Julia Kratowska

polska działaczka niepodległościowa, społeczna i oświatowa, polityk, senator

Julia Kratowska (ur. 24 kwietnia 1870 w Puławach, zm. 27 sierpnia 1946 w Ciechanowie) – polska działaczka niepodległościowa, społeczna i oświatowa, polityk, senator w II RP.

Julia Kratowska
Ilustracja
Julia Kratowska w 1935 roku
Pełne imię i nazwisko

Julia Natalia Kratowska

Data i miejsce urodzenia

24 kwietnia 1870
Puławy

Data i miejsce śmierci

27 sierpnia 1946
Ciechanów

Senator IV kadencji (II RP)
Okres

od 1935
do 13 września 1938

Przynależność polityczna

BBWR

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Wawrzyn Akademicki
Odznaka honorowa „Za walkę o szkołę polską”

Życiorys edytuj

W 1888 roku ukończyła ze złotym medalem Instytut Maryjski w Warszawie[1].

Praca nauczycielska i działalność w PPS przed 1918 rokiem edytuj

Po ukończeniu Instytutu, w latach 1889–1891 prowadziła pensję w Lublinie, zamkniętą przez władze rosyjskie „za panujący w niej duch polski”[1], w latach 1891–1907 prowadziła tajne komplety dla chłopców w zakresie 8 klas szkoły handlowej i 8 klas gimnazjum filologicznego. W 1901 wstąpiła do PPS i organizowała partię w Lublinie. W jej mieszkaniu w 1902 roku odbył się VI Zjazd PPS, w 1905 roku uczestniczyła w strajku szkolnym, organizowała pomoc dla więźniów politycznych. Została aresztowana w 1907 roku, przez 6 miesięcy była więziona w Lublinie, następnie została zesłana do Krasnego Jaru, skąd w 1908 roku został przewieziona do więzienia kobiecego, tzw. Serbii w Warszawie. W 1909 roku uzyskała zwolnienie na pogrzeb siostry, Marii i zbiegła do Galicji. W latach 1909–1918 pracowała w Zakopanem, początkowo w sanatorium, a następnie, w latach 1911–1915 jako nauczycielka języków w prywatnym gimnazjum Ksawerego Praussa, następnie prowadziła komplety w zakresie klas niższych, a w latach 1917–1918 jako nauczycielka języków, historii i geografii w prywatnym gimnazjum koedukacyjnym[1].

Działalność niepodległościowa w I wojnie światowej edytuj

W czasie I wojny światowej działała w POW, pracowała w Intendenturze Legionów Polskich i prowadziła ochronkę dla dzieci legionistów. W czasie wojny polsko-bolszewickiej pracowała w szpitalu i zorganizowała Gospodę Żołnierza Polskiego.

Okres międzywojenny edytuj

W okresie międzywojennym 1918–1932 była nauczycielką (1920–1922 kierowniczką) w Społecznym Gimnazjum Żeńskim w Ciechanowie (później Gimnazjum Z. Choromańskiego), w latach 1933–1935 pracowała jako nauczycielka w państwowym gimnazjum koedukacyjnym, a w okresie 1938–1939 jako nauczycielka prywatna w Ciechanowie.

Od 1927 roku była członkinią BBWR, przewodniczącą ZG Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, członkinią Rady Miejskiej w Ciechanowie, a w okresie 1932–1935 była członkinią Rady Szkolnej Powiatowej.

W 1935 roku została senatorem IV kadencji (1935–1938) powołanym przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego. Pracowała w komisjach oświatowej, regulaminowej i społecznej[2][1].

II wojna światowa i po niej edytuj

W 1939 roku została wysiedlona przez Niemców z Ciechanowa, ale zbiegła do Warszawy, gdzie utrzymywała się z lekcji prywatnych i dzięki pomocy TON. Po upadku powstania warszawskiego została wysiedlona z miasta, przez 7 miesięcy mieszkała w Rzeczkowie koło Białej Rawskiej, jednak już w czerwcu 1945 roku wróciła do Ciechanowa, gdzie od października tego roku pracowała w gimnazjum i udzielała lekcji prywatnych[1].

Ordery i odznaczenia edytuj

Życie prywatne edytuj

Była córką Józefa (1840–1880, lekarza weterynarii, profesora Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Puławach) i Zofii z domu Filipkowskiej (1841–1927, członkini PPS). Jej siostra Maria (1864–1909) – również była członkinią PPS; dziadek Jan Kratowski był żołnierzem napoleońskim, kapitanem wojsk polskich w powstaniu listopadowym[6].

Nie założyła rodziny.

Po śmierci pochowana na cmentarzu w Ciechanowie.

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP. [dostęp 2012-05-13].
  2. Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936, s. 437.
  3. M.P. z 1930 r. nr 300, poz. 423 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  4. M.P. z 1930 r. nr 105, poz. 151 „za zasługi na polu pracy społecznej, oświatowej i opieki nad żołnierzami”.
  5. M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za krzewienie czytelnictwa”.
  6. Julia Kratowska w Wielkiej genealogii Minakowskiego. [dostęp 2012-05-13].