Grzybówka cienkotrzonowa
Grzybówka cienkotrzonowa (Phloeomana speirea (Fr.) Redhead) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
grzybówka cienkotrzonowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Phloeomana speirea (Fr.) Redhead Index Fungorum 15: 2 (2013) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phloeomana, Porotheleaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1815 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus speireus. W 1876 Claude-Casimir Gillet przeniósł go do rodzaju Mycena jako Mycena speirea[1] i pod taką nazwą znany był w Polsce jako przedstawiciel rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae). W 2016 r. S.A Redhead wykazał, że jest od niej oddalony filogenetycznie, spokrewniony jest natomiast z gatunkami z rodzajów Atheniella i Hemimycena, które już wcześniej z grzybówkowatych zostały przeniesione do rodziny Porothellaceae, i przeniósł go do tej rodziny pod nazwą Phloeomana speirea[2].
Ma ponad 30 synonimów. Niektóre z nich:
- Hemimycena camptophylla (Berk.) Singer 1943
- Mycena camptophylla (Berk.) Singer 1962
- Omphalia speirea var. tenuistipes J.E. Lange 1936[3].
W 1987 r. Maria Lisiewska nadała polską nazwę grzybówka cienkotrzonowa (dla synonimu Mycena speirea)[4]. Jest ona niespójna z aktualną nazwą naukową[1].
Morfologia edytuj
Średnica 0,3–0,7(–1) cm, początkowo wypukły, potem spłaszczony, zwykle z nieco wklęsłym środkiem i garbkiem. Powierzchnia gładka, matowa, beżowoszara, czasami z żółtawym odcieniem. Brzeg prosty, cienki, równy, prześwitujący od blaszek aż do garbka[5].
W liczbie 9–12, dość szerokie, zbiegające, rzadkie, rozwidlone, szarobiałe[5].
Wysokość 2–5 cm, grubość 0,1 cm, nitkowaty, cylindryczny, elastyczny. Powierzchnia szarobiała z rzadkimi, białymi włoskami[5].
Bardzo cienki, bez zapachu i bez smaku[5].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki dwuzarodnikowe. Bazydiospory 8,5–10,5 × 4–5,5, elipsoidalne, nieamyloidalne. Cheilocystydy 15–45 × 5–8 µm, cylindryczne do nieco baryłkowatych[6].
Występowanie i siedlisko edytuj
Gatunek kosmopolityczny występujący na wszystkich kontynentach, podano jego stanowisko nawet na Antarktydzie[7]. W Polsce podano liczne stanowiska[4].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje na torfowiskach i w lasach nad brzegami rzek, także w parkach i ogrodach, na zacienionych miejscach, na próchniejącym, leżącym na ziemi drewnie, zwłaszcza olszy, jesionu, wierzby i wiązu. Owocniki od maja do listopada[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-12-08] (ang.).
- ↑ S.A. Redhead, Nomenclatural novelties, „Index Fungorum” (15), 2013, s. 1–2.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-12-08].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 461, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d M. Lisiewska, A. Kochman, A. Skirgiełło, Grzybówka (Mycena). 17. Podstawczaki (Basidiomycetes), bedłkowe (Agaricales), gąskowate I (Tricholomataceae), Warszawa-Kraków: PWN, 1987, ISBN 83-01-07240-7.
- ↑ Phloeomana speirea (Fr.) Redhead [online] [dostęp 2023-12-08].
- ↑ Występowanie Phloeomana speirea na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-12-08].