Franciszek Alter

polski generał

Franciszek Ksawery Alter (ur. 22 listopada 1889 we Lwowie, zm. 23 stycznia 1945 w Garmisch-Partenkirchen) – generał brygady Wojska Polskiego.

Franciszek Ksawery Alter
Ilustracja
płk Franciszek Alter (przed 1932)
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

22 listopada 1889
Lwów

Data i miejsce śmierci

23 stycznia 1945
Garmisch-Partenkirchen

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

77 Pułk Piechoty
14 Dywizja Piechoty
25 Dywizja Piechoty

Stanowiska

dowódca pułku piechoty
dowódca piechoty dywizyjnej
dowódca dywizji piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Państwowa Odznaka Sportowa
Wręczenie proporca 58 pp za zdobycie I miejsca w strzeleckich zawodach dywizyjnych; płk Franciszek Alter w pierwszym rzędzie krzeseł; marzec 1932
Wręczenia Poznaniowi odznaki honorowej 14 DP - płk Franciszek Alter pierwszy z lewej wśród wojskowych
Zawody Strzeleckie, Łucznicze i Myśliwskie w Poznaniu - płk Franciszek Alter wręcza nagrodę uczestnikowi zawodów; czerwiec 1935

Życiorys

edytuj

Franciszek Alter w latach 1900–1905 uczęszczał we Lwowie do II Gimnazjum. W 1905 wstąpił do austriackiego Korpusu Kadetów przy 95 pułku piechoty we Lwowie. Po jego skończeniu w 1909 otrzymał przydział do 56 pułku piechoty, w którym służył do 1912 i ponownie w okresie od stycznia 1917 do stycznia 1918, jako dowódca plutonu i kompanii. W latach 1912–1916 oraz od stycznia do października 1918 pełnił służbę wojskową w komendzie uzupełnień w Wadowicach.

1 listopada 1918 zgłosił się do służby w odrodzonym Wojsku Polskim. Dostał rozkaz zorganizowania w Wadowicach batalionu piechoty. W czasie wojny z bolszewikami służył w 12 pułku piechoty, w którym był adiutantem dowódcy pułku, a następnie dowodził III batalionem.

Po zakończeniu działań wojennych pozostawał w 12 pp, pełniąc funkcje zastępcy i dowódcy pułku. Zajmował to stanowisko do 3 maja 1922. Od sierpnia 1922 do stycznia 1931 dowodził 77 pułkiem piechoty w Lidzie. W międzyczasie (5 stycznia – 23 maja 1923) odbył kurs dowódców pułków w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia w Rembertowie. 21 stycznia 1931 został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 14 Dywizji Piechoty w Poznaniu. W międzyczasie, od 10 listopada 1932 do 10 sierpnia 1933, był słuchaczem VII Kursu Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. 12 października 1935 został wyznaczony na stanowisko dowódcy 25 Dywizji Piechoty w Kaliszu[1].

Wojnę z Niemcami przebył na czele 25 DP w składzie Armii „Poznań” gen. Tadeusza Kutrzeby. W pierwszych dniach września 1939 dywizja brała udział w walkach na terenie Wielkopolski, skąd musiała się jednak wraz z pozostałymi jednostkami Armii wycofać. Od 9 września uczestniczyła w bitwie nad Bzurą w składzie GO „Koło” gen. bryg. Edmunda Knoll-Kownackiego. Następnie 21 września po ciężkich walkach w Puszczy Kampinoskiej przedarła się mocno osłabiona do Warszawy. Walczyła w obronie stolicy na odcinku Warszawa-Zachód do jej kapitulacji 28 września. W czasie kapitulacji stolicy gen. Alter miał możliwość odlotu samolotem za granicę, ale nie skorzystał z niej pozostając do końca ze swoimi żołnierzami[2].

W niewoli niemieckiej proponowano mu podpisanie niemieckiej listy narodowościowej, ale propozycje tę odrzucił, za co był szykanowany przez władze obozowe. Od 1941 przebywał w Oflagu VII A Murnau. W 1944 poważnie chory został przeniesiony do szpitala w Garmisch-Partenkirchen, gdzie zmarł 23 stycznia 1945[3]. Tam też został pochowany. Później prochy przeniesiono na Cmentarz obozowy w Murnau.

Awanse

edytuj
  • chorąży – 1909,
  • podporucznik – 1912,
  • porucznik – 1916,
  • kapitan – 1918,
  • major – 1920,
  • podpułkownik – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 224. lokatą w korpusie oficerów piechoty[4],
  • pułkownik – 16 marca 1927 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 19. lokatą w korpusie oficerów piechoty[5],
  • generał brygady – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 4. lokatą w korpusie generałów[6].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Opinie

edytuj

Oficer inteligentny, dyscyplinowany z dużym doświadczeni bojowym. Zawsze spokojny, zrównoważony, umie zorganizować pracę w dywizji podniósł wyszkolenie. Robi postępy w dowodzeniu. Organizator i administrator bardzo dobry. Jako wychowawca wzorowy- sprawiedliwy, życzliwy dla swoich podkomendnych i przez nich lubiany. Oceniam go jako bardzo dobrego dowódcę wielkiej jednostki. Fizycznie bardzo wytrzymały. /-/ gen. Rómmel[15]

Przypisy

edytuj
  1. Pułkownicy piechoty, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1. Z informacji zamieszczonych w wykazie wynika, że został on sporządzony na przełomie lutego i marca 1939 roku, przed awansami generalskimi.
  2. Generałowie II Rzeczypospolitej s. 23
  3. Stefan Majchrowski: Za drutami Murnau. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970, s. 175.
  4. Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 26.
  5. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 10 z 19 marca 1923 roku, s. 91.
  6. Tajny Dziennik Personalny nr 2 z 19 marca 1939
  7. Dekret Wodza Naczelnego L. 2639 z 22 lutego 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 9 poz. 265)
  8. M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1083 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia armji”.
  9. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 123 z 20.11.1925
  10. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 35)
  11. M.P. z 1935 r. nr 65, poz. 85 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  12. Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Nadanie Krzyża Zasługi. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 4, s. 19, 19 marca 1935. 
  13. M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  14. a b c Na podstawie fotografii [1].
  15. „Generalny Inspektor Sił Zbrojnych Biuro Inspekcji” – opinie pułkowników - 1937 r.

Bibliografia

edytuj
  • Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1990, s. 749. ISBN 83-211-1096-7.
  • Zbigniew Mierzwiński: Generałowie II Rzeczypospolitej. Warszawa 1990: Wydawnictwo Polonia, s. 19–24. ISBN 83-7021-096-1.
  • Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione.
  • Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa: Bellona, 1994, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159.