Gliese 667

gwiazda potrójna w gwiazdozbiorze Skorpiona
Gliese 667 A/B
Ilustracja
Widok nieba z gwiazdą Gliese 667 w centrum. U dołu zdjęcia widoczna Mgławica Kocia Łapa
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Skorpion

Rektascensja

17h 18m 57,16483s

Deklinacja

−34° 59′ 23,1416″

Odległość

22,7 ly
6,97 pc

Wielkość obserwowana

5,91 / 7,20m

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

pomarańczowy karzeł

Typ widmowy

K3V / K5V

Masa

0,75 / 0,65 M

Promień

0,76 / 0,70 R

Wielkość absolutna

7,07 / 8,02m

Alternatywne oznaczenia
2MASS: J17185698-3459236
Cordoba Durchmusterung: CD−34 11626
Boss General Catalogue: GC 23362
Katalog Gliesego: GJ 667 AB
Katalog Henry’ego Drapera: HD 156384
Katalog Hipparcosa: HIP 84709
Katalog jasnych gwiazd: HR 6426
SAO Star Catalog: SAO 208670
LHS 442, LFT 1336
Gliese 667 C
ilustracja
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Skorpion

Rektascensja

17h 18m 58,688s

Deklinacja

−34° 59′ 48,34″

Odległość

22,7 ly
6,97 pc

Wielkość obserwowana

10,20m

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

czerwony karzeł

Typ widmowy

M1,5

Masa

0,38 M

Promień

0,42 R

Wielkość absolutna

11,03m

Alternatywne oznaczenia
2MASS: J17185868-3459483
Katalog Gliesego: GJ 667C
LHS 443, LFT 1337

Gliese 667 (GJ 667) – układ potrójny gwiazd, znajdujący się w gwiazdozbiorze Skorpiona w odległości około 7 parseków od Ziemi. Składa się z dwóch składników typu widmowego K (pomarańczowych karłów), które okrąża czerwony karzeł posiadający układ planetarny z planetą w ekosferze.

Gliese 667 A/B

edytuj

Dwa większe składniki układu są gwiazdami słabszymi od Słońca, które zawierają tylko 25% słonecznej zawartości składników cięższych od helu (metali w rozumieniu astronomicznym). Okrążają się wzajemnie po eliptycznej orbicie, zbliżając na 5 au i oddalając na 20 au. Pełne okrążenie zajmuje im ok. 42 lata.

Gliese 667 C i jej planety

edytuj
 
Domniemana konfiguracja układu planetarnego Gliese 667 C, ekosfera zaznaczona jest na zielono

Trzeci składnik układu to gwiazda o typie widmowym M1,5 – czerwony karzeł. Gliese 667 C jest najmniejszym i najsłabiej świecącym składnikiem układu. Okrąża centralną parę po ekscentrycznej orbicie, w odległości zmieniającej się od 56 do 215 au. Jego jasność obserwowana to 10,2m, masę tej gwiazdy szacuje się na ok. 0,4 M.

Naukowcy podejrzewali, że w otoczeniu gwiazd ubogich w metale powstawanie planet typu ziemskiego jest utrudnione. Jednak w 2009 i 2011 roku odkryto dwie niewielkie planety krążące wokół GJ 667C – Gliese 667 Cb i Gliese 667 Cc[1]. W 2013 roku ponowne analizy danych ze spektrografu HARPS wskazały na istnienie czterech kolejnych planet, tworzących gęsto upakowany system planetarny. Analizy sugerowały, że planeta c, o masie 3,8 masy Ziemi, oraz planety e (2,7 M🜨) i f (2,7 M🜨) krążą w obrębie ekosfery gwiazdy, a zatem na ich powierzchni prawdopodobnie może istnieć woda w stanie ciekłym. Niewykluczone było także istnienie siódmej planety, która mogła krążyć w ostatnim dynamicznie stabilnym obszarze w układzie[2][3]. Niemniej dalsze analizy prędkości radialnej wykazały, że w badaniach niesłusznie założono biały szum w sygnale, podczas gdy właściwie byłoby przyjąć, że występuje tu szum czerwony. Niepewności wcześniejszych wyników okazały się znacznie niedoszacowane. Ostatecznie potwierdzone jest istnienie tylko dwóch spośród postulowanych planet[4].

Towarzysz Masa minimalna
[M🜨]
Okres orbitalny
[d]
Półoś wielka
[au]
Ekscentryczność
b 5,661 ± 0,437 M🜨 7,200 ± 0,001 0,050 ± 0,002 0,122 ± 0,078
c 3,709 ± 0,682 M🜨 28,143 ± 0,029 0,125 ± 0,004 0,133 ± 0,098

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Carnegie Institution: New super-Earth detected within the habitable zone of a nearby cool star. ScienceDaily, 2012-02-02. [dostęp 2014-12-09]. (ang.).
  2. Guillem Anglada-Escudé, Mikko Tuomi i in.. A dynamically-packed planetary system around GJ 667C with three super-Earths in its habitable zone. „Astronomy and Astrophysics”. 556, s. A126, 2013-06-07. (pol.). 
  3. Trzy planety w strefie zamieszkiwalnej pobliskiej gwiazdy. Układ Gliese 667C ponownie zbadany. Europejskie Obserwatorium Południowe, 2013-06-25. [dostęp 2013-06-26]. (pol.).
  4. F. Feroz, M.P. Hobson. Bayesian analysis of radial velocity data of GJ667C with correlated noise: evidence for only two planets. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 437 (4), s. 3540–3549, 2014. DOI: 10.1093/mnras/stt2148. arXiv:1307.6984. Bibcode2014MNRAS.437.3540F. (ang.). 

Bibliografia

edytuj