Howard Staunton
Howard Staunton (ur. w kwietniu 1810 w Westmorland w Anglii, zm. 22 czerwca 1874 w Londynie) – angielski szachista, nieoficjalny mistrz świata w latach 1843–1851.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
kwiecień 1810 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 czerwca 1874 |
| Obywatelstwo | |
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 |              | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
Jego prawdziwe nazwisko i pochodzenie nie są znane. Od 1836 roku zamieszkały w Londynie, od 1838 roku do końca życia związany był z Westminsterskim Klubem Szachowym. Zajmował się nie tylko praktyczną grą w szachy. Był również organizatorem życia szachowego (sekretarzem Klubu), dziennikarzem i autorem podręczników szachowych, uznanym teoretykiem gry szachowej i twórcą przepisów w zakresie samej gry, jak i sposobu rozgrywania meczów i turniejów[1].
W 1843 roku w Londynie Staunton rozegrał krótki mecz z francuskim mistrzem szachowym Pierre’em Saint-Amantem, uważanym po śmierci Louisa de la Bourdonnais (1840) za najsilniejszego szachistę Francji. Staunton przegrał ten mecz +2 -3 =1, lecz w tym samym roku jesienią udał się do Paryża na mecz rewanżowy. Mecz odbył się w Café de la Régence. Tym razem Staunton od początku miał przygniatającą przewagę, w połowie meczu prowadził +8 -1 =1. Ostatecznie mecz zakończył się jego zwycięstwem +11 -6 =4. Anglik w tym meczu z dużym powodzeniem stosował otwarcie 1. c4, które od tego czasu jest znane pod nazwą partii angielskiej. Paryski mecz jest przez wielu uznawany za nieoficjalny mecz o mistrzostwo świata. Wiele przesłanek wskazuje na to, że spotkali się w nim dwaj najsilniejsi gracze tych czasów[2].
Do 1851 roku Staunton pozostawał niepokonany. W 1846 roku wygrał między innymi mecze z Danielem Harrwitzem i Bernhardem Horwitzem (w meczu tym po raz pierwszy zastosował wariant w obronie holenderskiej, nazwany później jego nazwiskiem). Od 1845 roku przez następne 29 lat redagował szachową kolumnę w londyńskiej gazecie Illustrated London News, stając się najbardziej wpływowym szachowym publicystą na świecie. W 1847 roku wydał Chess-Player’s Handbook (Podręcznik szachisty), najbardziej znaną z jego serii książek szachowych. W 1849 roku Staunton podpisał komplet bierek szachowych, zaprojektowany przez Nathaniela Cooka i wyprodukowany przez Johna Jaquesa. Bierki polecił w swojej gazecie szachowej. Ich kształt stał się najpopularniejszym wzorcem bierek szachowych na świecie, używanym do dziś na większości turniejów szachowych. Wszystkie komplety szachów produkowane przez Jaquesa były sygnowane przez Stauntona[3].
Staunton był głównym organizatorem pierwszego międzynarodowego turnieju szachowego, który odbył się w 1851 roku w Londynie. Turniej był rozgrywany systemem pucharowym z udziałem szesnastu zaproszonych szachistów o uznanej renomie. Staunton przegrał w trzeciej rundzie 1 – 4 z Adolfem Anderssenem, który został zwycięzcą całego turnieju. Rok 1851 uznaje się za początek supremacji Anderssena w światowych szachach. Staunton zredagował i wydał rok później książkę o londyńskim turnieju zatytułowaną po prostu The Chess Tournament (Turniej szachowy)[4].
W 1856 roku Staunton podjął prace nad jednolitym wydaniem dzieł Szekspira z komentarzami. Prace zostały zaplanowane na kilka lat, Staunton był zobowiązany umową do terminowego dostarczania opracowań w cyklu miesięcznym. Kolejne sztuki ukazywały się od października 1857 roku do maja 1860 roku. W 1858 roku Staunton został wyzwany na szachowy pojedynek przez przebywającego w Europie Paula Morphy’ego. Staunton do meczu nie przystąpił i unikał rozegrania choćby jednej partii przeciwko Amerykaninowi. Związany kontraktem z wydawcą nie chciał zaangażować się w pojedynki szachowe[5]. Dwa lata później opublikował Chess Praxis (Szachy w praktyce), w znacznej części poświęcone grze Paula Morphy’ego.
Do końca życia Staunton pracował jako szachowy publicysta. Wydawał pierwszy szachowy miesięcznik pod nazwą The Chess World (Świat szachów). Umarł na atak serca w wieku 64 lat podczas pracy nad kolejnym podręcznikiem szachowym.
W 1951 r. zorganizowano w Londynie turniej poświęcony pamięci Howarda Stauntona, w którym zwyciężył Svetozar Gligorić[potrzebny przypis]. Od 2003 r. memoriał ten jest organizowany cyklicznie[6][brak potwierdzenia w źródle].
Przypisy
edytuj- ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press 2021, s. 102 nn.
- ↑ W. Litmanowicz, J. Giżycki, Szachy od A do Z, tom II, Warszawa 1987, s. 1142.
- ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa 2021, s. 104 n.
- ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa 2021, s. 108 nn.
- ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa 2021, s. 105 n.
- ↑ The Howard Staunton Memorial Tournament [online], Howard Staunton Society Website [zarchiwizowane z adresu 2008-12-29] (ang.).
Bibliografia
edytuj- W. Litmanowicz, J. Giżycki, Szachy od A do Z, tom II, Warszawa: Sport i Turystyka, 1987, s. 1142–1144
- Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press 2021, 224 s. Tłum. z angielskiego: Jerzy J. Malinowski. Rec. Historia szachów w 50 ruchach (omówienie) | Przegląd Dziennikarski (przegladdziennikarski.pl)
Linki zewnętrzne
edytuj- Howard Staunton – wybrane partie szachowe (ang.)
- Pictures of Howard Staunton, presented by Edward Winter (ang.)