Franciszek Kusto
Franciszek Kusto (ur. 5 września 1901 w Łapczycy, zm. 24 grudnia 1981 w Krakowie) – nauczyciel, dziennikarz, publicysta, działacz komunistyczny.
Życiorys edytuj
Uczeń c.k. gimnazjum w Bochni[1], w 1919 powołany do WP, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. W 1922 po ukończeniu gimnazjum[2] został nauczycielem w szkole podstawowej w Szopienicach. Członek Związku Nauczycielstwa Polskich Szkół Powszechnych. 1925–1929 studiował historię i literaturę na Wydziale Filozoficznym UJ w Krakowie, członek Bratniej Pomocy, od 1926 w Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK), 1927 był współzałożycielem i został prezesem Organizacji Niezależnej Młodzieży Ludowej „Orka” na UJ, w 1928 wstąpił do KPP. Członek Wydziału Rolnego i Akademickiego Komitetu Okręgowego (KO) KPP w Krakowie. Działacz związków zawodowych i PPS-Lewicy. Od 1929 pracował w sekretariacie Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Chemicznego i Pokrewnych RP i redagował pismo „Robotnik Chemiczny”. W maju 1929 wydał jednodniówkę „Czechowicki Robotnik Chemiczny”, w której zamieścił list Władysława Gomułki z protestem przeciwko „pomawianiu go przez prawicę o sprzeniewierzanie pieniędzy związkowych” i artykuł „Przeciw faszyzacji związków zawodowych”, który został skonfiskowany na mocy decyzji administracyjnej, a F. Kusto wytoczono proces, w którym został jednak uniewinniony. Od 23 czerwca 1929 członek Tymczasowego Sekretariatu Generalnego PPS-Lewicy i redakcji „Robociarza” - odtąd faktycznie kierował działalnością PPS-Lewicy. 4 lipca 1929 zwołał krajową konferencję PPS-Lewicy i kierował przygotowaniami do 1 Zjazdu tej partii (20–21 lipca 1929 w Warszawie), na którym złożył sprawozdanie z działalności KC i wszedł w skład Komisji Programowej i Wnioskowej (Redakcyjnej) i został wybrany członkiem KC PPS-Lewicy. 27 sierpnia 1929 aresztowany, 26 lutego 1930 skazany na 2 lata więzienia, w związku z apelacją zwolniony za kaucją, brał udział w redagowaniu legalnego pisma KPP „Przegląd Społeczny” w Krakowie. W marcu 1931 ponownie aresztowany, gdyż w grudniu 1931 sąd apelacyjny zatwierdził wyrok 2 lat więzienia, był więziony w Krakowie, Łęczycy i Sieradzu, gdzie był członkiem komun więziennych, m.in. starostą komuny w więzieniu w Sieradzu. Zwolniony w listopadzie 1932, działał w Komitecie Okręgowym (KO) KPP w Krakowie do czerwca 1933, później działał w Łodzi (do 1939), gdzie był dziennikarzem działu ekonomicznego wydawnictwa „Republika”. Działacz Związku Dziennikarzy RP. Po wrześniu 1939 na krótko wrócił do Krakowa, później zamieszkał w Warszawie. W sierpniu 1941 wraz ze Stanisławem Ziają utworzył konspiracyjną grupę komunistyczną „Proletariusz”, wydającą od grudnia 1941 pismo pod tym samym tytułem. Od grudnia 1941 współwłaściciel i dyrektor administracyjny firmy chemiczno-farmaceutycznej „Opotherapia”. Od stycznia 1942 w PPR, był pośrednikiem w kontaktach między sympatyzującymi z PPR grupami inteligenckimi a Marianem Spychalskim, Ignacym Logą-Sowińskim i innymi czołowymi działaczami PPR i GL. Poza tym dostarczał urządzeń technicznych dla wydawnictw partyjnych.
Od 1945 działacz krakowskiej PPR, w grudniu 1945 był członkiem Komitetu Wojewódzkiego (KW) i delegatem na I Zjazd PPR, od grudnia 1948 w PZPR. Etatowy prezes Zarządu Wojewódzkiego (ZW) Związku Samopomocy Chłopskiej (ZSCh), przewodniczący Zrzeszenia Spółdzielczego Samopomocy Chłopskiej. 1946–1947 członek zarządu Zrzeszenia Spółdzielczej Samopomocy Chłopskiej. Od 29 grudnia 1945 do 19 stycznia 1947 poseł do KRN. 1948–1950 sekretarz generalny Centralnego Związku Spółdzielczego. 1950–1952 attaché handlowy w ambasadzie PRL w Pekinie, później wicedyrektor w Ministerstwie Handlu Zagranicznego. Od czerwca 1956 do stycznia 1957 inspektor w kancelarii I sekretarza KC PZPR, a 1957–1960 radca handlowy PRL w Sofii i w Pradze. 1964–1968 dyrektor zespołu NIK, później na rencie.
Pochowany w Alei Zasłużonych cmentarza Rakowickiego w Krakowie (kwatera LXIX pas A-II-13)[3].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (25 listopada 1947)[4]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (13 stycznia 1955)[5]
Przypisy edytuj
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi c. k. gimnazyum w Bochni za rok szkolny 1916 17. Bochnia: Fundusz Naukowy, 1917, s. 41. [dostęp 2023-07-29].
- ↑ Absolwenci / 1LO [online], 1lo.bochnia.pl [dostęp 2023-07-29].
- ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Franciszek Kusto. rakowice.eu. [dostęp 2018-08-22].
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 149, poz. 897 „za zasługi położone w dziedzinie spółdzielczości”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 99, poz. 1387 - Uchwała Rady Państwa z dnia 13 stycznia 1955 r. nr 0/112 - na wniosek Ministra Handlu Zagranicznego.
Bibliografia edytuj
- Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 3, Warszawa 1992.