lipcu 2011 roku

Wnoszący wkład w Międzynarodową Stację Kosmiczną reprezentuje jedynie 10 państw członkowskich Europejskiej Agencji Kosmicznej: Belgia, Dania, Francja, Niemcy, Włochy, Holandia, Norwegia, Hiszpania, Szwecja i Szwajcaria. Austria, Finlandia i Irlandia zdecydowały się nie uczestniczyć w projekcie ze względu na brak zainteresowania lub obawy dotyczące kosztów projektu. Wielka Brytania wycofała się ze wstępnego porozumienia z powodu obaw o koszty projektu. Pozostałe państwa dołączyły do Europejskiej Agencji Kosmicznej po podpisaniu umowy.[13]

Obecne szacunki kosztów Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zbliżają się do 135 miliardów euro (wliczając w to rozwój, budowę i 10 lat utrzymywania stacji), z czego Europejska Agencja Kosmiczna zobowiązała się zapłacić 8 miliardów euro.[14]

Przypisy edytuj

  1. Columbus laboratory [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  2. Spaceflight Now | STS-122 Shuttle Report | Station arm pulls Columbus module from cargo bay [online], spaceflightnow.com [dostęp 2024-03-28].
  3. Node 2: Connecting Module [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  4. Node 3: Connecting Module [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  5. Multi-Purpose Logistics Modules [online], nasa.gov [dostęp 2024-03-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-27].
  6. Cupola [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  7. Robert Z. Pearlman: European Robotic Arm moves for first time during 250th spacewalk at space station. Space.com, 2022-04-28. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  8. DMS-R: ESA's Data Management System [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  9. Mission concept and the role of ATV [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  10. Breaking News | ATV production terminated as decision on follow-on nears. 2012-04-02. [dostęp 2012-09-04].
  11. Internationale Raumstation ISS [online], www.dlr.de [dostęp 2024-03-28] (niem.).
  12. Frank De Winne [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  13. Participating States [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  14. International Space Station: How much does it cost?. 9 August 2005.