Impale[10] (Aepycerotini) – monotypowe plemię ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).

Impale
Aepycerotini
J.E. Gray, 1872
Ilustracja
Przedstawiciel plemienia – impala czarnolica (A. petersi)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

parzystokopytne

Podrząd

przeżuwacze

Infrarząd

Pecora

Rodzina

wołowate

Podrodzina

antylopy

Plemię

impale

Typ nomenklatoryczny

Plemię:Aepyceros Sundevall, 1847
Rodzaj: Antilope melampus H. Lichtenstein, 1812

Synonimy

Plemienia:

Rodzaju:

Rodzaje i Gatunki

Aepyceros Sundevall, 1847[9] – impala
5 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

edytuj

Plemię obejmuje jeden współcześnie żyjacy gatunek występujący we wschodniej i południowej Afryce[11][12][13].

Morfologia

edytuj

Długość ciała 125–135 cm, długość ogona 25–35 cm, wysokość w kłębie 90–98 cm; masa ciała 43–64 kg[12]. Wzór zębowy: I   C   P   M   (x2) = 40[12].

Systematyka

edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1847 roku szwedzki zoolog Carl Jakob Sundevall w artykule poświęconym przeżuwaczom opublikowanym na łamach Kungliga Svenska Vetenskapsakademiens Handlingar[9]. Na gatunek typowy Sundevall wyznaczył (oznaczenie monotypowe) impalę zwyczajną (A. melampus).

Etymologia

edytuj

Aepyceros (Aepiceras, Aepyceras): gr. αιπυς aipus ‘wysoki’; κερας keras, κερατος keratos ‘róg’[14].

Podział systematyczny

edytuj

Aepycerotini jest uważana za jedną z najstarszych gałęzi ewolucyjnych wołowatych. Szczątki impali znane są z zapisów kopalnych datowanych na 6,5 mln lat, a ich budowa nie różni się zasadniczo od współczesnego przedstawiciela rodzaju. Do plemienia należy jeden rodzaj impala[10] (Aepyceros) wraz w zależności od ujęcia systematycznego jednym (A. melampus) lub dwoma gatunkami (A. petersi i A. melampus)[11][12]; tutaj klasyfikacja z jednym występującym współcześnie gatunkiem za Mammals Diversity Database i All the Mammals of the World (2023)[15][16][10]:

Opisano również kilka gatunków wymarłych z terenów Afryki:

  1. Pisownia oryginalna, takson zdefiniowany w randze rodziny.
  2. Niepoprawna późniejsza pisownia Aepyceros Sundevall, 1847.
  3. Nieuzasadniona poprawka Aepyceros Sundevall, 1847.

Przypisy

edytuj
  1. J.E. Gray: Catalogue of ruminant Mammalia (Pecora, Linnaeus) in the British Museum. London: British Museum, 1872, s. 4, 42. (ang.).
  2. R.I. Pocock. On the Specialized Cutaneous Glands of Ruminants. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1910, s. 847, 1910. (ang.). 
  3. R. Lydekker & G. Blaine: Catalogue of the Ungulate Mammals in the British Museum (Natural History). Cz. 3: Artiodactyla, Family Bovidæ, Subfamilies Aepycerotinæ to Tragelaphinæ (Pala, Saiga, Gazelles, Oryx Group, Bushbucks, Kudus, Elands, Etc.), Antilocapridæ (Prongbuck), and Giraffidæ (Giraffes and Okapi). London: Printed by order of the Trustees, 1914, s. vii, 4. (ang.).
  4. T. Haltenorth: Klassifikation der Säugetiere: Artiodactyla. W: E. Thenius (red.): Handbuch der Zoologie. Cz. 8: Mammalia. Berlin: W. de Gruyter, 1963, s. 96. (niem.).
  5. G.E. Pilgrim. The fossil Bovidae of India. „Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica”. 26, s. 23, 1939. (ang.). 
  6. L.S.B. Leakey: Mammalian fauna: Bovidae. W: L.S.B. Leakey: Olduvai Gorge 1951-61. Cz. 1: Fauna and Background. Cambridge: Cambridge University Press, 1965, s. 65. (ang.).
  7. K.A. von Zittel: Handbuch der palaeontologie. Cz. 4. München: R. Oldenbourg, 1893, s. 417. (niem.).
  8. D.G. Elliot. A catalogue of the collection of mammals in the Field Columbian Museum. „Publication. Field Columbian Museum”. Zoological series. 8 (1), s. 71, 1904. (ang.). 
  9. a b C.J. Sundevall. Methodisk öfversigt af Idislande djuren, Linnes Pecora. „Kungliga Svenska Vetenskapsakademiens Handlingar”. För år 1845, s. 271, 1847. (łac.). 
  10. a b c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 177. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  11. a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 332. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  12. a b c d C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 623–625. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
  13. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Aepyceros. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-23]. (ang.).
  14. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 82, 1904. (ang.). 
  15. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-11-30]. (ang.).
  16. Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 604. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  17. D. Geraads, S. Melillo & Y. Haile-Selassie. Middle Pliocene Bovidae from Hominid-bearing sites in the Woranso-Mille area, Afar region, Ethiopia. „Palaeontologia africana”. 44, s. 66, 2009. (ang.). 
  18. D. Geraads, R. Bobe & K. Reed. Pliocene Bovidae (Mammalia) from the Hadar Formation of Hadar and Ledi-Geraru, Lower Awash, Ethiopia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 32 (1), s. 191, 2012. DOI: 10.1080/02724634.2012.632046. (ang.). 
  19. A.W. Gentry: Bovidae. W: T. Harrison (red.): Paleontology and Geology of Laetoli: Human Evolution in Context. Cz. 2: Fossil Hominins and the Associated Fauna. Berlin: Springer, 2011, s. 376. ISBN 978-90-481-9956-3. (ang.).
  20. A.W. Gentry: The Bovidae of the Omo Group deposits, Ethiopia. W: Y. Coppens & F.C. Howell (redaktorzy): Les Faunes Plio-Pléistocènes de la Basse Vallée de l’Omo (Ethiope). Cz. 1: Périssodactyles, Artiodactyles (Bovidae). Paris: CNRS, 1985, s. 171. ISBN 978-2-222-03461-2. (fr. • ang.).