Helena Kurmanowicz

polska architektka

Helena Teresa Kurmanowicz (ur. 26 stycznia 1933 w Blanowicach, zm. 21 sierpnia 2018 w Łodzi) – polska architektka.

Helena Kurmanowicz
Data i miejsce urodzenia

26 stycznia 1933
Blanowice

Data i miejsce śmierci

21 sierpnia 2018
Łódź

Narodowość

polska

Alma mater

Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

Praca
Budynki

Wieżowiec Pekao S.A. w Łodzi

Życiorys edytuj

 
Dom towarowy „Domus”, Łódź (3 lutego 2020)

Helena Kurmanowicz urodziła się 26 stycznia 1933 roku[1] w Blanowicach[1][2]. W 1957 roku ukończyła studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej[1][3] (w pierwszych latach jej studiów wydział należał jeszcze do Akademii Górniczej[4]). Jej pracą dyplomową był projekt hali sportowej o linowej konstrukcji, a promotorem Witold Cęckiewicz[5]. Na studiach poznała i wyszła za mąż za Jerzego Kurmanowicza[6]. Wkrótce po ukończeniu studiów para wyjechała do Łodzi[5]. Choć małżeństwo wspólnie pracowało nad wieloma projektami oraz razem je podpisywało, rola Heleny Kurmanowicz bywała pomniejszana przez środowisko[7]. W 1962 roku Kurmanowicz została członkinią łódzkiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich[1]. Rok później Kurmanowiczowie zaprojektowali dwukondygnacyjny dom towarowy „Domus” o minimalistycznej, przeszklonej bryle. Jego oszczędne wnętrze było dziełem Heleny Kurmanowicz. Bryła została pozytywnie przyjęta przez specjalistów, a projekt wyróżniono nagrodą III stopnia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych[1][8]. Małżeństwu przypisywany jest także projekt krzesła tapicerowanego nr 142, potocznie zwanego „serduszkiem”, który wygrał konkurs organizowany przez Centralę Handlu Zagranicznego „PAGED”[9].

 
Dom handlowy „Saspol”, Łódź

Helena Kurmanowicz tworzyła projekty w Miastoprojekcie Łódź[1]. Z początkiem drugiej połowy lat 80. wygrała konkurs na projekt hotelu w Suchumi. Razem z mężem, którego rola ograniczyła się do wsparcia, nadzorowała na miejscu budowę ośrodka rekreacyjnego nad Morzem Czarnym. Kompleks jednak nigdy nie został oddany do użytku: budowa w stanie surowym została wstrzymana w 1989 roku, a dwa lata później konflikt w Osetii Południowej przekreślił szanse na dokończenie ośrodka[10].

Pod koniec lat 80. Kurmanowicz rozpoczęła współpracę z architektką Iwoną Gortel. W 1992 roku ich wspólna praca utrzymana w postmodernistycznej konwencji wygrała konkurs na projekt domu handlowego „Saspol”[11]. Budynek powstał w 1994 roku przy ulicy Piotrkowskiej 95 w Łodzi[1]. W tym samym okresie Kurmanowicz przygotowała projekt gmachu bankowego przy placu im. Władysława Reymonta w Łodzi, którego jeden segment dostosowany był do niskiej, lokalnej zabudowy, a drugi miał być górującym nad okolicą wysokościowcem[11]. Finalnie powstała nieco niższa budowla ze względu na wytyczne Urzędu Lotnictwa Cywilnego[10]. W 2012 zaprojektowała nowy pawilon Muzeum Sztuki w Łodzi, który powstał na dziedzińcu Pałacu Maurycego Poznańskiego[10].

Kurmanowicz była członkinią zarządu Uniprojektu sp. z o.o.[1], należała także do Łódzkiej Okręgowej Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej[3]. W 1978 roku została odznaczona Srebrną Odznaką SARP[1].

Zmarła 21[2] sierpnia 2018 w Łodzi[5]. Jej grób znajduje się na cmentarzu Doły[1].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j In memoriam – Pamięci Architektów Polskich – Helena Teresa Kurmanowicz [online], inmemoriam.architektsarp.pl [dostęp 2020-05-08].
  2. a b Ciarkowski 2018 ↓, s. 39.
  3. a b SARP Oddział Łódź › Aktualności › Odeszla Helena Kurmanowicz [online], lodz.sarp.org.pl [dostęp 2020-05-08].
  4. Ciarkowski 2018 ↓, s. 20.
  5. a b c Ciarkowski 2018 ↓, s. 21.
  6. Ciarkowski 2018 ↓, s. 20–21.
  7. Ciarkowski 2018 ↓, s. 19.
  8. Ciarkowski 2017 ↓, s. 60.
  9. Krzesło tapicerowane nr 124 [„serduszko”] [online], Co to za fotel? [dostęp 2020-05-09] (pol.).
  10. a b c Ciarkowski 2018 ↓, s. 38.
  11. a b Ciarkowski 2018 ↓, s. 37.

Bibliografia edytuj

  • Błażej Ciarkowski. Architekt Jerzy Kurmanowicz. Projektant odpowiedzialny. „Kronika miasta Łodzi”. 3 (79), 2017. Wrocław: Urząd Miasta Łodzi. ISSN 1231-5354. 
  • Błażej Ciarkowski: Miastoprojektanci. Łódzcy architekci w czasach PRL-u. Łódź: Księży Młyn, 2018. ISBN 978-83-7729-418-5.