Józef Orwid

polski aktor

Józef Orwid, właśc. Józef Kotschy (ur. 14 listopada 1891 w Besku, zm. 13 sierpnia 1944 w Warszawie) – polski aktor.

Józef Orwid
Ilustracja
Józef Orwid (w zbroi) w scenie z filmu Piętro wyżej (1937)
Imię i nazwisko

Józef Kotschy

Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1891
Besko

Data i miejsce śmierci

13 sierpnia 1944
Warszawa

Zawód

aktor

Lata aktywności

1909–1944

Życiorys

edytuj

Urodził się jako syn pracownika kolei Władysława Kotschego i jego żony Magdaleny z d. Rydzewskiej. Po ukończeniu gimnazjum zadebiutował na scenie krakowskiego Teatru Nowego pod pseudonimem Orwid. Po raz pierwszy wystąpił w Teatrze Ludowym w Krakowie w 1909. W 1922 przyjechał do Warszawy. W latach 1913–1933 grał na wielu scenach, m.in. w warszawskich teatrach: Polskim, Małym i Komedia, krakowskim Teatrze im. Słowackiego i lwowskim Teatrze Nowym. Od 1934 występował niemal wyłącznie w zespole Towarzystwa Krzewienia Kultury Teatralnej, głównie w Teatrze Letnim. Jednocześnie bardzo często występował w teatrach rewiowych i kabaretowych, m.in.: Stańczyk, Qui Pro Quo, Cyrulik Warszawski i Wielka Rewia.

Występował głównie jako aktor charakterystyczny, a do jego najwybitniejszych ról należą: Bartłomiej w Judaszu z Kariothu, Osip w Rewizorze, Probierczyk w Jak wam się podoba, Żyd w Weselu, Menelaus w Pięknej Helenie.

Na ekranie zadebiutował w wieku 41 lat, w „10% dla mnie” (1933). Rola notariusza Alojzego ustaliła jego emploi. Grał postacie, będące tłem dla gwiazd tamtych lat. W latach 1933–1939 zagrał w sumie w kilkudziesięciu polskich filmach.

W Spisie abonentów warszawskiej sieci telefonów 1938/39 na str. 487 Zielonka tel. 44 – Orwid Józef, art. dram., willa „Danusia”, Mickiewicza.

Podczas II wojny światowej występował w warszawskich teatrach jawnych oraz w Teatrze Komedia. Zginął w Warszawie podczas powstania warszawskiego, w wyniku eksplozji niemieckiego czołgu pułapki na ulicy Kilińskiego.

Jego żona Waleria Kotschy-Orwid (1887-1958) była przez wiele lat suflerką i inspicjentką teatralną. Dzieci: córki Elżbieta Lucyna Kotschy-Orwid, Krystyna Bożena Kotschy-Orwid oraz Maria Kotschy-Orwid.

Filmografia

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Słownik biograficzny teatru polskiego, PWN, Warszawa 1973

Linki zewnętrzne

edytuj