Gąska wierzbowa

gatunek grzybów

Gąska wierzbowa (Tricholoma cingulatum (Almfelt ex Fr.) Jacobasch) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].

Gąska wierzbowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

gąskowate

Rodzaj

gąska

Gatunek

gąska wierzbowa

Nazwa systematyczna
Tricholoma cingulatum (Almfelt ex Fr.) Jacobasch
Verh. bot. Ver. Prov. Brandenb. 33: 59 (1892)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisali go w 1830 r. Almfelt i Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus cingulatus. Obecną nazwę nadał mu Ernst Jacobasch w 1892 r.[1] Pozostałe synonimy:

  • Armillaria cingulata (Almfelt ex Fr.) P. Karst. 1879
  • Tricholoma cingulatum var. alboflavescens Bidaud & Thévenard 2003[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]

Morfologia

edytuj
Kapelusz

O średnicy 3–5 cm, początkowo wypukły, potem płaskowypukły, z niskim garbkiem. Powierzchnia sucha, matowa, biała do szarawej, pokryte delikatnymi włókienkami w kolorze od szarobrązowego do oliwkowego. Brzeg w młodym wieku podwinięty, często nieregularnie falisty[4].

Blaszki

O szerokości 2–4 mm, z blaszeczkami (l = 1–3), wolne, wyraźnie białawe do kremowych[4].

Trzon

Wysokość 3–5 cm, szerokość 1–1,5 cm, cylindryczny, o powierzchni włókienkowatej do łuskowatej. Jego charakterystyczną cecha jest strefa pierścieniowa; powyżej niej jest biały, poniżej brązowy[4].

Miąższ

Mięsisty, biały do kremowego[4].

Cechy mikroskopowe

Bazydiospory 5,5–6,2–7,2 × 3,0–3,5–4,2 µm, Q = 1,25–1,38, szeroko elipsoidalne, nieamyloidalne. Podstawki 15–30 × 8,0–10 µm, maczugowate do prawie maczugowatych, szkliste, cienkościenne, 4-zarodnikowe, ze sterygmami o długości 2–3 μm. Trama blaszek regularna, złożona z bezbarwnych, czasem rozgałęzionych, cienkościennych strzępek o średnicy 4–10 µm na środku. Skórka typu cutis, złożona z nieregularnie ułożonych nitkowatych strzępek 50–180 × 4–8 μm[4].

Występowanie

edytuj

Znane jest występowanie gąski wierzbowej w Europie, Ameryce Północnej i Azji[5]. W Polsce Władysław Wojewoda w 2003 r. przytoczył tylko jedno stanowisko[3], ale w późniejszych latach podano wiele następnych, a najbardziej aktualne podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].

Naziemny grzyb mykoryzowy występujący pod wierzbami[3] i topolami[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-06-04].
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2024-06-04].
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 662, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f Tahir Mehmood i inni, Tricholoma cingulatum (Tricholomataceae): A new record to Indian mycobiota from Trans-Himalayan region of Drass (Ladakh), India, 2020, DOI10.36460/Kavaka/58/1/2022/29-32 (ang.).
  5. Występowanie Tricholoma cingulatum na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-06-04].
  6. Aktualne stanowiska gąski wierzbowej w Polsce [online] [dostęp 2024-06-04].