Wikipedia

Horodźki

agromiasteczko na Białorusi

Horodźki (biał. Гародзькі; ros. Городьки) – wieś na Białorusi, w rejonie wołożyńskim obwodu mińskiego, nad Berezyną, około 15 km na północny zachód od Wołożyna; siedziba sielsowietu.

Horodźki
Гародзькі
Ilustracja
Cerkiew Opieki Matki Bożej (2014)
Państwo

 Białoruś

Obwód

 miński

Rejon

wołożyński

Sielsowiet

Horodźki

Wysokość

171 m n.p.m.

Populacja (2009)
• liczba ludności


556

Nr kierunkowy

+375 1772

Kod pocztowy

222354

Tablice rejestracyjne

5

Położenie na mapie obwodu mińskiego
Mapa konturowa obwodu mińskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Horodźki”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Horodźki”
Ziemia54°12′50,7″N 26°26′19,2″E/54,214083 26,438667
Multimedia w Wikimedia Commons
Dwór w 1925 roku na fotografii Jana Bułhaka

Znajduje się tu stacja kolejowa Wołożyn na linii Lida – Mołodeczno.

Historia

edytuj

Dobra te, wcześniej należące do Prószyńskich, pod koniec XVIII wieku zostały nadane rosyjskiemu senatorowi Aleksemu Sobolewowi[1][2][a], żonatemu z Polką, Rogowską. Ich majątek składał się z kilku wsi, o łącznej powierzchni 1400 dziesięcin. Córka Sobolewów, Anna[b] wyszła w 1820 roku za Polaka, Kazimierza Feldmana[c], który w 1831 roku był marszałkiem szlachty powiatu oszmiańskiego w czasie powstania listopadowego. Ich syn, Mikołaj, rotmistrz gwardii carskiej przystąpił do powstania styczniowego, za co został skazany w 1863 roku na karę śmierci, zamienioną na 20 lat zesłania do Orenburga. Córka Mikołaja Feldmana i Władysławy z domu Skrutkowskiej (~1860–1938), Maria Kornelia Wołczaska, była ostatnią właścicielką majątku Horodźki, zmarła na zesłaniu w 1942 roku w Tobolsku[1][2][3][4].

W wyniku reformy administracyjnej w latach 1565–1566 tereny te weszły w skład powiatu oszmiańskiego województwa wileńskiego Rzeczypospolitej. Po II rozbiorze Polski w 1793 roku miejscowość znalazła się na terenie powiatu oszmiańskiego (ujezdu) guberni wileńskiej. Horodźki były siedzibą gminy. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Horodźki wróciły do Polski, należały do gminy Zabrzeź w powiecie wołożyńskim województwa nowogródzkiego. Od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[5][1][6].

Około 1885 roku wieś Horodźki liczyła 77 dusz rewizyjnych[1], w 1996 roku w agromiasteczku mieszkały 654 osoby, a w 2009 – 556 osób[7].

W agromiasteczku funkcjonują m.in. parafia prawosławna pw. Opieki Matki Bożej[8] oraz zbór ewangelicki „Droga Życia”.

Cerkiew Opieki Matki Bożej

edytuj

W 1866 roku w zachodniej części wsi wzniesiono ceglaną cerkiew w stylu bizantyjsko-rosyjskim, otoczoną kamiennym murem. Budynek tworzą cztery kwadratowe komponenty: dwukondygnacyjna dzwonnica, przedsionek, nawa i pięciokątna apsyda. Wnętrza przykryte są płaskimi sufitami.

Cerkiew do 1990 roku była zamknięta. Została odrestaurowana[9]. Jest świątynią parafialną[8].

Nieistniejący dwór

edytuj

W I połowie XIX wieku znajdował się tu mały dwór, zamieszkały przez administratora dóbr Feldmanów, którzy mieszkali w pobliskim Horodecznie. Dziedzice około 1860 roku przenieśli się do Horodziek w związku z zamiarem budowy pałacu w Horodecznie. Jednak powstanie styczniowe pokrzyżowało te plany: pałacu nie wybudowano, a rodzina Feldmanów osiadła na stałe w Horodźkach. W związku z tym znacznie rozbudowano istniejący tu dom: przedłużono go, dobudowując drugi ganek, zachowując jednak symetrię teraz piętnastoosiowego budynku. Był to drewniany, parterowy dom z czterospadowym dachem gontowym zaopatrzonym w małe lukarny. Oba symetryczne ganki miały trójkątne szczyty wsparte na dwóch parach kolumn każdy, z półokrągłymi oknami.

Układ wnętrz był dwutraktowy, z salami reprezentacyjnymi od strony podjazdu. Główny, tzw. „jasny salon" był między gankami. Główne wejście stanowił prawy z nich. Przylegał do niego płytki przedpokój, z którego na prawo wchodziło się do biblioteki. Od strony ogrodowej, na wysokości przedpokoju był wielki, kwadratowy tzw. „ciemny salon”. Z lewego ganku było wejście na wprost do jadalni[3].

Dom był otoczony przez stosunkowo niewielki ogród, w którym jednak rosły bardzo stare modrzewie, świerki, lipy, klony i inne drzewa. Przed domem był duży kolisty trawnik z klombem kwiatowym pośrodku[3].

Majątek Horodźki został opisany w 4. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[3].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Tradycja rodzinna mówi, że Aleksy Sobolew kupił te dobra na początku XIX wieku[3].
  2. ↑ Możliwe, że Aleksy miał na nazwisko Sobol, a jego córka miała na imię Elżbieta[4].
  3. ↑ Lub Feldmann[1][4].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e Horodźki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 585.
  2. ↑ a b Czesław Jankowski, Powiat oszmiański. Materiały do dziejów ziemi i ludzi, t. 2, Petersburg: Księgarnia K. Grendyszyńskiego, 1897, s. 8 [dostęp 2017-11-08].
  3. ↑ a b c d e Horodźki, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 4: Województwo wileńskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 139–141, ISBN 83-04-04020-4, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
  4. ↑ a b c Marek Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego [online] [dostęp 2017-11-25].
  5. ↑ Horodźki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 152.
  6. ↑ Horodźki–folwark na stronie Radzima.net. [dostęp 2017-11-25].
  7. ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. [dostęp 2017-11-25]. (ros.).
  8. ↑ a b Приход храма Покрова Пресвятой Богородицы аг. Городьки. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-15]. (ros.).
  9. ↑ Городьки na stronie Globus Białorusi. [dostęp 2017-11-25]. (ros.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Horodźki&oldid=74263000”