Faeton czerwonosterny

gatunek ptaka

Faeton czerwonosterny[3] (Phaethon rubricauda) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny faetonów (Phaethontidae), zamieszkujący tropikalne i subtropikalne okolice zachodniej i środkowej części Pacyfiku, Oceanu Indyjskiego i Indonezji. Nie jest zagrożony.

Faeton czerwonosterny
Phaethon rubricauda[1]
Boddaert, 1783
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

faetony

Rodzina

faetony

Rodzaj

Phaethon

Gatunek

faeton czerwonosterny

Podgatunki
  • P. r. rubricauda Boddaert, 1783
  • P. r. westralis Mathews, 1912
  • P. r. roseotinctus (Mathews, 1926)
  • P. r. melanorhynchos J. F. Gmelin, 1789
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Morfologia

edytuj
 
Osobnik młodociany
Wygląd
Obie płci ubarwione podobnie. Upierzenie białe (w okresie godowym przybiera zabarwienie lekko różowe). Obecne dwie szczególnie wydłużone, czerwone sterówki (stąd nazwa gatunku), które występują tylko u dojrzałych osobników. Dziób czerwony, gruby i zakrzywiony, ma ząbkowaną krawędź do przytrzymywania ryb. Nogi stosunkowo krótkie. Między palcami wyrasta błona pławna.
Wymiary średnie
długość ciała wraz z wydłużonymi sterówkami: 95–104 cm, w tym długość ogona ok. 40 cm; rozpiętość skrzydeł 111–119 cm, długość skrzydła 249–353 mm; długość skoku 31–37 mm; długość dzioba 66–70 mm; masa ciała 800 g[4].

Podgatunki i zasięg występowania

edytuj

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia cztery podgatunki P. rubricauda[5]:

  • P. r. rubricauda Boddaert, 1783 – zachodni Ocean Indyjski
  • P. r. westralis Mathews, 1912 – wschodni Ocean Indyjski
  • P. r. roseotinctus (Mathews, 1926) – południowo-zachodni Pacyfik
  • P. r. melanorhynchos J. F. Gmelin, 1789 – zachodni, środkowy i południowy Pacyfik

Ekologia i zachowanie

edytuj

Środowisko życia stanowi ocean, w sezonie lęgowym wyspy. Większość czasu spędza na otwartym morzu, spotyka się go nawet bardzo daleko od lądu. Preferuje obszary o temperaturze wody 24–30 °C[4]. Porusza się lekko falistym, podobnym do gołębiego, lotem.

Faeton czerwonosterny żywi się rybami i kałamarnicami, potrafi nurkować. Odnotowano podążanie za statkami przez krótkie okresy[4].

 
Jajo z kolekcji muzealnej

Okres lęgowy trwa od października do kwietnia. Przed dobraniem się w pary wykonywane są w powietrzu popisy. Gniazda mogą być rozmieszczone zarówno pojedynczo, jak i w małych koloniach. Stanowią je wydrapane dołki w ziemi, otoczone kamieniami lub materiałem roślinnym[4].

Zniesienie liczy jedno jajo. Inkubacja trwa 41–51 dni, wysiadują oba ptaki z pary. Młode przez około 3 miesiące jest strzeżone i karmione przez dorosłe, po tym czasie opierza się i staje się niezależne. Nie jest znany wiek osiągania dojrzałości płciowej[4].

Status

edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje faetona czerwonosternego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność światowej populacji na około 70 tysięcy dorosłych osobników, a jej trend oceniała jako nieznacznie spadkowy[2].

Przypisy

edytuj
  1. Phaethon rubricauda, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b Phaethon rubricauda, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Phaethontidae von Brandt, 1840 - faetony - Tropicbirds (wersja: 2016-11-19). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-09].
  4. a b c d e Red-tailed Tropicbird. Office of Environment & Heritage, Australia, wersja z dnia 27 stycznia 2011.
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-09]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj