Józef Żuromski
Józef Żuromski (ur. 16 lutego 1893 w Kostrzynie, zm. 1956 w Kaliszu) – sierżant pilot Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 sierżant pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1956 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Syn Jana i Weroniki z d. Sokołowskiej[1]. Po wybuchu I wojny światowej został w październiku 1914 roku powołany do odbycia służby w armii cesarskiej[2]. Został skierowany na front zachodni, gdzie został ciężko ranny[2]. W 1917 roku został przeniesiony do Luftstreitkräfte i skierowany na kurs pilotażu[3].
Po zwolnieniu z armii niemieckiej powrócił do Wielkopolski i przyłączył się do powstańców[2]. 7 stycznia 1919 roku rozpoczął służbę w odrodzonym Wojsku Polskim. Został skierowany na przeszkolenie w Szkole Lotniczej w Ławicy[2][4]. Po jego ukończeniu od kwietnia 1919 roku służył jako instruktor w Oficerskiej Szkole Obserwatorów Lotniczych[5], a potem w eskadrze fotogrametrycznej[2][3].
Został przydzielony do 9. eskadry wywiadowczej i w jej składzie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej[2]. Podczas bitwy warszawskiej wyróżnił się 15 sierpnia 1920 roku, w załodze z obserwatorem Władysławem Bohuszewiczem, podczas ataków szturmowych na pozycje oddziałów Armii Czerwonej pod Radzyminem[6]. 11 października, również w załodze z obs. Bohuszewiczem, odbył długotrwały lot w celu odnalezienia odciętej 1 Dywizji Jazdy gen. Juliusza Rómmla działającej na tyłach wroga[7][8]. Dzięki ich determinacji udało się odnaleźć polskie oddziały i przekazać im rozkazy dowództwa[9][10]. Tego samego dnia brał udział w atakach na pozycje nieprzyjaciela, czym przyczynił się do powrotu polskich oddziałów poza linię demarkacyjną[11].
Po zakończeniu działań wojennych, w latach 1920–1924 służył jako pilot w Mieszanej Komisji Granicznej na Wschodzie, której celem było wytyczenie w terenie granicy pomiędzy II Rzeczpospolitą a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich[2]. W 1928 nadal pozostawał w służbie czynnej, w stopniu sierżanta[12].
Po zwolnieniu z wojska nie stracił kontaktu z lotnictwem. Pracował jako pilot-oblatywacz w zakładach Plage i Laśkiewicz i jako instruktor pilotażu brał udział w działalności Lubelskiego Klubu Lotniczego[13]. Startował też w krajowych zawodach sportowych. 31 stycznia 1931 roku wystartował w pierwszych Lubelskich Zimowych Zawodach Samolotowych, podczas których wygrał konkurencję w wysokości lotu (uzyskał wynik 2100 m)[14]. W IV Krajowym Konkursie Samolotów Turystycznych, rozgrywanym od 29 września do 1 października 1931 roku, zajął 7. miejsce na samolocie LKL-2[15].
W 1956 roku został zamordowany w Kaliszu[3].
Ordery i odznaczeni edytuj
Za swą służbę został odznaczony[16]:
- Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari nr 414,
- Krzyżem Walecznych,
- Polową Odznaką Pilota nr 74 – 11 listopada 1928 roku „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”[12].
Przypisy edytuj
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f g Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ a b c Bohuszewicz Władysław ppłk dypl. S.G. obs.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-03-03]. (pol.).
- ↑ Niestrawski 2017a ↓, s. 141.
- ↑ Niestrawski 2017a ↓, s. 130.
- ↑ Bohuszewicz Władysław ppłk dypl. S.G. obs.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-03-04]. (pol.).
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 6.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 176.
- ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 357.
- ↑ Niestrawski 2017b ↓, s. 183.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 108.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 436.
- ↑ Chwałczyk 1989 ↓, s. brak nr stron.
- ↑ Zdobycie pierwszego miejsca przez Aeroklub Akademicki Lwów w pierwszych lubelsko-podlaskich zawodach lotniczych. „Dziennik Bydgoski”. 27/1931, s. 4, 4 lutego 1931. Bydgoszcz: Drukarnia Bydgoska Sp. Akc. w Bydgoszczy. OCLC 749531826.
- ↑ 4-y Krajowy Konkurs Samolotów Turystycznych. „Skrzydlata Polska”. 10/1931, s. 243, październik 1931. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ Niestrawski 2017a ↓, s. 246,253.258.
Bibliografia edytuj
- Józef Roman Żuromski. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.18-1207 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-09].
- Tadeusz Chwałczyk: Skrzydła Lubelszczyzny : [wystawa ze zbiorów Aeroklubu Lubelskiego, Aeroklubu Robotniczego w Świdniku, Muzeum Techniki w Warszawie, Muzeum Kultury Fizycznej i Sportu w Lublinie oraz osób prywatnych, styczeń - wrzesień 1989 r.. Lublin: Muzeum Lubelskie, 1989. OCLC 804636054.
- Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918-1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie Oddział Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918-1921). Początki, organizacja, personel i sprzęt. T. I. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918-1921). Walka i demobilizacja. T. II. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Marian Romeyko (red.): Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
- Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.