Wikipedia

Hniszów

wieś w województwie lubelskim

Hniszów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Ruda-Huta[5][6].

Hniszów
wieś
Ilustracja
Dąb Bolko w Hniszowie
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

chełmski

Gmina

Ruda-Huta

Liczba ludności (2021)

103[2][3]

Strefa numeracyjna

82

Kod pocztowy

22-110[4]

Tablice rejestracyjne

LCH

SIMC

0106170[5]

Położenie na mapie gminy Ruda-Huta
Mapa konturowa gminy Ruda-Huta, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Hniszów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Hniszów”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Hniszów”
Położenie na mapie powiatu chełmskiego
Mapa konturowa powiatu chełmskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Hniszów”
Ziemia51°15′27″N 23°42′12″E/51,257500 23,703333[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Hniszów na dawnych mapach
Hniszów (Nizow) na mapie Rzeczy-
pospolitej (Rizzi Zannoni) (1772 r.)
Na mapie topograficznej Królestwa Polskiego (1839 r.)
Na mapie D.G. Reymanna (ok. poł. XIX w.)
Na mapie Wojskowego Instytutu Geograficznego (1933 r.)

Wieś prawa wołoskiego, położona była na początku XVI wieku w ziemi chełmskiej województwa ruskiego[7]. W latach 1867–1954 miejscowość należała do gminy Świerże. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Ruda-Huta[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 135 mieszkańców i była czternastą co do wielkości miejscowością gminy[9].

Części wsi edytuj

Integralne części wsi Hniszów[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
1026450 Czworaki część wsi

Historia edytuj

Miejscowość wzmiankowana na początku XVI wieku jako osada rycerska strzegąca przeprawy na Bugu. Na jej terenie osiedlali się też Wołosi. W 2. połowie XVIII w. wieś wchodziła w skład dóbr Świerże. W 1827 r. liczyła 30 domów i 182 mieszkańców.
Według "Słownika geograficznego Królestwa Polskiego" dobra Hniszów obejmowały folwark Hniszów o pow. 882 morgi, wieś Hniszów o pow. 662 morgi (35 gospodarstw) i Brzeziny o pow. 41 mórg (3 gosp.). W 1873 r. z dóbr Hniszów odsprzedano teren o pow. 367 mórg, na którym założono kolonie Jamne, Marysin i Wesołówka. Ostatnimi właścicielami majątku Hniszów byli Karpińscy. Po pierwszej wojnie światowej wznieśli oni nowy, drewniany dwór, rozebrany w 1957 r. Z majątku zachowały się pozostałości założenia dworsko-ogrodowego z jednym z najokazalszych w Polsce dębów szypułkowych dębem Bolko i kilkoma innymi drzewami – pomnikami przyrody. W 1910 r. wieś Hniszów niemal całkowicie spłonęła. W tym samym roku w miejscowości rozpoczęto budowę nowej, murowanej szkoły.
Według spisu powszechnego z 30 września 1921 r. Hniszów Kolonię zamieszkiwały 34 osoby, deklarujące się jako Polacy wyznania prawosławnego. Wieś Hniszów liczyła 268 mieszkańców, w tym 254 narodowości polskiej, 12 rusińskiej (ukraińskiej), 2 innej, wyznania rzym.–kat. 80, prawosławnego 188.

Po wybuchu drugiej wojny światowej i po jej zakończeniu część mieszkańców narodowości ukraińskiej opuściła miejscowość. W czasie drugiej wojny światowej w Hniszowie mieścił się posterunek niemieckiej straży granicznej, w listopadzie 1942 r. zaatakowany przez dwie drużyny Batalionów Chłopskich pod dow. Mariana Trendoty ps. Jan Pasek. Partyzanci uwolnili więźniów – członków BCh i zdobyli broń. W 1944 r. w wyniku pożaru spowodowanego przez Niemców spłonęły 42 domy.

W 1956 r. miejscowość została zelektryfikowana. Miejscowość należy do parafii rzymskokatolickiej w Świerżach. Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi też oraz Kościół Zielonoświątkowy – protestancka wspólnota o charakterze ewangelikalnym. W 2000 r. miejscowość liczyła około 180 mieszkańców.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 41300
  2. ↑ Wieś Hniszów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-26], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-01-26].
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 351 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-23].
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-23]. 
  7. ↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 222.
  8. ↑ Jednostki pomocnicze gminy Ruda-Huta. Urząd Gminy Ruda-Huta. [dostęp 2015-10-16].
  9. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

Bibliografia edytuj

  • Tabella miast, wsi i osad Królestwa Polskiego, t. I, Warszawa 1827, s. 160.
  • Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. IV: Województwo lubelskie, Warszawa 1924, s. 15.
  • A. Franecki, Ślady dziejów gminy Ruda Huta, Chełm-Ruda Huta 2010.
  • A. Wawryniuk, Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego, Chełm 2002.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hniszów&oldid=72532564”