Halofity
Halofity, słonorośla, rośliny słonolubne, rośliny solniskowe, rośliny halofilne – rośliny przystosowane, dzięki odporności na zasolenie, do rozwoju na silnie zasolonym podłożu (o wysokim stężeniu łatwo rozpuszczalnych soli: chlorków, węglanów i siarczanów sodu oraz magnezu). Dostosowanie to polega na wytwarzaniu wysokiego ciśnienia osmotycznego soku komórkowego, gromadzeniu wody w mięsistych organach, zdolności wydalania nadmiaru soli przy pomocy gruczołów wydzielniczych na liściach i łodygach.
Występowanie
edytujRoślinność halofitowa występuje powszechnie w krajach o suchym klimacie, na terenach pustynnych i półpustynnych. W innych strefach klimatycznych występuje na solniskach nadmorskich i śródlądowych. Solniska zasalane przez wody morskie, w Polsce ciągną się wzdłuż wybrzeża, przy czym najbardziej zróżnicowana flora halofitów występuje w następujących miejscach[1]:
- delta wsteczna Świny (zwłaszcza północna część wyspy Karsibór)
- wzdłuż Dziwny (w tym na półwyspie Rów)
- na brzegach Zatoki Puckiej (zwłaszcza w rezerwatach Słone Łąki, Beka, Mechelińskie Łąki).
Skupienia halofitów występują także w miejscach wysięków wód zasolonych, także na obszarze śródlądowym. Są to zarówno wysięki naturalne, słonych wód podziemnych, jak i przecieki z infrastruktury przemysłowej. Przykładami w Polsce są[2][3]:
- rezerwat przyrody Ciechocinek
- rezerwat przyrody Owczary
- Solecko-Pacanowski Obszar Chronionego Krajobrazu.
W Polsce wysięki wód zasolonych z bogatą florą halofilną znajdują się także w pobliżu brzegu morskiego, między innymi:
- na Wyspie Chrząszczewskiej (gmina Kamień Pomorski)
- koło Włodarki (gmina Trzebiatów)
- pod Kołobrzegiem.
Zbiorowiska słonorośli mogą mieć charakter antropogeniczny. Występują w miejscach wydobywania i przetwarzania soli spożywczej i przemysłowej, tam, gdzie z nieszczelnych instalacji wydobywa się solanka, np. w sąsiedztwie warzelni, wzdłuż rurociągów, w fabrykach przetwórstwa sody[2]. Halofitom sprzyja również wysypywanie soli na drogi w celu odśnieżenia, przez co stają się częste przy ciągach komunikacyjnych[4].
Szacuje się, że w Polsce występuje 174 gatunki halofitów (143 fakultatywne i 31 obligatoryjnych), w większości rodzimych[5].
Zagrożenia i ochrona
edytujZe względu na swoją specjalizację halofity są wrażliwe na przekształcenia warunków siedliskowych, w szczególności na odwodnienie i konkurencję innych gatunków następującą w warunkach braku użytkowania pastwiskowego lub łąkarskiego. Ze względu na zagrożenie halofity w szeregu wypadkach stały się przedmiotem prawnej ochrony gatunkowej. Poza tym ich siedliska stanowią w Unii Europejskiej siedlisko przyrodnicze wymagające zachowania w obszarach Natura 2000[1][2]. W Polsce poza obszarami Natura 2000 halofity chronione są też w rezerwatach.
Przykłady halofitów
edytuj- mannica odstająca (Puccinellia distans)
- mlecznik nadmorski (Glaux maritima)
- muchotrzew solniskowy (Spergularia salina)
- saksauł czarny (Haloxylon aphyllum)
- solanka kolczysta (Salsola kali)
- soliród zielny (Salicornia herbacea)
- świbka morska (Triglochin maritima)
- tamaryszek (Tamarix sp.) – różne gatunki
- namorzyny – gatunki rodzaju awicenia i korzeniara
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Jacek Herbich: Solniska nadmorskie (Glauco-Puccinellietalia, część – zbiorowiska nadmorskie). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków, 2004. [dostęp 2013-04-06].
- ↑ a b c Andrzej Nienartowicz, Agnieszka Piernik: Śródlądowe słone łąki, pastwiska i szuwary (Glauco-Puccinellietalia, część – zbiorowiska śródlądowe). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków, 2004. [dostęp 2013-04-06]. (pol.).
- ↑ R. Borówka (red.): Przyroda Pomorza Zachodniego. Szczecin: Oficyna in Plus, 2002. ISBN 83-910827-8-4.
- ↑ Ingeborga Jarzyna, Piotr Mędrzycki, Katarzyna Małecka. Rośliny słonolubne na pasach zieleni drogowej i przyulicznej. „Przegląd komunalny”. 1 (196), s. 64-66, styczeń 2008. (pol.).
- ↑ Kazimierz Zarzycki, Helena Trzcińska-Tacik, Wojciech Różański, Zbigniew Szeląg, Jerzy Wołek, Urszula Korzeniak: Ecological indicator values of vascular plants of Poland (Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2002, seria: Biodiversity of Poland. ISBN 83-85444-95-5.