Glistnica

Glistnica [askarioza]
	Ascariosis
	Klasyfikacje
ICD-10	B77
DiseasesDB	934
MedlinePlus	000628
MeSH	D001196

Glistnica (askarioza, łac. ascariosis, ang. ascariasis) – choroba pasożytnicza powodowana przez glisty.

Etiologia

Cykl życiowy glisty ludzkiej.

Osobny artykuł: Glista ludzka.

Chorobę wywołuje glista ludzka (Ascaris lumbricoides), pasożyt jelita cienkiego człowieka. Podobne gatunki pospolite u innych ssaków mogą przypadkowo zarazić człowieka np. glista świńska (Ascaris suum), glista psia (Toxocara canis) i glista kocia (Toxocara cati).

Drogi zarażenia:

niedomyte warzywa, nawożone ludzkimi fekaliami
zanieczyszczona woda (np. z jeziora, rzadziej z basenu)
produkty spożywcze i naczynia kuchenne zarażone jajeczkami glisty przez owady.

Epidemiologia

Jest najczęstszą na świecie robaczycą przewodu pokarmowego (około 1 mld ludzi zarażonych^[1]). Intensywne inwazje i powikłania glistnicy są przyczyną około 20 tysięcy zgonów rocznie na świecie. Najczęściej inwazje występują w krajach z nierozwiniętym problemem kanalizacji (w południowo-wschodniej Azji ponad 80%, w Afryce 34% populacji – głównie dzieci). W Europie glistnicę stwierdza się sporadycznie, w Polsce także znikomo.

Objawy i przebieg

Glistnica najczęściej jest bezobjawowa^[2], choć może objawiać się:

ogólnym osłabieniem
zawrotami głowy
bólami gardła
bólami brzucha i bólami w rzucie wątroby
postępujące wychudzenie
niedokrwistość
obrzękami twarzy
nadmierną pobudliwością
reakcjami alergicznymi.

Pasożyt zazwyczaj bytuje w jelicie cienkim przyczepiony do błony śluzowej. Żywi się nabłonkiem jelita i treścią jelitową. Reakcja człowieka na zakażenie zależy od intensywności inwazji i indywidualnej wrażliwości gospodarza. Objawy chorobowe zależą od okresu zakażenia. Wyróżnia się trzy etapy:

okres wędrówki larw
okres objawów i komplikacji
okres obecności dojrzałej glisty w jelicie.

W pierwszym okresie występują przede wszystkim objawy alergiczne, w drugim okresie mogą wystąpić objawy uszkodzenia wątroby, śródbłonków naczyniowych, ścian pęcherzyków płucnych z krwawieniem i odczynami zapalnymi. W trzecim etapie szkodliwe działanie wywiera obecność dojrzałej glisty w jelicie, która zatruwa organizm żywiciela produktami przemiany materii^[3]. Przemieszczające się w kierunku płuc larwy mogą spowodować glistnicę płucną, inaczej zwaną zespołem Löefflera, która jest łagodną, samoograniczającą się chorobą objawiającą się gorączką, świstami, eozynofilią i kaszlem, leczącą się samoistnie w ciągu 2–3 tygodni^[4]^[5]. Przy jego wystąpieniu nie należy stosować leków zabijających glisty, ponieważ martwe mogą spowodować większe szkody niż żywe^[5].

Możliwe powikłania^[4]:

ostre zapalenie trzustki, pęcherzyka lub dróg żółciowych – powstające na skutek przemieszczania się glist do przewodów trzustkowych i wątrobowych^[6]^[7]
niedrożność jelit^[8]^[9]
zapalenie wyrostka robaczkowego (bardzo rzadko^[10])
skręt jelita^[11].

U pacjentów poddanych znieczuleniu glisty mogą dostać się do jamy ustnej, a co za tym idzie, doprowadzić do zatkania dróg oddechowych^[12], skurczu oskrzeli lub nawet zatrzymania oddechu^[4]^[13].

Leczenie

W leczeniu glistnicy stosuje się pyrantel, albendazol albo mebendazol. Przy masowej infestacji skuteczny jest cytrynian piperazyny. Glisty żyją dwa lata i nie rozmnażają się w ciele chorego, dlatego gdy nie doszło do ponownego zakażenia, pacjent może samoistnie wyzdrowieć^[1].

