Gansus
Gansus – nazwa rodzajowa wymarłego wodnego ptaka żyjącego we wczesnej kredzie (alb, około 110 milionów lat temu), na terenie zajmowanym obecnie przez prowincję Gansu w zachodnich Chinach. Jest najstarszym znanym przedstawicielem grupy Ornithurae, która obejmuje także współczesne ptaki (Neornithes) i pokrewne im wymarłe grupy, takie jak Ichthyornithes i Hesperornithes.
| Gansus yumenensis | |
| Hou & Liu, 1984 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd |
Gansuiformes |
| Rodzina |
Gansuidae |
| Rodzaj |
Gansus |
| Gatunek |
G. yumenensis |
Rodzaj zawiera jeden gatunek, Gansus yumenensis, którego przedstawiciele byli wielkości gołębia, a z wyglądu przypominali dzisiejsze nury i nurkujące kaczki[1]. Zwierzę to posiadało większość cech charakteryzujących żyjące obecnie ptaki, z wyjątkiem braku kości pneumatycznych oraz szponiastych końcówek skrzydeł. Obie cechy mogły mu do pewnego stopnia przeszkadzać w lataniu.
Ornithurae tworzy klad zawierający wszystkie żyjące ptaki i ich najbliższych krewnych. Wszystkie żyjące dziś ptaki, wliczając w to tak różnorodne taksony, jak strusie, kolibry i jastrzębiowate, pochodzą od podstawowych form Ornithurae. Możliwe jest, że wszystkie ptaki pochodzą od ziemno-wodnego ptaka podobnego do Gansus. Tak więc Gansus jest niekoniecznie bezpośrednim przodkiem dzisiejszych ptaków, ale może być blisko spokrewniony z hipotetycznym przodkiem współczesnych ptaków. Jest to najstarszy znany nowoczesny ptak na chwilę obecną. Dokładne przebadanie podobieństw między G. yumenensis a grupą Hesperornithes może okazać się szczególnie owocne, ponieważ zaliczanie tego drugiego do Ornithurae nie jest pewne z powodu ich wyraźnej specjalizacji (prawie pełna utrata skrzydeł oraz nogi rozchylone na boki).
Wcześniej był znany tylko z pojedynczego znaleziska stopy odkrytej w 1981. Pięć dobrze zachowanych skamieniałości tego ptaka zostało odkrytych w latach 2003–2004 na terenie prahistorycznego jeziora w Changma, Gansu. Warstwa geologiczna, w której odkryto szczątki należy do formacji Xiagou. Ich ciała osiadły w błocie, a następnie zostały przykryte jego kolejną warstwą. Ciała ukryte w pozbawionej tlenu atmosferze nie uległy rozkładowi. Okazy posiadały pozostałości piór oraz błon między palcami stóp[2].
Przypisy edytuj
- ↑ MSNBC: Waterfowl fossils fill in a big missing link: 110 million-year-old birds bridge gap between age of dinosaurs and today. 2006-06-15. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-03)].
- ↑ Scott Norris: Dinosaur-Era Birds Surprisingly Ducklike, Fossils Suggest. National Geographic Society, 2006-06-15. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-21)].
Bibliografia edytuj
- Hou, L. & Liu, Z.. A new fossil bird from Lower Cretaceous of Gansu and early evolution of birds. „Sci. Sin. Ser. B”. 27, s. 1296–1302, 1984.
- You, Hai-lu; Lamanna, Matthew C.; Harris, Jerald D.; Chiappe, Luis M.; O'Connor, Jingmai; Ji, Shu-an; Lü, Jun-chang; Yuan, Chong-xi; Li, Da-qing; Zhang, Xing; Lacovara, Kenneth J.; Dodson, Peter & Ji, Qiang. A Nearly Modern Amphibious Bird from the Early Cretaceous of Northwestern China. „Science”. 312, s. 1640–1643, 2006. DOI: 10.1126/science.1126377. Supporting Online Material
- Oldest known bird found in China. [w:] theglobeandmail.com [on-line]. 2006-06-15. (ang.).