Irena Telesz-Burczyk
Irena Telesz-Burczyk (ur. 10 sierpnia 1940 w Podrośli koło Wołkowyska) – polska aktorka teatralna.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
10 sierpnia 1940 |
|---|---|
| Zawód |
aktorka teatralna |
| Współmałżonek | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujKariera aktorska
edytujW 1958 została absolwentką Państwowego Liceum Pedagogicznego w Gdańsku[1]. W 1966 złożyła egzamin aktorski. Pracowała w teatrach: rapsodycznym w Gdańsku, dramatycznym w Grudziądzu, od 1975 zawodowo związana z Teatrem im. Stefana Jaracza w Olsztynie. Zagrała liczne role w adaptacjach dramatów Williama Sheakspeare’a, m.in. Lady Makbet oraz Hekate w Makbecie, Księżną Yorku w Ryszardzie III i Królową Gertrudę w Hamlecie. Wystąpiła również jako Olga w Trzech siostrach według Antona Czechowa.
Działalność publiczna
edytujW latach 1959–1981 była członkinią PZPR. W latach 70. przez rok zasiadała w radzie miejskiej w Grudziądzu. W 1980 współtworzyła olsztyńskie struktury „Solidarności”, była m.in. delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów związku. Po wprowadzeniu stanu wojennego kontynuowała działalność opozycyjną, zajmując się kolportażem wydawnictw drugiego obiegu i organizacją pomocy internowanym. W 1984 z przyczyn politycznych została zwolniona z pracy w teatrze, przez kolejne pięć lat pracowała m.in. w gospodarstwie rolnym[1].
Pod koniec lat 80. przewodniczyła komisji kultury przy Komitecie Obywatelskim. Później była członkinią Kongresu Liberalno-Demokratycznego[1]. W wyborach w 2010 z listy Platformy Obywatelskiej uzyskała mandat radnej sejmiku warmińsko-mazurskiego[2]. W 2014 nie uzyskała reelekcji, powróciła jednak do sejmiku w 2015[3]. W 2018 bez powodzenia kandydowała na radną Olsztyna[4].
Filmografia
edytuj- 1977: Znak orła
- 1979: W słońcu i w deszczu − Jaglina, żona sołtysa
- 1981: Czwartki ubogich − sprzątaczka Helena
- 1984: Pan na Żuławach
- 2000: Świąteczna przygoda − dyrektor domu dziecka
- 2001: Kameleon − babcia Weroniki
- 2005: Spadek − ciotka Kristera
- 2009: Dom nad rozlewiskiem − pani Róża, matka proboszcza
- 2010: Miłość nad rozlewiskiem − pani Róża, matka proboszcza
- 2011: Życie nad rozlewiskiem − pani Róża, matka proboszcza
- 2012: Nad rozlewiskiem − pani Róża, matka proboszcza
- 2016: Niewinne − siostra zakonna
- 2016: Pensjonat nad rozlewiskiem − pani Róża, matka proboszcza
Odznaczenia i wyróżnienia
edytujUhonorowana nagrodą na festiwalu w Toruniu za najlepszą rolę kobiecą (1981). Trzykrotnie otrzymała nagrodę publiczności w plebiscytach prasowych. Była wyróżniana nagrodami przyznawanymi przez władze lokalne i organizacje społeczne. W 2001 została wyróżniona Nagrodą Prezydenta Olsztyna za całokształt pracy twórczej oraz za pracę na rzecz upowszechniania kultury, w 2007 otrzymała Nagrodę Prezydenta Olsztyna „Statuetka Świętego Jakuba”. W 2020 wyróżniona tytułem honorowego obywatela Olsztyna[5].
Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (2005)[6]. W 2016 otrzymała odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”[5]. W 2015 prezydent Andrzej Duda nadał jej Krzyż Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[7]; Irena Telesz-Burczyk odmówiła jego przyjęcia[8].
Życie prywatne
edytujByła żoną aktora Stefana Burczyka, ma synów Piotra i Pawła.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Renata Gieszczyńska, Irena Telesz-Burczyk [online], Encyklopedia Solidarności [dostęp 2021-04-09].
- ↑ Wybory samorządowe 2010 [online], pkw.gov.pl [dostęp 2021-04-09].
- ↑ Nowi radni sejmiku województwa zastąpili parlamentarzystów [online], gazetaolsztynska.pl, 25 listopada 2015 [dostęp 2024-07-25].
- ↑ Wybory samorządowe 2018 [online], pkw.gov.pl [dostęp 2021-04-09].
- ↑ a b Irena Telesz-Burczyk Honorową Obywatelką Olsztyna! [online], olsztyn.eu, 17 grudnia 2020 [dostęp 2024-07-25].
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 83, poz. 1179
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 122
- ↑ Dawid Dudko, Irena Telesz-Burczyk: nie po to w latach 80. hodowałam kury, żeby dziś promować PiS. Wywiad [online], onet.pl, 28 maja 2023 [dostęp 2024-07-25].
Bibliografia
edytuj- Grażyna Gregorowicz (red.), Kto jest kim w województwie warmińsko-mazurskim, Olsztyn: Ga Ga Art, 2001, ISBN 83-915672-1-4, OCLC 749192996.
- Tadeusz Prusiński, Jest teatr w Olsztynie, Olsztyn: Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie, 2005, s. 319.
Linki zewnętrzne
edytuj- Irena Telesz-Burczyk w bazie Filmweb [dostęp 2021-04-09].
- Irena Telesz-Burczyk w bazie filmpolski.pl [dostęp 2021-04-09].
- Irena Telesz-Burczyk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09].