Klasyfikacja ICD10

kod ICD10	nazwa choroby
ICD-10: B77	Glistnica [askarioza]
ICD-10: B77.0	Glistnica z powikłaniami jelitowymi
ICD-10: B77.8	Glistnica bez innych powikłań
ICD-10: B77.9	Glistnica, nieokreślona

Przypisy

↑ ^a ^b Daniela de LimaD.L. Corvino Daniela de LimaD.L., SteveS. Bhimji SteveS., Ascariasis, „StatPearls”, StatPearls Publishing, 2017, PMID: 28613547 [dostęp 2017-08-17] .
↑ Maryam HassanM.H. Esfehani Maryam HassanM.H. i inni, Management of Accidental Finding of Ascaris Lumbricoides During Emergent Abdominal Surgery: A Case Report and Review of the Literature, „Chirurgia (Bucharest, Romania: 1990)”, 111 (4), 2016, s. 350–352, ISSN 1221-9118, PMID: 27604675 [dostęp 2017-08-17] .
↑ Kazimierz Janicki: Domowy poradnik medyczny. Warszawa: PZWL, 1988, s. 414. ISBN 83-200-1175-2.
↑ ^a ^b ^c RavindraR. Gehlot RavindraR. i inni, Post Extubation Bronchospasm in an Undiagnosed Case of Ascariasis: Anaesthetic Challenges, „Journal of Clinical and Diagnostic Research : JCDR”, 11 (2), 2017, UD01–UD02, DOI: 10.7860/JCDR/2017/22744.9415, ISSN 2249-782X, PMID: 28384964, PMCID: PMC5376854 [dostęp 2017-08-17] .
↑ ^a ^b Karthik GaneshK.G. Ramamoorthy Karthik GaneshK.G., Anaesthesia and Ascaris pneumonia (Loeffler's syndrome), „Indian Journal of Anaesthesia”, 59 (2), 2015, s. 125–126, DOI: 10.4103/0019-5049.151379, ISSN 0019-5049, PMID: 25788748, PMCID: PMC4357880 [dostęp 2017-08-17] .
↑ DonboklangD. Lynser DonboklangD. i inni, Acute pancreatitis due to ascariasis: a sonographic pictorial essay on four cases, „Emergency Radiology”, 23 (3), 2016, s. 303–307, DOI: 10.1007/s10140-016-1394-1, ISSN 1438-1435, PMID: 27059341 [dostęp 2017-08-17] .
↑ Mohammad SM.S. Khuroo Mohammad SM.S. i inni, Hepatobiliary and pancreatic ascariasis, „World Journal of Gastroenterology”, 22 (33), 2016, s. 7507–7517, DOI: 10.3748/wjg.v22.i33.7507, ISSN 1007-9327, PMID: 27672273, PMCID: PMC5011666 [dostęp 2017-08-17] .
↑ RamazanR. Aydin RamazanR. i inni, Sonographic diagnosis of ascariasis causing small bowel obstruction, „Journal of clinical ultrasound: JCU”, 42 (4), 2014, s. 227–229, DOI: 10.1002/jcu.22100, ISSN 1097-0096, PMID: 24132881 [dostęp 2017-08-17] .
↑ AlfredoA. Chiappe AlfredoA. i inni, Intestinal obstruction due to Ascaris lumbricoides infection in a geriatric patient, „Revista Chilena De Infectologia: Organo Oficial De La Sociedad Chilena De Infectologia”, 33 (5), 2016, s. 572–575, DOI: 10.4067/S0716-10182016000500014, ISSN 0717-6341, PMID: 28112343 [dostęp 2017-08-17] .
↑ MarcosM. Sforza MarcosM. i inni, An unusual case of ascariasis of the appendix, „Srpski Arhiv Za Celokupno Lekarstvo”, 139 (11-12), 2011, s. 809–811, ISSN 0370-8179, PMID: 22338481 [dostęp 2017-08-17] .
↑ CheikhCh. Diouf CheikhCh. i inni, [Volvulus of the small bowel due to ascaris lumbricoides package: about a case], „The Pan African Medical Journal”, 24, 2016, s. 208, DOI: 10.11604/pamj.2016.24.208.8963, ISSN 1937-8688, PMID: 27795803, PMCID: PMC5072876 [dostęp 2017-08-17] .
↑ Sachidanand JeeS.J. Bharati Sachidanand JeeS.J. i inni, Airway obstruction by round worm in mechanically ventilated patient: An unusual cause, „Indian Journal of Anaesthesia”, 55 (6), 2011, s. 637–638, DOI: 10.4103/0019-5049.90639, ISSN 0019-5049, PMID: 22223922, PMCID: PMC3249885 [dostęp 2017-08-17] .
↑ J. KevinJ.K. Bailey J. KevinJ.K., PetraP. Warner PetraP., Respiratory arrest from Ascaris lumbricoides, „Pediatrics”, 126 (3), 2010, e712–715, DOI: 10.1542/peds.2010-0163, ISSN 1098-4275, PMID: 20679304 [dostęp 2017-08-17] .

Bibliografia

Kazimierz Janicki: Domowy poradnik medyczny. Warszawa: PZWL, 1988, s. 414-415. ISBN 83-200-1175-2.
Inwazje i choroby pasożytnicze. W: Zbigniew Pawłowski: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Zdzisław Dziubek (red.). Wyd. wydanie III uaktualnione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003, s. 470-472. ISBN 83-200-2748-9.
Choroby wewnętrzne. AndrzejA. Szczeklik (red.), MałgorzataM. Bała, Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2006, ISBN 83-7430-069-8, OCLC 749286062 .

