Goszków

wieś w województwie zachodniopomorskim

Goszków (do 1945 niem. Gossow) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Mieszkowice. Według danych z 2010 liczyła 225 mieszkańców.

Goszków
wieś
Ilustracja
Kościół św. Jana Chrzciciela
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

gryfiński

Gmina

Mieszkowice

Wysokość

59 m n.p.m.

Liczba ludności (2010)

225

Strefa numeracyjna

91

Kod pocztowy

74-505[2]

Tablice rejestracyjne

ZGR

SIMC

0779199

Położenie na mapie gminy Mieszkowice
Mapa konturowa gminy Mieszkowice, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Goszków”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Goszków”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Goszków”
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego
Mapa konturowa powiatu gryfińskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Goszków”
Ziemia52°50′43″N 14°30′10″E/52,845278 14,502778[1]

Wieś założona na planie owalnicy, od ok. 1250 znajdowała się na terytorium powstałej Nowej Marchii. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1333, była następnie w posiadaniu wielu rodów szlacheckich, z których najdłużej we władaniu von Sydowów (1472–1756) i von Levetzow (1791–1945). Od 1945 leży na terytorium Polski.

W miejscowości znajduje się granitowy kościół salowy zbudowany w 2 połowie XIII w., z neogotycką ceglaną wieżą zachodnią z 1893, zespół folwarczny z XIX w. oraz krajobrazowy park podworski, założony w XVIII w.

Położenie

edytuj

Wieś znajduje się 7 km na północ od Mieszkowic i 45 km na południe od Gryfina.

Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski według Kondrackiego teren, na którym położony jest Goszków należy do prowincji Nizina Środkowoeuropejska, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pojezierze Południowopomorskie oraz w końcowej klasyfikacji do mezoregionu Równina Gorzowska.

Typ i układ przestrzenny

edytuj

Wieś posiada czytelny układ owalnicowy, jej zabudowę stanowią przeważnie zagrody trzybudynkowe, z kalenicowo lokowanymi chałupami oraz stodołami w głębi parceli. W zachodniej części wsi oraz przy drodze do Wierzchlasu zlokalizowano zespół mniejszych zagród dwubudynkowych o płytkich działkach siedliskowych.

Toponimia

edytuj

Pierwotna nazwa pochodzi prawdopodobnie od nazwy osobowej *Gost, z sufiksem -ów, która to znajduje się jako drugi człon w imieniu Dobrogost (Nałęcz z Szamotuł), będącego lennikiem ze wsi przed 1333.

Nazwa na przestrzeni wieków: Gostow 1333; Gossow 1337; Gossowe 1338; Gossaw 1393; Gosszo 1441; Gusso, Gossou, Gossaw 1491; Gossow 1833; Gossow do 1945[3].

Historia

edytuj
Osobny artykuł: Historia Goszkowa.

Zabytki

edytuj
  • kościół pw. św. Jana Chrzciciela – granitowy kościół salowy zbudowany w drugiej połowie XIII w., z neogotycką ceglaną wieżą zachodnią z 1893. Wewnątrz znajduje się ołtarz z początku XVII w.
  • dawny zespół folwarczny – położony we wschodniej części wsi, z oficyną z 1871 i kamienno-ceglanym spichlerzem z drugiej połowy XIX w.
  • park krajobrazowy (dworski) o powierzchni 12 ha, założony w XVIII w. po południowo-wschodniej stronie podwórza folwarcznego; dwór wybudowany w 1790 nie istnieje, został rozebrany po 1945; na terenie parku jezioro (3 ha); z drzewostanu wyróżnia się dąb błotny o obwodzie 280 cm; od północy park przylega do drogi z 3-rzędową aleją kasztanową o długości 300 m. Wpisany do rejestru zabytków pod numerem 916 z 02.12.1980[4]
  • we wschodniej części wsi ulokowano w latach 70. XX w. kolonię domów wielorodzinnych, stanowiących zaplecze mieszkaniowe dawnego PGR

Ludność

edytuj

Liczba ludności w ostatnich 3 wiekach (wieś i majątek)[5][6][7][8][9][10]:

Znane postaci

edytuj
  • Albert von Levetzow (1827-1903) – urodzony w Goszkowie; przewodniczący niemieckiego parlamentu w latach 1881-84 oraz 1888-1895.

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 35369
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 327 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Nazwy miejscowe Polski: historia – pochodzenie – zmiany. Kazimierz Rymut (red.). T. III. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1999, s. 274. ISBN 83-85579-64-7.
  4. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024.
  5. Friedrich Wilhelm August Bratring: Statistisch-topographische Beschreibung der gesammten Mark Brandenburg: Für Statistiker, Geschäftsmänner, bes. für Kameralisten. Die Neumark. Berlin: Friedrich Maurer, 1809, s. 115.
  6. Neues topographisch-statistisch-geographisches Wörterbuch des preussischen Staats. Alexander August Mützell, Leopold Krug (red.). T. 2. Karl August Kümmel, 1821, s. 63.
  7. Güthlein: Topographische Uebersicht des Appellationsgerichts-Departements Frankfurt a/O.: Nebst Verzeichnis d. in demselben angestellten Richter, Staats-u. Rechtsanwalte. Aus amtl. Quellen zsgestellt. Frankfurt a/O: Selbstverl., 1850, s. 19.
  8. Ritters geographisch-statistisches Lexicon. Johs. Penzler (red.). T. 1. Leipzig: Otto Wigand, 1895.
  9. Gemeindeverzeichnis Deutschland 1900. [dostęp 2011-06-12].
  10. Deutsche Verwaltungsgeschichte von der Reichseinigung 1871 bis zur Wiedervereinigung 1990 von Dr. Michael Rademacher M.A.. [dostęp 2011-06-12].

Bibliografia

edytuj