Józef Lipski (dyplomata)

polski polityk, dyplomata i oficer

Józef Lipski herbu Grabie (ur. 5 czerwca 1894 we Wrocławiu, zm. 1 listopada 1958 w Waszyngtonie) – polski polityk, dyplomata i oficer.

Józef Lipski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

5 czerwca 1894
Wrocław, Królestwo Prus

Data i miejsce śmierci

1 listopada 1958
Waszyngton, USA

Poseł/Ambasador RP w Niemczech
Okres

od 3 lipca 1933
do 1 września 1939
(od 3 lipca 1933 do 29 października 1934 w randze posła)

Poprzednik

Alfred Wysocki

Następca

zerwanie stosunków dyplomatycznych

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Wielki Oficer Orderu Korony (Belgia) Komandor Orderu Korony (Belgia) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Komandor 1. Stopnia Orderu Danebroga (Dania) Odznaka Honorowa Olimpijska (III Rzesza)
Ambasador Józef Lipski i kanclerz Adolf Hitler (Berlin, 1938)

Życiorys

edytuj

Syn Wojciecha Antoniego (1860–1930) i Zofii z domu Lippe. Uczył się w Królewskim Gimnazjum Męskim w Ostrowie. W tym czasie był członkiem konspiracyjnej i niepodległościowej organizacji patriotycznej Towarzystwo Tomasza Zana. Maturę zdał w 1915. W czasie I wojny światowej pracował w sekcji prawnej Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu. W 1919 ukończył prawo na uniwersytecie w Lozannie. Przyjęty do służby dyplomatycznej Rzeczypospolitej w czerwcu 1919. Od czerwca 1919 do 1 stycznia 1922 sekretarz legacyjny poselstwa RP w Londynie, następnie pełnił tę samą funkcję w Paryżu i Berlinie. Od 1925 zastępca naczelnika Wydziału Zachodniego Departamentu Politycznego MSZ, od 1928 naczelnik tego wydziału. Od 3 lipca 1933 poseł, a po podniesieniu w 1934 szczebla przedstawicielstw dyplomatycznych od 29 października 1934 ambasador RP w Berlinie. Wraz z Konstantinem von Neurathem podpisał 26 stycznia 1934 polsko-niemiecką deklarację o niestosowaniu przemocy. W opinii komisarza Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku Carla Jakoba Burckhardta był człowiekiem odprężenia polsko-niemieckiego, jednym z najlepiej poinformowanych ambasadorów w ówczesnym Berlinie[1].

Po wybuchu II wojny światowej zaciągnął się jako ochotnik do Wojska Polskiego we Francji. Ukończył Szkołę Podchorążych w Camp de Coëtquidan. W czasie kampanii francuskiej walczył w szeregach 1 Dywizji Grenadierów. Mianowany podporucznikiem rezerwy piechoty. 21 listopada 1940 został przeniesiony, a 26 czerwca 1941 zatwierdzony na stanowisku referenta politycznego w Gabinecie Naczelnego Wodza i Ministra Spraw Wojskowych[2]. Pełnił służbę u boku kolejnych Naczelnych Wodzów: Sikorskiego, Sosnkowskiego i Andersa, z którym łączyła go przyjaźń. W czasie kampanii włoskiej często „uciekał” na linię frontu i jako jeden z pierwszych wkroczył do Ankony. 19 marca 1945, jako major czasu wojny, został przeniesiony z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów kawalerii[3].

Po zakończeniu służby wojskowej był prezesem emigracyjnego Klubu Polskich Ziem Zachodnich. W 1947 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Raporty z jego misji w Berlinie wydał Wacław Jędrzejewicz.

Ordery i odznaczenia

edytuj

Upamiętnienie

edytuj

Jego imię nosi Szkoła Podstawowa w Szczurach[11].

Odniesienia w kulturze masowej

edytuj
  • Jest głównym bohaterem, a zarazem narratorem powieści Piotra Kitrasiewicza pt. "Jego Ekscelencja na herbatce z Göringiem", wydanej w 2016 roku przez warszawskie wydawnictwo MG[12] i wyróżnionej przez miesięcznik "Magazyn Literacki Książki"[13] jako książka miesiąca września 2016 w kategorii "Proza"[14].

Przypisy

edytuj
  1. Carl Jakob Burckhardt, Meine Danziger Mission, Monachium 1960, s. 304.
  2. Gabinet NW 1944 ↓, s. 15, 17, 28.
  3. Gabinet NW 1944 ↓, s. 264.
  4. M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za wybitne zasługi w służbie państwowej”.
  5. a b c d e f Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 428.
  6. M.P. z 1930 r. nr 260, poz. 351 „za wyjątkowe zasługi położone w związku z zawieraniem umów międzynarodowych”.
  7. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 34.
  8. a b c Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 14, s. 146, 1933. 
  9. Kongelig Dansk Hof- og Statskalender. Kopenhaga 1947, s. 29
  10. Zezwolenie na przyjęcie odznaczeń cudzoziemskich. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 2, s. 44, 1937. 
  11. Szkoła Podstawowa im. Józefa Lipskiego w Szczurach - Nasz Patron [online], www.spszczury.szkolnastrona.pl [dostęp 2020-06-20].
  12. Jego ekscelencja na herbatce z Göringiem (5737552) - Piotr Kitrasiewicz - Książka, recenzja, streszczenie [online] [dostęp 2020-09-18] (pol.).
  13. Książki Roku 2016 [online], Rynek książki [dostęp 2020-09-18] (pol.).
  14. Magazyn Literacki - Książki nr 9, 2016.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj