Jaskier rzeczny

gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych

Jaskier rzeczny, włosienicznik rzeczny[5] (Ranunculus fluitans Lam.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych. Występuje w Europie[6]. W Polsce rośnie głównie w zachodniej części kraju[7].

Jaskier rzeczny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

jaskier

Podrodzaj

włosienicznik

Gatunek

jaskier rzeczny

Nazwa systematyczna
Ranunculus fluitans Lam.
Fl. Franç. 3: 184 (1779)[3]
Synonimy
  • Batrachium bachii Wirtg. ex F.Schultz
  • Batrachium fluitans Wimm.
  • Batrachium peucedanifolium Dumort.
  • Batrachium pumilum Nyman
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Siedlisko (rzeka Würm)

Morfologia

edytuj
Łodyga
Długa (do 6 m[8]), unosząca się w wodzie, z długimi międzywęźlami.
Liście
Liście podwodne pocięte nitkowato, podługowate, rozwidlone, bezogonkowe, o równoległych odcinkach, dłuższe od międzywęźli, trójsieczne u nasady, następnie kilkukrotnie dwudzielne, długości 7–16 cm; po wyjęciu z wody skupiają się pędzelkowato.
Kwiaty
Płatki korony białe, dwa razy dłuższe od działek kielicha. Pręciki krótsze od słupków. Dno kwiatowe nagie. Słupki nagie[9].

Biologia i ekologia

edytuj

Bylina, hydrofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Na niektórych stanowiskach rośliny rozmnażają się tylko wegetatywnie, nie wykształcają owocków[8]. Rośnie w wodach szybko płynących rzek i strumieni. Gatunek charakterystyczny związku Ranunculion fluitantis[10].

Systematyka i zmienność

edytuj

Gatunek klasyfikowany w nowszych ujęciach systematycznych do rodzaju jaskier Ranunculus z nazwą naukową Ranunculus fluitans Lam.[2] W starszym ujęciu, dla którego utrwaliła się nazwa polska włosienicznik rzeczny, zaliczany był do rodzaju włosienicznik Batrachium z nazwą naukową Batrachium fluitans Wimm.[5]

Zagrożenia i ochrona

edytuj

Od 2014 roku roślina jest objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową[11]. W latach 2004–2014 gatunek podlegał ochronie ścisłej[12]. Źródłem zagrożenia jest zanieczyszczenie wód[8].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2014-01-26] (ang.).
  3. Ranunculus fluitans Lam.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-01-02].
  4. Ranunculus fluitans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 145, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. Mapa rozmieszczenia gatunku. [w:] Den virtuella floran [on-line]. [dostęp 2014-01-26].
  7. Adam Zając, Maria Zając (red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
  8. a b c Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Wyd. II. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006, s. 86, seria: Flora Polski. ISBN 83-7073-444-8.
  9. W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski: Rośliny polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969.
  10. W. Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13520-4.
  11. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
  12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).