Gérard de Vaucouleurs

francusko-amerykański astronom

Gérard Henri de Vaucouleurs (ur. 25 kwietnia 1918 w Paryżu, zm. 7 października 1995 w Austin[1]) – francusko-amerykański astronom, badacz galaktyk, autor prawa de Vaucouleursa.

Gérard Henri de Vaucouleurs
Państwo działania

 Francja
 Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

25 kwietnia 1918
Paryż

Data i miejsce śmierci

7 października 1995
Austin

Specjalność: astronomia
Alma Mater

Sorbona

Uniwersytet

UT Austin

Odznaczenia
Henry Norris Russell Lectureship (1988)
Prix Jules-Janssen (1988)

Życiorys edytuj

Urodzony w Paryżu, w 1936 uzyskał stopień licencjata w paryskim Lycee Charlemagne[2] i rozpoczął studia w dziedzinie matematyki, fizyki i astronomii na Sorbonie[1].

Wiosną 1944 poznał swoją pierwszą żonę, Antoinette, którą poślubił w październiku tego roku, dwa miesiące po wyzwoleniu Paryża. Ich związek był jednocześnie początkiem długiej, wspólnej pracy badawczej[2] – razem opublikowali wyniki ponad 400 badań, 20 książek i 100 artykułów[1].

Posługując się biegle angielskim prowadził w 1949 cotygodniowy program o nauce w radiu BBC[3]. W latach 1949-51 pracował w Anglii, w 1951-57 w Australii w obserwatorium Mount Stromlo, 1957-58 w Lowell Observatory, a w 1958-60 w obserwatorium Harvarda. W 1960 przeniósł się na University of Texas, gdzie pracował do końca swojej kariery[2][3].

W 1986 został członkiem National Academy of Sciences[3]. 29 sierpnia 1987 jego żona, Antoinette, zmarła na szpiczaka mnogiego[4]. W następnym roku poślubił swoją drugą żonę, Elysabeth[2]. W 1988 został uhonorowany nagrodami Henry Norris Russell Lectureship i Prix Jules-Janssen.

Zmarł w wieku 77 lat, w swoim domu w Austin, na zawał serca[1].

Dorobek naukowy edytuj

De Vaucouleurs zasłynął rozwinięciem sekwencji Hubble’a i kontrowersyjnym na jego czasy postulatem, że stała Hubble’a ma wartość dwukrotnie większą niż 50 km/s/Mpc, podane przez Sandage’a i Tammanna[2][3]. Z tego tytułu twierdził, że Wszechświat rozszerza się szybciej, przez co jego wiek powinien być szacowany na ok. 10 mld lat, zamiast 20 mld i więcej[1].

Wielkim dorobkiem de Vaucouleursa były również trzy katalogi Reference Catalogue of Bright Galaxies, przygotowane wraz z żoną[4] (i współpracownikami), zawierające dane dotyczące kilku tysięcy galaktyk. Ich zawartość na nowo poruszyła problem odległości w skali międzygalaktycznej[2]. Sformułował również prawo, wiążące jasność powierzchniową galaktyki eliptycznej z odległością kątową od jej centrum (Prawo de Vaucouleursa).

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Robert McG. Thomas Jr.: Gerard de Vaucouleurs, 77, Galactic Astronomer, Is Dead. The New York Times, 1995-10-11. [dostęp 2014-10-12]. (ang.).
  2. a b c d e f Ronald Buta: Gerard Henri de Vaucouleurs (1918 – 1995). AAS. [dostęp 2014-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-26)]. (ang.).
  3. a b c d E. Margaret Burbidge. „Biographical Memoirs”. 82, 2002. National Academy of Sciences. The National Academy Press. (ang.). 
  4. a b In Memoriam: Antoinette de Vaucouleurs. University of Texas at Austin, 2008-10-13. [dostęp 2014-10-12]. (ang.).