Hiperycyna

związek chemiczny

Hiperycynaorganiczny związek chemiczny z grupy naftodiantronów, pochodna antrachinonu, która wraz z hiperforyną jest jednym z głównych aktywnych składników dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum)[2][3][4]. Uważa się, że hiperycyna działa jako antybiotyk, środek przeciwwirusowy i nieswoisty inhibitor kinaz[3]. Hiperycyna może hamować działanie enzymu β-hydroksylazy dopaminy, co prowadzi do zwiększenia poziomu dopaminy[potrzebny przypis], chociaż może w ten sposób zmniejszać norepinefrynę i epinefrynę.

Hiperycyna
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C30H16O8

Masa molowa

504,44 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

548-04-9

PubChem

3663

DrugBank

DB13014

Początkowo uważano, że przeciwdepresyjne działanie farmakologiczne hiperycyny było spowodowane hamowaniem enzymu monoaminooksydazy. Surowy ekstrakt z Hypericum (Dziurawca) jest słabym inhibitorem MAO-A i MAO-B[5][6]. Wyizolowana hiperycyna nie wykazuje tej aktywności, ale ma pewne powinowactwo do receptorów NMDA[potrzebny przypis]. Wskazuje to na kierunek, w którym inne składniki są odpowiedzialne za efekt MAOI. Obecnie uważa się, że mechanizm działania przeciwdepresyjnego wynika z hamowania wychwytu zwrotnego niektórych neuroprzekaźników[3].

Światłoczułość jest często obserwowana u zwierząt, którym pozwolono żywić się zielem dziurawca. Ponieważ hiperycyna gromadzi się preferencyjnie w tkankach nowotworowych, jest również stosowany jako wskaźnik komórek rakowych[potrzebny przypis]. Ponadto hiperycyna jest badana jako środek w terapii fotodynamicznej, w której biochemikalia są absorbowane przez organizm, aby później aktywować je światłem specyficznym dla widma ze specjalistyczne lampy lub źródła laserowe do celów terapeutycznych[potrzebny przypis]. Uważa się również, że działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe hiperycyny wynika z jej zdolności do fotooksydacji komórek i cząstek wirusowych[3].

Hiperycyna pochodzi z cyklizacji poliketydów[7][8].

Biosynteza hiperycyn odbywa się na szlaku poliketydowym, w którym łańcuch oktaketydowy przechodzi przez kolejne cyklizacje i dekarboksylacje, tworząc antron emodyny, który uważany jest za prekursora hiperycyny. Reakcje utleniania dają protoformy, które następnie są przekształcane w hiperycynę i pseudohiperycynę. Reakcje te są światłoczułe i zachodzą pod wpływem światła i przy użyciu enzymu Hyp-1[9][10][11][12].

Przypisy edytuj

  1. Hiperycyna, z Hypericum perforatum, karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, Merck, 23 września 2023, numer katalogowy: 56690 [dostęp 2024-02-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  2. St John’s wort, „BNF for Children”, DOI10.18578/bnfc.482484496 [dostęp 2021-09-09].
  3. a b c d Pharmacognosy of St. John’s Wort | Notes | PharmaXChange.info [online], pharmaxchange.info, 18 grudnia 2012 [dostęp 2021-09-09] (ang.).
  4. Hypericin: the active ingredient in Saint John’s Wort [online], web.archive.org, 28 września 2007 [dostęp 2021-09-09] [zarchiwizowane z adresu 2007-09-28].
  5. H.M. Thiede, A Walper, Inhibition of MAO and COMT by hypericum extracts and hypericin, 1994.
  6. S. Bladt, H. Wagner, Inhibition of MAO by Fractions and Constituents of Hypericum Extract, „Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology”, 7 (1), 1994, s. 57–59, DOI10.1177/089198879400700115, ISSN 0891-9887 [dostęp 2021-09-09] (ang.).
  7. Anastasia Karioti, Anna Rita Bilia, Hypericins as Potential Leads for New Therapeutics, „International Journal of Molecular Sciences”, 11 (2), 2010, s. 562–594, DOI10.3390/ijms11020562, ISSN 1422-0067, PMID20386655, PMCIDPMC2852855 [dostęp 2021-09-09] (ang.).
  8. Christian Hertweck, The Biosynthetic Logic of Polyketide Diversity, „Angewandte Chemie International Edition”, 48 (26), 2009, s. 4688–4716, DOI10.1002/anie.200806121 [dostęp 2021-09-09] (ang.).
  9. Hosakatte Niranjana Murthy i inni, Hypericins: biotechnological production from cell and organ cultures, „Applied Microbiology and Biotechnology”, 98 (22), 2014, s. 9187–9198, DOI10.1007/s00253-014-6119-3, ISSN 0175-7598 [dostęp 2021-09-09] (ang.).
  10. Karolina Michalska i inni, Crystal structure of Hyp-1, a St. John’s wort protein implicated in the biosynthesis of hypericin, „Journal of Structural Biology”, 169 (2), 2010, s. 161–171, DOI10.1016/j.jsb.2009.10.008 [dostęp 2021-09-09] (ang.).
  11. Heinz Falk, From the Photosensitizer Hypericin to the Photoreceptor Stentorin – The Chemistry of Phenanthroperylene Quinones, „Angewandte Chemie International Edition”, 38 (21), 1999, s. 3116–3136, DOI10.1002/(SICI)1521-3773(19991102)38:21<3116::AID-ANIE3116>3.0.CO;2-S, ISSN 1521-3773 [dostęp 2021-09-09] (ang.).
  12. Harsh Pal Bais i inni, Molecular and Biochemical Characterization of an Enzyme Responsible for the Formation of Hypericin in St. John’s Wort (Hypericum perforatum L.), „Journal of Biological Chemistry”, 278 (34), 2003, s. 32413–32422, DOI10.1074/jbc.M301681200 [dostęp 2021-09-09] (ang.).