Hagiografia

dział piśmiennictwa chrześcijańskiego obejmujący żywoty świętych

Hagiografia (gr. ἅγιος „święty”, γράφειν „pisać”) – dział piśmiennictwa religijnego zapoczątkowany w starożytności (za czasów pierwszych chrześcijan, prawdopodobnie w Rzymie), który obejmuje żywoty świętych, legendy z nimi związane oraz opisy cudów. Jest to także nauka pomocnicza w badaniach historycznych – wiedza o pismach hagiograficznych[1].

Karta z VIII wiecznego rękopisu Vita Sancti Martini de Sulpice Sévère.

Hagiografia obejmuje żywotopisarstwo, pisma o świętych (życie świętego – vitae, jego męczeństwo – passio, cuda – miracula), opisy elewacji i translacji itp., a termin używany jest dla określenia nauki pomocnej dla badań historycznych[1]. W historii pism biograficznych o świętych osobach wyodrębniane są epoki hagiografii:

Do gatunków literackich źródeł hagiografii naukowej należą także: Acta martyrum, Legendarze, zbiory Żywotów świętych, Martyrologia, Passionale, legendy hagiograficzne, powieści hagiograficzne, biografie krytyczno-historyczne i Vita poshuma[3].

Wiedza o hagiografii określana jest przez bollandystów jako hagiografia krytyczna co znajduje odzwierciedlenie w podtytule ich organu: „Revue d’hagrographie critique”[4].

Używane jako synonimicznie określenie hagiologia, którym posługują się pisarze wschodni związane jest z elementami kulturowymi i religijnymi stawianymi przez nich ponad historyczno-literackie[4].

Określenie terminem hagiografia ma także pejoratywne zabarwienie jakie nadają mu agnostycy i pisarze sceptycznie nastawieni wobec chrześcijaństwa[1]. Potocznie określenie hagiografia przypisywane jest bezkrytycznym i gloryfikującym biografiom[5].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 6: W-Z. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 2007, s. 608. ISBN 978-83-7318-736-8.
  2. ks. Marian Kowalewski: Mały słownik teologiczny. Poznań–Warszawa–Lublin: Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha, 1960, s. 148.
  3. a b o. Emil Kumka OFMConv.: Historia hagiografii. Serwis Informacyjny Prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię, 2014-12-09. [dostęp 2016-10-15].
  4. a b Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 6: W-Z. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 2007, s. 609. ISBN 978-83-7318-736-8.
  5. Władysław Kopaliński: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1983, s. 166. ISBN 83-214-0333-6.

Linki zewnętrzne edytuj