Włosienicznik (Ranunculus subgen. Batrachium) – podrodzaj roślin zielnych z rodzaju jaskier (Ranunculus) z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Takson obejmuje ok. 20 gatunków roślin wodnych, różnolistnych. Największe ich zróżnicowanie występuje w zachodniej i północno-zachodniej Europie, zasięg ich sięga na wschód obejmując Azję, w której wschodniej części znajduje się drugi ośrodek zróżnicowania. Nieliczne gatunki rosną w środkowej i zachodniej części Ameryki i w północnej Afryce, jeden gatunek rośnie w południowej Afryce. Gatunki jednoroczne występują w zbiornikach wód stojących i w wolno płynących wodach, byliny zasiedlają szybko płynące zbiorniki[3]. Gatunkiem typowym podrodzaju jest Batrachium hederaceum (L.) Gray[4].

Włosienicznik
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

jaskier

Podrodzaj

włosienicznik

Nazwa systematyczna
Ranunculus subgen. Batrachium A. P. de Candolle
Syst. Nat. 1: 233. 1-15 Nov 1817 ('1818')

Morfologia

edytuj
Pokrój
Rośliny zanurzone o łodygach wiotkich, kwiaty wynurzone u roślin jednorocznych, u bylin w wartko płynących wodach kwiaty często są zanurzone. Bardzo zmienne fenotypowo[3].
Liście
Często rośliny różnolistne. Liście zanurzone podzielone na nitkowate łatki, liście wynurzone i pływające niepodzielone lub podzielone na szerokie łatki[3].
Kwiaty
Z jednym wyjątkiem (z kwiatami żółtymi) mają białe płatki. U nasady z żółtawą plamką i otwartym miodnikiem[3].
Owoce
Niełupki o długości 1–2 mm z charakterystycznymi, poprzecznymi zmarszczkami[3].

Systematyka

edytuj
Wykaz gatunków

Gatunki flory Polski[5]: W Krytycznej liście roślin naczyniowych Batrachium jest wyodrębniony jako oddzielny rodzaj:

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
  3. a b c d e Gertrud Dahlgren. Differentiation patterns in Ranunculus subgenus Batrachium (Ranunculaceae). „Systematics and Evolution of the Ranunculiflorae”. 9, s. 305-317, 1995. 
  4. Batrachium. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. [dostęp 2015-07-22].
  5. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.