Linki zewnętrzne

Ascariasis [online], CDC Division of Parasitic Diseases [dostęp 2007-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2012-12-13] .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[:0-1] Daniela de LimaD.L. Corvino Daniela de LimaD.L., SteveS. Bhimji SteveS., Ascariasis, „StatPearls”, StatPearls Publishing, 2017, PMID: 28613547 [dostęp 2017-08-17] .

[2] Maryam HassanM.H. Esfehani Maryam HassanM.H. i inni, Management of Accidental Finding of Ascaris Lumbricoides During Emergent Abdominal Surgery: A Case Report and Review of the Literature, „Chirurgia (Bucharest, Romania: 1990)”, 111 (4), 2016, s. 350–352, ISSN 1221-9118, PMID: 27604675 [dostęp 2017-08-17] .

[3] Kazimierz Janicki: Domowy poradnik medyczny. Warszawa: PZWL, 1988, s. 414. ISBN 83-200-1175-2.

[:1-4] RavindraR. Gehlot RavindraR. i inni, Post Extubation Bronchospasm in an Undiagnosed Case of Ascariasis: Anaesthetic Challenges, „Journal of Clinical and Diagnostic Research : JCDR”, 11 (2), 2017, UD01–UD02, DOI: 10.7860/JCDR/2017/22744.9415, ISSN 2249-782X, PMID: 28384964, PMCID: PMC5376854 [dostęp 2017-08-17] .

[:2-5] Karthik GaneshK.G. Ramamoorthy Karthik GaneshK.G., Anaesthesia and Ascaris pneumonia (Loeffler's syndrome), „Indian Journal of Anaesthesia”, 59 (2), 2015, s. 125–126, DOI: 10.4103/0019-5049.151379, ISSN 0019-5049, PMID: 25788748, PMCID: PMC4357880 [dostęp 2017-08-17] .

[6] DonboklangD. Lynser DonboklangD. i inni, Acute pancreatitis due to ascariasis: a sonographic pictorial essay on four cases, „Emergency Radiology”, 23 (3), 2016, s. 303–307, DOI: 10.1007/s10140-016-1394-1, ISSN 1438-1435, PMID: 27059341 [dostęp 2017-08-17] .

[7] Mohammad SM.S. Khuroo Mohammad SM.S. i inni, Hepatobiliary and pancreatic ascariasis, „World Journal of Gastroenterology”, 22 (33), 2016, s. 7507–7517, DOI: 10.3748/wjg.v22.i33.7507, ISSN 1007-9327, PMID: 27672273, PMCID: PMC5011666 [dostęp 2017-08-17] .

[8] RamazanR. Aydin RamazanR. i inni, Sonographic diagnosis of ascariasis causing small bowel obstruction, „Journal of clinical ultrasound: JCU”, 42 (4), 2014, s. 227–229, DOI: 10.1002/jcu.22100, ISSN 1097-0096, PMID: 24132881 [dostęp 2017-08-17] .

[9] AlfredoA. Chiappe AlfredoA. i inni, Intestinal obstruction due to Ascaris lumbricoides infection in a geriatric patient, „Revista Chilena De Infectologia: Organo Oficial De La Sociedad Chilena De Infectologia”, 33 (5), 2016, s. 572–575, DOI: 10.4067/S0716-10182016000500014, ISSN 0717-6341, PMID: 28112343 [dostęp 2017-08-17] .

[10] MarcosM. Sforza MarcosM. i inni, An unusual case of ascariasis of the appendix, „Srpski Arhiv Za Celokupno Lekarstvo”, 139 (11-12), 2011, s. 809–811, ISSN 0370-8179, PMID: 22338481 [dostęp 2017-08-17] .

[11] CheikhCh. Diouf CheikhCh. i inni, [Volvulus of the small bowel due to ascaris lumbricoides package: about a case], „The Pan African Medical Journal”, 24, 2016, s. 208, DOI: 10.11604/pamj.2016.24.208.8963, ISSN 1937-8688, PMID: 27795803, PMCID: PMC5072876 [dostęp 2017-08-17] .

[12] Sachidanand JeeS.J. Bharati Sachidanand JeeS.J. i inni, Airway obstruction by round worm in mechanically ventilated patient: An unusual cause, „Indian Journal of Anaesthesia”, 55 (6), 2011, s. 637–638, DOI: 10.4103/0019-5049.90639, ISSN 0019-5049, PMID: 22223922, PMCID: PMC3249885 [dostęp 2017-08-17] .

[13] J. KevinJ.K. Bailey J. KevinJ.K., PetraP. Warner PetraP., Respiratory arrest from Ascaris lumbricoides, „Pediatrics”, 126 (3), 2010, e712–715, DOI: 10.1542/peds.2010-0163, ISSN 1098-4275, PMID: 20679304 [dostęp 2017-08-17] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]