Gąska nieprzyjemna
Gąska nieprzyjemna (Tricholoma inamoenum (Fr.) Gillet) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae).
_Gillet_221464.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gąska nieprzyjemna |
| Nazwa systematyczna | |
| Tricholoma inamoenum (Fr.) Gillet Les Hyménomycètes ou description de tous les champignons (fungi) qui croissent en France: 112 (Alençon, 1874) | |
| Zasięg | |
 Zasięg występowania w Europie | |
.JPG)
_Gillet_464300.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus inamoenus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1874 r. Claude-Casimir Gillet, przenosząc go do rodzaju Tricholoma[1]. Synonimy[2]:
- Agaricus inamoenus Fr. 1815
- Gyrophila inamoenum (Fr.) Quél. 1888
- Gyrophila sulphurea var. inamoena (Fr.) Quél. 1886
- Tricholoma inamoenum (Fr.) Gillet 1874 var. inamoenum
- Tricholoma inamoenum var. insigne Massee 1893
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r[3].
Morfologia
edytujŚrednicy od 3 do 6 cm, młody – półkulisty, tępo stożkowaty do dzwonkowato stożkowatego, później płasko wypukły do rozpostartego, z niewyraźnie zaznaczonym garbkiem, pośrodku niekiedy lekko wklęsły, cienkomięsisty, gładki, suchy, matowy, delikatnie filcowaty, początkowo białawy, brudnobiaławy, koloru kości słoniowej, później w kolorze żółtawej skóry. Brzeg ostry, nieregularnie falujący do pofałdowanego[4].
Średniogęste, przy trzonie zatokowato wycięte i nieprzyrośnięte, wolne. U młodych okazów białawe, później z żółtawym odcieniem. Ostrze równe, czarniawe[5].
Wysokość od 5 do 7 cm, grubość do 1 cm, kształt początkowo brzuszkowaty, wrzecionowaty, później cylindryczny i maczugowaty, nieco korzeniowaty, pełny. Powierzchnia z podłużnymi włókienkami, białawożółtawa, u podstawy brązowawa[5].
Ma bardzo nieprzyjemną, intensywną woń, przypominającą zapach gazu świetlnego lub ziemnego[5].
Biały. Zarodniki, dość duże, eliptyczne, o średnicy 8–11 × 6–7,5 µm[4].
Występowanie i siedlisko
edytujOpisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie i Japonii[6]. Na terenie Polski w piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano 7 stanowisk. Rozprzestrzenienie i częstość występowania tego gatunku w Polsce nie są dokładniej znane, wymaga to dalszych badań[3].
Rośnie od sierpnia do października, w podgórskich i górskich lasach iglastych, w strefie subalpejskiej, zwłaszcza na podłożu wapiennym, pojedynczo lub w grupkach, może też rosnąć w kępkach. Miejscami jest częsty[5].
Znaczenie
edytujGrzyb mykoryzowy[3]. Jest niejadalny[5].
Gatunki podobne
edytujGąskę nieprzyjemną można pomylić z niejadalną gąską białawą (Tricholoma album), z białymi odmianami lekko trującej gąski mydlanej (Tricholoma saponaceum) lub z jadalną gąską gołębią (Tricholoma columbetta). Najbardziej charakterystyczną cechą, po której można od nich odróżnić gąskę nieprzyjemną jest jej odstręczający zapach[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2012-01-02].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b c d e Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Mapa występowania gąski nieprzyjemnej na świecie [online] [dostęp 2015-12-16].