Jean-Andoche Junot, książę d’Abrantès (ur. 24 września 1771 w Bussy-le-Grand, zm. 29 lipca 1813 w Montbard[1]) – francuski generał w okresie od Rewolucji po wojny napoleońskie.

Jean-Andoche Junot
Ilustracja
generał brygady
Data i miejsce urodzenia

24 września 1771
Bussy-le-Grand

Data i miejsce śmierci

29 lipca 1813
Montbard

Przebieg służby
Lata służby

1791–1813

Siły zbrojne

Królestwo Francji
Republika Francuska
Cesarstwo Francuskie

Główne wojny i bitwy

Wojny rewolucyjnej Francji
Wojny napoleońskie

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Życiorys

edytuj

Młodość

edytuj

Urodził się w Bussy-le-Grand we Francji w rodzinie Michela i Marie Antoinette Junot. Studiował prawo w Paryżu gdy wybuchła rewolucja. Junot wstąpił do batalionu ochotników by walczyć w obronie młodej republiki; został dwukrotnie ranny i dosłużył się stopnia sierżanta. Napoleona Bonaparte poznał podczas oblężenia Tulonu w 1793 i wkrótce został jego sekretarzem[2].

Służba wojskowa

edytuj

Kampania włoska

edytuj

W kampanii tej wyróżnił się wielokrotnie szybko awansując, ale pod Lonato został poważnie ranny w głowę[1][3], co – w opinii współczesnych – wpłynęło negatywnie na jego osobowość i całkowicie zmieniło jego charakter: stał się mniej dokładny w działaniu, za to porywczy i gwałtowny.

Na samym początku kampanii Napoleona w Egipcie otrzymał stopień generała brygady[4], ale ponownie został ranny (tym razem w pojedynku), a podczas powrotu do Francji z transportem rannych i chorych wzięty do niewoli.

Junot nie towarzyszył Napoleonowi podczas powrotu do Francji w sierpniu 1799 r. Zamiast tego Junot pozostał w Egipcie, gdzie został schwytany przez Brytyjczyków. Z niewoli został zwolniony 14 czerwca 1800 roku[1][3].

W roku 1800 pojął za żonę pamiętnikarkę Laurę Martin de Permond(inne języki), z którą miał czworo dzieci.

Przez krótki okres był ambasadorem w Portugalii, by na pierwsze wezwanie cesarza ponownie założyć mundur i 2 grudnia 1805 r. wziąć udział w bitwie pod Austerlitz[1].

W Hiszpanii i Portugalii

edytuj

Najważniejszym w życiu Junota był okres wojen napoleońskich w Hiszpanii i Portugalii. Dowodził uderzeniem na Portugalię w 1807, wyruszając w listopadzie z Salamanki i zajmując 30 tegoż miesiąca Lizbonę, za co otrzymał honorowy tytuł księcia d’Abrantès i stanowisko gubernatora Portugalii[1][4].

Po desancie brytyjskim w 1808 Francuzi zostali pobici pod Vimeiro (21 sierpnia), a Junot został niemal kompletnie odcięty. Podpisanie pomyślnego dla siebie traktatu sintryjskiego(inne języki) pozwoliło mu nie tylko uniknąć wzięcia do niewoli, ale powrócić w październiku do Francji wraz z wojskiem, armatami i łupami zgromadzonymi w Portugalii.

Powrócił na Półwysep Iberyjski w roku 1810 służąc pod rozkazami marszałka Massény i ponownie został poważnie ranny.

U schyłku życia

edytuj

W czasie kampanii rosyjskiej Junot poczynał sobie ze zmiennym szczęściem; obwiniano go o dopuszczenie 17 sierpnia do ucieczki armii rosyjskiej po bitwie pod Smoleńskiem, ale pod Borodino (7 września 1812) znakomicie dowodził VIII Korpusem Wielkiej Armii[3].

Choroba i śmierć

edytuj

W roku 1813 został gubernatorem Illirii, ale postępująca choroba umysłowa zmusiła do powrotu do Francji, gdzie (w Montbard) popełnił samobójstwo skacząc z okna[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e Jean Andoche Junot (1771-1813) [online], www.frenchempire.net [dostęp 2024-05-13].
  2. Jean-Andoche Junot [online], Napoleon & Empire [dostęp 2024-05-13] (ang.).
  3. a b c Rifqi Artyanto, The Tragic Life of Napoleon’s Best Friend: General Jean-Andoche Junot [online], Medium, 22 marca 2024 [dostęp 2024-05-13] (ang.).
  4. a b c Andoche Junot, duke d’Abrantès | Napoleonic Wars, Peninsular Campaign, Portugal | Britannica [online], www.britannica.com, 18 marca 2024 [dostęp 2024-05-13] (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Philip Haythornthwaite, Napoleon’s Commanders 1792-1809, Osprey Publishing 2001, ISBN 1-84176-055-2.